Skip to main content

Η Δημοκρατία και οι Σειρήνες

Από την έντυπη έκδοση

Του Δημήτρη Η. Χατζηδημητρίου
[email protected]

Μετά την Αυστρία και την Ολλανδία, την Κυριακή στη Γαλλία δόθηκε άλλη μια μάχη εναντίον της Σκύλλας του ολοκληρωτισμού, αλλά ο πόλεμος δεν θα έχει κερδηθεί όσο η Χάρυβδη του πρωτόγονου εθνικισμού και του χυδαίου λαϊκισμού θα απειλεί να καταπιεί τη Δημοκρατία στην Ευρώπη.

Όπου στήνονται κάλπες στην Ευρώπη, από εκλογή σε εκλογή, οι πολίτες στην πλειοψηφία τους κλείνουν τα αυτιά τους στις Σειρήνες των μανιχαϊστικών μηνυμάτων, απορρίπτουν τα «απλοϊκά» ερμηνευτικά σχήματα μιας ούτως ή άλλως πολύπλοκης και δύσκολης πραγματικότητας, κι αυτό δεν το κάνουν από καμιά διάθεση μαζοχισμού, αλλά γιατί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Δημοκρατία αξίζει.

Παρά το σημαντικό πολιτικό αποτύπωμα, όπως προκύπτει από τις κάλπες, που καταγράφουν οι δυνάμεις της οπισθοδρόμησης σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, την ίδια στιγμή φαίνεται πως αναδεικνύεται μια κοινή ευρωπαϊκή δημοκρατική συνείδηση και διαμορφώνεται ένα πολιτικό ρεύμα με αξιώσεις αντίστασης στην επέλαση ενός φαιο-κόκκινου παραλογισμού, ο οποίος απειλεί να γυρίσει βίαια το ρολόι της Ιστορίας στην εποχή του Μεσοπολέμου.

Είναι αλήθεια ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες -κι όχι μόνον στον ευρωπαϊκό Νότο- βιώνουν με οδυνηρό τρόπο, κι ορισμένες φορές με βίαιο τρόπο, τη διαδικασία μετάβασης από μια γνώριμη κατάσταση πραγμάτων, όπως αυτή που συγκροτούσε το ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο, σε ένα νέο τοπίο το οποίο διαμορφώνουν κι ορίζουν δυνάμεις που δεν ελέγχονται δημοκρατικά, δεν λογοδοτούν πουθενά και δεν περιορίζονται στη δράση τους από εθνικούς ή υπερεθνικούς θεσμούς και εγγυημένες διαδικασίες διόρθωσης των στρεβλώσεων που προκύπτουν συνεχώς.

Ωστόσο, και παρά τις υπαρκτές και βεβαιωμένες δυσκολίες του παρόντος, η απάντηση στην αβεβαιότητα του εγγύς μέλλοντος δεν μπορεί να είναι πολιτικές και πολιτικοί που υπόσχονται και απεργάζονται τη διάλυση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και την επιστροφή-αναδίπλωση σε μια φενάκη «εθνικής κυριαρχίας».

Για να ηττηθούν στρατηγικά οι ακροδεξιοί και ακροαριστεροί τυχοδιώκτες και πολιτικοί σαλτιμπάγκοι χρειάζεται ένα ρωμαλέο σχέδιο, το οποίο θα απαντά στην αγωνία των πολιτών για το παρόν και το αύριο και θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την οικονομική-κοινωνική ανισότητα, με όρους δικαιοσύνης.

Απαιτείται ένα καθολικό σχέδιο, το οποίο θα αποκαθιστά την ενσυνείδητη πίστη σε κοινές ευρωπαϊκές αξίες και στόχους και θα επαναθεμελιώνει την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών. Η Ευρώπη ή θα είναι δημοκρατική ή δεν θα έχει λόγο ύπαρξης. Η Ευρώπη ή θα είναι πραγματικά ενωμένη ή θα καταδικασθεί σε μόνιμη καχεξία, εύκολη λεία και πεδίο ανταγωνισμού όσων δυνάμεων τρέφουν πλανητικές φιλοδοξίες.