Από την έντυπη έκδοση
Του Δημήτρη Η. Χατζηδημητρίου
[email protected]
Ολοκληρώνοντας τις συνομιλίες του με τον πρόεδρο της Αυστρίας Αλεξάντερ Βαν Ντερ Μπέλεν, πριν από 10 ημέρες στο Σότσι, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε: «Με τους Τούρκους είναι πιο εύκολο να συνεργαζόμαστε, παρά με τους Ευρωπαίους. Ο Ερντογάν αποφασίζει κάτι και το κάνει. Εδώ (στην Ε.Ε.) πρέπει να συμφωνήσουν 27 χώρες, επί χρόνια μασάμε την τσίχλα και τίποτα δεν συμβαίνει. Αυτό είναι θλιβερό». Η εύκολη ερμηνεία αυτής της δήλωσης θα ήταν πως ο Πούτιν αισθάνεται μια εκλεκτική συγγένεια με τον Ερντογάν και τον δεσποτικό τρόπο με τον οποίον ασκούν και οι δύο την εξουσία στις χώρες τους. Είναι, όμως, μια ερμηνεία που κινείται στο πεδίο της παραπολιτικής, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος αναδεικνύει ένα πραγματικό πρόβλημα, κι αυτό είναι η αποτελεσματικότητα στον τρόπο λειτουργίας και λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε., με την οποία οι εμπορικές συναλλαγές της Ρωσίας φθάνουν στα 300 δισ. ευρώ.
Είναι αλήθεια ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας βοήθησε να αποκτήσει η Ε.Ε. μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά παραμένει γεγονός αναντίρρητο ότι απέχει πολύ ακόμη από μια αποτελεσματική λειτουργία, ικανή να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής. Η αδυναμία αυτή, σε συνδυασμό με το διαπιστωμένο δημοκρατικό έλλειμμα, θολώνει το ευρωπαϊκό όραμα κι αφήνει έδαφος να αναπτυχθούν, εκτός από γόνιμες κριτικές, ιδέες κι αντιλήψεις που μάχονται τον πυρήνα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά, αλλά και οι άφρονες λαϊκιστές της αριστεράς εισηγούνται την αναδίπλωση στην εγωιστική αυτάρκεια του κράτους-έθνους. Ουσιαστικά, επιζητούν τη διάλυση της Ε.Ε. Η επιστροφή στη λογική ενός κράτους βεστφαλικού τύπου είναι συνταγή πλήρους κι οριστικής καταστροφής της Ευρώπης, ως ενός ικανού παίκτη στο πλανητικό σύστημα-παίγνιο. Θα καθιστούσε την Ευρώπη μόνιμο άθυρμα στον σκληρό ανταγωνισμό των ΗΠΑ και της Κίνας, στον οποίον κανένα κράτος-έθνος της Ευρώπης δεν μπορεί να αντισταθεί αφ’ εαυτού. Μια διαιρεμένη Ευρώπη, είναι μια υποταγμένη Ευρώπη.
Η συνειδητοποίηση αυτής της δυστοπικής προοπτικής υποχρεώνει όσους ομιλούν για «περισσότερη Ευρώπη», να τολμήσουν όχι μόνον να πουν τα πράγματα με το όνομά τους, αλλά και να κάνουν τα βήματα που χρειάζονται για να σαρκωθεί αυτή η πολιτική επιλογή. Την επαύριο του Β’ Π.Π., κι ενώ ακόμη τα ερείπια του πολέμου κάπνιζαν, ο Γαλλορώσος πολιτικός φιλόσοφος Αλεξάντερ Κοζέβ εισηγήθηκε την έννοια -και τη δημιουργία- της «Λατινικής Αυτοκρατορίας», ως της μόνης δυνατής κι αποτελεσματικής απάντησης μιας Ευρώπης, που δεν θέλει να υποκύψει στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-ΕΣΣΔ. Την ιδέα επανέφερε στον δημόσιο χώρο, πριν από έναν μήνα, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ. Η «Νέα Αυτοκρατορία» του Λεμέρ απαντά στον υπαρκτό κίνδυνο η Ευρώπη να συνθλιβεί και να εξαφανισθεί στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας. Η απάντηση είναι στα χέρια των Ευρωπαίων πολιτών, που καλούνται τούτες τις ημέρες στις κάλπες.
