Για πολλούς Τούρκους που έχουν ζήσει προηγούμενους σεισμούς, υπάρχει ένα καταθλιπτικό αίσθημα déjà vu. Μετά τον σεισμό του 1999 στην Τουρκία ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 18.000 ανθρώπους οι οικοδομικοί κανονισμοί – και η διαφθορά – κατηγορήθηκαν επίσης ευρέως για την επιδείνωση της καταστροφής.
«Για άλλη μια φορά σάπια κτίρια, για άλλη μια φορά κλέφτες ασυνείδητοι εργολάβοι οικοδομών», έγραφε τότε μια μεγάλη τουρκική εφημερίδα, καταγγέλλοντας την κατάρρευση χιλιάδων κτιρίων.
Με τους καταγεγραμμένους νεκρούς να έχουν φτάσει τις 37.000 και καθώς οι επιχειρήσεις διάσωσης κάτω από τα συντρίμμια των 7,8 ρίχτερ τελειώνουν, η οργή αυξάνεται.
Οι επικριτές του Ερντογάν κατηγορούν την κυβέρνησή του ότι δεν εφάρμοσε τους οικοδομικούς κανονισμούς, ότι υποδαύλισε τη διαφθορά και ότι σπατάλησε τους ειδικούς φόρους που εισπράχθηκαν μετά τον τελευταίο μεγάλο σεισμό του 1999 προκειμένου να γίνουν τα κτίρια πιο ανθεκτικά.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος Μουράτ Κουρούμ δήλωσε ότι 24.921 κτίρια σε ολόκληρη την σεισμόπληκτη περιοχή κατέρρευσαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τον σεισμό των 7,8 βαθμών, αλλά οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερα από 170.000 κτίρια,
«Ο δολοφόνος δεν είναι ο σεισμός, αλλά εκείνοι που μετατρέπουν τις πόλεις σε μαζικούς τάφους στο όνομα του πολεοδομικού μετασχηματισμού, εκείνοι των οποίων οι υπογραφές βρίσκονται στο κάτω μέρος κάθε έγκρισης οικοδομής», έγραψε ο αρθρογράφος Feray Aytekin Aydoğan στην εφημερίδα BirGün την περασμένη εβδομάδα.
Πυρετός έργων υποδομής
Η λαϊκή οργή και τα οικονομικά προβλήματα, που προκλήθηκαν από τον σεισμό του 1999, βοήθησαν στην ανάδειξη του κόμματος ΑΚ του Ερντογάν στην εξουσία το 2002, υποσχόμενο μια νέα αρχή απαλλαγμένη από την ενδημική διαφθορά του παρελθόντος.
Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Ερντογάν, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα μαζικών έργων υποδομής – νέα αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι, σιδηρόδρομοι και δημόσια έργα στέγασης ξεπήδησαν σε όλη τη χώρα, συμβάλλοντας στη σημαντική οικονομική επιτυχία της Τουρκίας.
“Οι κατασκευές ήταν ένας από τους πυλώνες της οικονομικής άνθησης της Τουρκίας τα πρώτα 10-12 χρόνια του ΑΚ”, δήλωσε ο Βόλφγκανγκο Πίκολι, διευθυντής έρευνας στην εταιρεία συμβούλων Teneo, αναφέροντας τη “στενή σχέση” του κόμματος με τον κατασκευαστικό κλάδο.
Η ταχεία ανάπτυξη των υποδομών κέρδισε επαίνους από τους ξένους επενδυτές.
“Ηταν ένα από τα πράγματα που αποθεώθηκαν – η ικανότητά τους να δημιουργούν υποδομές πολύ γρήγορα, αλλά τελικά… ήταν πολύ γρήγορα όπως φάνηκε εκ των υστέρων”, λέει χαρακτηριστικά ο Τίμοθι Ας, αναλυτής για τουρκικά θέματα στην BlueBay Asset Management.
Αυστηρότεροι κανονισμοί αλλά και διαφθορά
Με την διαφθορά να παραμένει ψηλά στην χώρα, οι εργολάβοι άρχισαν να παρακάμπτουν τους πολεοδομικούς κανονισμούς με πολιτικούς και τοπικούς αξιωματούχους να επωφελούνται κάνοντας τα στραβά μάτια στις παραβιάσεις.
Το 2007, η κυβέρνηση ψήφισε νέους κανονισμούς με στόχο την αναβάθμιση του κατασκευαστικού τομέα, επιδιώκοντας να καταστήσει τα νέα κτίρια αντισεισμικά και να ενισχύσει τα παλαιά.
Οι κανόνες σχεδιασμού έχουν από τότε αυστηροποιηθεί περαιτέρω, με πιο πρόσφατη εξέλιξη το 2018, προβλέποντας περισσότερες χαλύβδινες κολώνες και δοκούς για την απορρόφηση των επιπτώσεων των σεισμών.
Αλλά κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, η κυβέρνηση εξέδωσε «οικοδομική αμνηστία» για τα υφιστάμενα κτίρια που είχαν παραβιάσει τους κανόνες, έναντι πληρωμής κάποιου ποσού στο κράτος, νομιμοποιώντας ουσιαστικά κάθε κακοτεχνία.
Σε περιοδεία του στο Καχραμάν Μαράς, στην Μαλάτια, και στο Χατάι (Αλεξανδρέττα), στις πόλεις δηλαδή που ισοπέδωσε ο σεισμός, ο Ερντογάν έλεγε: «Έχουμε λύσει τα προβλήματα 144.556 πολιτών με την (οικοδομική) αμνηστία».
2019 video of Erdoğan praising zoning amnesty in quake-hit province goes viral
— Duvar English (@DuvarEnglish) February 12, 2023
Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι υπέβαλαν αίτηση, αποφέροντας στο κράτος περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε φόρους ακίνητης περιουσίας και τέλη εγγραφής.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περισσότερα από τα μισά από τα 13 εκατομμύρια κτίρια της Τουρκίας παραβίαζαν – και παραβιάζουν- τους κανονισμούς, καθιστώντας την αμνηστία δημοφιλή μεταξύ των ιδιοκτητών ακινήτων, καθώς και μια προσοδοφόρα πηγή κρατικών εσόδων.
Μια ακόμη αμνηστία προτάθηκε πέρυσι, παρά τις επικρίσεις, ακόμη και πριν από τον τελευταίο σεισμό.
Με αφορμή την επέτειο της 17ης Αυγούστου από τον σεισμό του 1999 πέρυσι, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων δήλωνε ότι «όποιος ψηφίζει υπέρ της αμνηστίας σχεδιασμού είναι υπεύθυνος για υποκίνηση σε δολοφονία»
Ο Ερντογάν κατηγόρησε τους αντιπάλους του ότι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση για πολιτικούς σκοπούς και ότι δεν αντιμετώπισαν τη διαφθορά σε δήμους που διοικούνται από την αντιπολίτευση, οι οποίοι επίσης επλήγησαν σοβαρά από την καταστροφή.
Και τώρα υπόσχεται να ερευνήσει σχολαστικά οποιονδήποτε είναι ύποπτος για την ευθύνη της κατάρρευσης των κτιρίων, διατάσσοντας τη σύλληψη περισσότερων από 100 υπόπτων μέχρι στιγμής,.
naftemporiki.gr
