Από την έντυπη έκδοση
Tου Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Η προκήρυξη βουλευτικών εκλογών, αναγκαστικά μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών (βασικά τη σχεδόν διψήφια διαφορά Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και το κλίμα στις Περιφερειακές/Δημοτικές, φέρνει τα πράγματα σε -νέα- φάση αναμονής.Αν σταθεί κανείς στην ανταπόκριση των αγορών, θετικής αναμονής: η άμεση υποχώρηση των αποδόσεων του ελληνικού χαρτιού -μέχρι και κάτω από 3% βρέθηκε το 10ετές, αφού με την αναγγελία των πρόσφατων μέτρων χαλάρωσης είχε κινηθεί ανοδικά από την περιοχή του 3,30% σε έως 3,58%, πριν υποχωρήσει και πάλι προ των ευρωεκλογών στο 3,4%, ενώ το 5ετές κινήθηκε σε απόδοση γύρω από το 2%- αλλά και η ζωηράδα του ξέπνοου Χρηματιστηρίου.
Μπορεί τις προηγούμενες φορές η ερμηνεία ότι παρόμοιες εξελίξεις ανάγονται στην προσδοκία πολιτικής αλλαγής -δηλαδή επέλευσης της Ν.Δ. στην εξουσία- να ακούγονταν σαν προσευχή των αγγέλων προς τα άστρα. Αυτή τη φορά, όμως, το πράγμα προκύπτει αυταπόδεικτα. Αναμένεται -πάντα αυτό ισχύει προκειμένου περί αγορών!- η συνέχεια.
Καθώς, όμως, η πορεία προς τις εθνικές κάλπες θα καταναλώσει περί τις πέντε εβδομάδες κι ο χρόνος, καίτοι τεχνικά περιορισμένος, θα μετρήσει πολιτικά πολύ, έχει χρησιμότητα να κάνει κανείς δυο βήματα πίσω, να δει πού αληθινά/μακροπρόθεσμα βρίσκεται η ελληνική οικονομία στη στροφή αυτή των πραγμάτων. Πάμε λίγο στην πιο μακρινή ματιά.
Δανειζόμαστε από παρουσίαση του ΙΟΒΕ μερικά θεμελιώδη στοιχεία (η παρουσίαση αφορούσε τη φαρμακευτική/υγειονομική αγορά στην Ελλάδα, όμως ξεκινούσε με μια πολύτιμη γενική εικόνα).
Λοιπόν: η σωρευτική απώλεια ΑΕΠ της Ελλάδας στη δεκαετία 2007-2016 ήταν 26,4%. Από κει και πέρα, η Ελλάδα, που με δείκτη 100 το 2007 βρέθηκε στο 73,6 το 2016, πέρασε στο 76,2 το 2018 (εκτίμηση) και θα είναι στο 79,6 το 2020 (πρόβλεψη). Στην ίδια περίοδο η διόρθωση στις νότιες χώρες της Ε.Ε. από 100 το 2007 είχε περάσει σε 96,0 το 2016, σε 99,7 το 2018 και αναμένεται να είναι στο 102,0 το 2020 (για το σύνολο της Ε.Ε.-28, το 100 του 2007 ήταν 106,0 το 2016 και στο 110,6 το 2018, ενώ αναμένεται στο 114,2 το 2020). Η στενάχωρη αυτή κοινωνικά -αλλά και επικίνδυνη διαρθρωτικά- εικόνα ακολουθείται από ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα που μετρήθηκε στο 25% το 2013, έπεσε στο 19,6% το 2017 και προσδοκάται να είναι στο 16,9% το 2020. Στις νότιες χώρες της Ε.Ε. αντίστοιχα καταγράφεται 17,8%, 11,9% και 10,5%. Στο σύνολο της Ε.Ε.-28 έχουμε 10,5%, 6,9% και 6,3%. Σκιά των δύο παραπάνω εξελίξεων είναι ο δείκτης φτώχειας, που στην Ελλάδα βρέθηκε το 2013 στο 35,7% και το 2017 στο 34,8%, ενώ στις νότιες χώρες της Ε.Ε. ήταν αντίστοιχα στο 28,4% και στο 27,3%.
