«Ριζικές διαφορές με την Τουρκία» στα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά συνεργασία στον οικονομικό τομέα. Η επίσκεψη του τούρκου προέδρου στο Βερολίνο σηματοδοτεί ωστόσο μια νέα αρχή στις σχέσεις των δύο χωρών.
Κανείς δεν ανέμενε ότι η επίσκεψη του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Γερμανία θα οδηγούσε στην πλήρη αποκατάσταση των διμερών σχέσεων. Αυτό όμως που φαίνεται να επιτυγχάνεται είναι η αποκλιμάκωση της έντασης που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια μεταξύ των δύο χωρών, η επιστροφή στο διάλογο και η έναρξη μιας συνεργασίας σε οικονομικά ζητήματα. Στα επίμαχα όμως θέματα που ευθύνονται για την επιδείνωση των διμερών σχέσεων οι διαφορές παραμένουν.
Αυτό διαφάνηκε ήδη από την πρώτη συνάντηση που πραγματοποίησε ο Τ. Ερντογάν στο πλαίσιο της τριήμερης επίσκεψής του στη Γερμανία. Η υποδοχή που του επιφύλαξε το πρωί στο προεδρικό μέγαρο ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ ήταν όλως διόλου τυπική και μάλλον ενδεικτική για τη στάση που αναμένεται ότι τήρησε ο κ. Σταϊνμάιερ στις συνομιλίες που ακολούθησαν και διήρκεσαν περίπου μιάμιση ώρα. Κατόπιν δεν έγιναν δηλώσεις. Στo προοίμιο της συνάντησης κύκλοι του Γερμανού Προέδρου είχαν πάντως ανακοινώσει πως ο κ. Σταϊνμάιερ θα θέσει στον Τούρκο ομόλογό του θέμα για τους Γερμανούς κρατούμενους στην Τουρκία, για τους φυλακισμένους Τούρκους δημοσιογράφους όπως και για την πολιτική κατάσταση στη χώρα.
Ανθρώπινα δικαιώματα
Τα ζητήματα αυτά έθεσε και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ λίγο αργότερα στον Ταγίπ Ερντογάν κατά τη συνάντησή τους στην καγκελαρία. Όπως δήλωσε στην κοινή συνέντευξη τύπου με τον Τ. Ερντογάν μετά το τέλος των συνομιλιών, ανάμεσα τους εξακολουθούν να υπάρχουν «ριζικές διαφορές» σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του κράτους δικαίου και την ελευθερία του τύπου. Επίσης ζήτησε την απελευθέρωση των Γερμανών κρατούμενων και διαβεβαίωσε ότι αυτό το θέμα θα απασχολήσει και τη δεύτερη συνάντηση που θα έχει με τον Τ. Ερντογάν το Σάββατο το πρωί. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Τουρκίας επέμενε ότι οι όποιες διώξεις και κρατήσεις στη χώρα του γίνονται στη βάση δικαστικών αποφάσεων. Ενώ χαρακτήρισε τρομοκρατικές οργανώσεις τόσο την κουρδική ΡΚΚ όσο και το Κίνημα Γκιουλέν ζήτησε τη δίωξη των οπαδών τους στη Γερμανία.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση η κ. Μέρκελ επισήμανε ότι και στη Γερμανία το ΡΚΚ θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση. Το ίδιο δεν ισχύει όμως για το Κίνημα Γκιουλέν. Οι γερμανικές αρχές δεν διαθέτουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι πρόκειται για τρομοκράτες. Η καγκελάριος διαβεβαίωσε όμως ότι η Γερμανία είναι πρόθυμη να εξετάσει ενοχοποιητικά στοιχεία που θα της διαθέσουν οι τουρκικές αρχές. Στη συνέντευξη τύπου ο Τ. Ερντογάν επιβεβαίωσε έμμεσα δημοσιογραφικές πληροφορίες για πρόσφατο τουρκικό αίτημα που αφορά την έκδοση 69 υποτιθέμενων τρομοκρατών που ζουν στη Γερμανία. Στη λίστα βρίσκεται και το όνομα του πρώην αρχισυντάκτη της τουρκικής εφημερίδας Cumhuriyet Τζαν Ντούνταρ, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε πέντε χρόνια φυλάκιση για «προδοσία». Ενώ είχε την πρόθεση να συμμετάσχει στη συνέντευξη τύπου στην καγκελαρία ο Τζαν Ντούνταρ δεν ήρθε τελικά. Από την τουρκική αντιπροσωπεία υπήρξε η προειδοποίηση για ακύρωση της συνέντευξης τύπου σε περίπτωση συμμετοχής του.
Τα οικονομικά στο επίκεντρο
Το σημαντικότερο θέμα της ατζέντας της επίσκεψη Ερντογάν στη Γερμανία είναι όμως οπωσδήποτε το οικονομικό. Άλλωστε η επιδείνωση της κατάστασης της τουρκικής οικονομίας είναι και η αιτία που ο Τ. Ερντογάν κυριολεκτικά αναγκάζεται να καταβάλει προσπάθειες για την επαναπροσέγγισης με την ΕΕ και ειδικά τη Γερμανία. Το δε Βερολίνο πάλι ενδιαφέρεται να έχει στενές σχέσεις με την Άγκυρα για μια σειρά από λόγους: προσφυγικό, πολιτική αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο, αντιμετώπιση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Η Γερμανία ενδιαφέρεται για μια «οικονομικά σταθερή Τουρκία» επεσήμανε στη συνέντευξη τύπου η καγκελάριος. Προφανώς η Άγκυρα δεν πρόκειται να λάβει οικονομική βοήθεια από το Βερολίνο. Για αυτό το λόγο ο Τ. Ερντογάν επικέντρωσε τις προσπάθειές του στην προσέλκυση Γερμανών επενδυτών. Το θέμα των επενδύσεων συζήτησε τόσο με την καγκελάριο όσο και το απόγευμα σε συνάντηση με οικονομικούς παράγοντες.
Με εξαγωγές ύψους 16,2 δις ευρώ η Γερμανία εξακολουθεί να είναι για την Τουρκία η σημαντικότερη χώρα προορισμού τουρκικών προϊόντων. Οι γερμανικές εξαγωγές προς την Τουρκία ανέρχονται στα 21,5 δις ευρώ. Η χώρα καταλαμβάνει μόλις τη 16η θέση σε ό,τι αφορά την εξαγωγή γερμανικών προϊόντων. Η Άγκυρα έχει όμως εκφράσει μεγάλο ενδιαφέρον να αποκτήσει τρένα υψηλής ταχύτητας από την εταιρεία Siemens, να αναπτύξει τη γερμανοτουρκική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως επίσης και για τη συμμετοχή της Rheinmetal στη δημιουργία εργοστασίου κατασκευής τεθωρακισμένων. Στη συνέντευξη τύπου oι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν να πυκνώσουν οι επαφές για την ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας τόσο σε επίπεδο υπουργών όσο και τεχνοκρατών.
Τα άλλα ζητήματα των συνομιλιών αφορούν τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, το προσφυγικό, την κατάσταση στη Συρία. Η καγκελάριος ανακοίνωσε ότι μαζί με τον Τ. Ερντογάν έχουν αναλάβει την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση τετραμερούς σύσκεψης για την κατάσταση στη Συρία, στην οποία θα είναι παρόντες επίσης οι πρόεδροι της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν.
Διαμαρτυρίες
Η επίσκεψη Ερντογάν συνοδεύεται βέβαια και από σειρά διαδηλώσεων που στρέφονται κατά της πολιτικής του και στις οποίες συμμετέχουν χιλιάδες άτομα. Σε μια από αυτές περί τα 150 άτομα επιτέθηκαν το απόγευμα με πέτρες στην αστυνομία και προκάλεσαν καταστροφές σε αυτοκίνητα και κτήρια.