Άλλο στοιχείο βάθους αποτελεί η επιδείνωση του ισοζυγίου γεννήσεων – θανάτων, που από 97.000 άτομα/έτος τη δεκαετία του ’60 έχει βουλιάξει κυριολεκτικά στα -36.000 άτομα/έτος το 2017, κινούμενη δηλαδή σε αρνητικό έδαφος ήδη από το 2011, αλλά με σταθερή επιδείνωση. Αυτό δίνει σταθερή μείωση του πληθυσμού σε ορίζοντα 2030 και καταβύθιση σε ορίζοντα 2050. Η αντίστοιχη αύξηση του μεριδίου των ατόμων άνω των 65 ετών (εδώ η Ελλάδα προπορεύεται αισθητά της Ε.Ε.-28…) οδηγεί σε «δείκτη εξάρτησης» 53% στην Ελλάδα: για κάθε δυο άτομα ενεργού πληθυσμού αντιστοιχεί ένα άτομο ανενεργού πληθυσμού -κι αν τα στοιχεία είναι σήμερα οριακά καλύτερα στην Ελλάδα απ’ ό,τι στις νότιες χώρες και την Ε.Ε.-28, σε ορίζοντα 2040/2050 τα πράγματα επιδεινώνονται. Βλέπετε, το προσδόκιμο επιβίωσης σ’ εμάς, από 72 έτη το 1960, βρέθηκε στα 81,5 το 2016, ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ, από 68 το 1960, σε 80,8 το 2016…
Εύλογα θα διερωτηθεί ο αναγνώστης τι μας έπιασε και περάσαμε -σ’ αυτό το σημείωμα- από τα εντελώς βραχυπρόθεσμα (τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων) στα όλο και πιο μακροπρόθεσμα (τις προοπτικές ανάπτυξης, αλλά και πληθυσμιακής εξέλιξης σε βάθος χρόνου). Βλέπετε, στις πυκνές εβδομάδες προεκλογικής αντιπαράθεσης που μας έρχονται, η παρεξήγηση ελλοχεύει: παράδειγμα η νέα κόντρα περί τη διατύπωση Γιάννη Στουρνάρα, ότι ο προϋπολογισμός δύσκολα θα κουβαλήσει το συνταξιοδοτικό σε βάθος χρόνου -όθεν η ανάγκη σοβαρής αντιμετώπισης του συστήματος τριών πυλώνων. Δεν βράδυνε να εκδηλωθεί η συνήθης καταγγελία «Ασφαλιστικού Πινοσέτ» και τα σχετικά…
Όσο, λοιπόν, θα ξετυλίγεται η προεκλογική καμπάνια αγκαλιά με το εντελώς βραχυπρόθεσμο, τόσο τα στοιχεία βάθους του «πού βρισκόμαστε;» θα ‘πρεπε να μη χαθούν. Δύσκολο.
Πάντως, αφού έχουμε 10ετές με απόδοση 3% και 5ετές στο 2%, γιατί να μη γινόταν η τρίτη έξοδος στις αγορές; Οι αγορές δεν έχουν πολιτικές συμπάθειες/αντιπάθειες.
Η προκήρυξη βουλευτικών εκλογών, αναγκαστικά μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών (βασικά τη σχεδόν διψήφια διαφορά Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και το κλίμα στις Περιφερειακές/Δημοτικές, φέρνει τα πράγματα σε -νέα- φάση αναμονής. Πάντως, αφού έχουμε 10ετές με απόδοση 3% και 5ετές στο 2%, γιατί να μη γινόταν η τρίτη έξοδος στις αγορές; Οι αγορές δεν έχουν πολιτικές συμπάθειες/αντιπάθειες.
