Συνέντευξη στην Ανθή Αγγελοπούλου
Πολλά έχουν γραφτεί κατά καιρούς για τη χρησιμότητα των συμπληρωμάτων διατροφής αλλά και για τους τρόπους διάθεσης αυτών στην αγορά. Με αφορμή όλα αυτά ο πρόεδρος του Συλλόγου Εταιρειών Συμπληρωμάτων Διατροφής (ΣΕΣΔΙ) κ. Γιώργος Κωτσιόπουλος αποσαφηνίζει τους μύθους που τα ακολουθούν, μας εξηγεί το νομοθετικό πλαίσιο και μας απαντά σε καίρια ερωτήματα αναφορικά με συμπληρώματα διατροφής τα οποία ως γνωστόν αποτελούν σημαντικό μέρος της διατροφικής μας αλυσίδας τα τελευταία χρόνια.
Ποιο είναι το νομικό πλαίσιο που καλύπτει την ασφαλή κυκλοφορία των συμπληρωμάτων διατροφής;
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι πλέον μια αγορά πλήρως θεσμοθετημένη, με ξεκάθαρους κανόνες παραγωγής, εμπορίας και επικοινωνίας. Η βάση της Ελληνικής νομοθεσίας είναι η Ευρωπαϊκή νομοθεσία, γι’ αυτό διαφέρει ελάχιστα από τις αντίστοιχες νομοθεσίες των άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επειδή τα συμπληρώματα διατροφής ανήκουν στην κατηγορία των τροφίμων το νομοθετικό πλαίσια που τα διέπει είναι αρκετά αυστηρό και τα πρόστιμα σε περίπτωση παραβίασης μεγάλα.
Τα συμπληρώματα διατροφής συνιστούν τρόφιμα με σκοπό την συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας και αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών με διατροφική ή φυσιολογική δράση, με σαφή ορισμό που απορρέει από ευρωπαϊκές Οδηγίες (ΟΔ 2002/46) και συνδεδεμένους Κανονισμούς (ΕΚ 1169/2011, EK 1170/2009) και εθνικούς Νόμους (τελευταία τροποποίηση Υπ. Απόφαση Γ5α/53625). Ρυθμίζονται δε από τις τελευταίες, ως προς την σύνθεση, την σκοπούμενη χρήση, τις ιδιότητες, τις υποχρεωτικές επισημάνσεις, την σήμανση των αλλεργιογόνων, τους ισχυρισμούς υγείας με σαφή και λεπτομερειακό τρόπο. Αποτελούν προϊόντα αρμοδιότητας ΕΟΦ, με σαφή υποχρέωση του θέτοντος σε κυκλοφορία σε υποβολή λεπτομερειακού φακέλου γνωστοποίησης σύστασης, πρώτων υλών, προφυλάξεων, εργαστηριακών ελέγχων για επιμολυντικά, κ.λπ. όπως επίσης και ετήσια πάγια τέλη που διασφαλίζουν ανταποδοτικά τον έλεγχο της αγοράς.
Σε ποιον οργανισμό ελέγχου ανήκουν τα συμπληρώματα διατροφής – ΕΟΦ ή ΕΦΕΤ;
Βάσει της Υπ. Απόφασης Γ5α/53625, «Συμπληρώματα διατροφής [είναι] τα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας ΕΟΦ», ενώ βάσει του Άρθρου 10 «1.Ι) Ο παρασκευαστής ή ο θέτων σε κυκλοφορία στην Ελλάδα συμπληρώματα διατροφής γνωστοποιεί άμεσα στον ΕΟΦ την εν λόγω θέση σε κυκλοφορία.»
Σε ποιους ελέγχους υπόκεινται μετά την κατάθεση του φακέλου για την άδεια κυκλοφορίας;
Για τα Συμπληρώματα Διατροφής δεν χρειάζεται άδεια κυκλοφορίας. Η τελευταία αφορά μόνο τα φάρμακα και όπως αναφέραμε τα συμπληρώματα διατροφής είναι τρόφιμα, δεν περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες και σε κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δεν αντιμετωπίζονται ως φάρμακα.
Για τη νόμιμη κυκλοφορία ενός συμπληρώματος διατροφής χρειάζεται κατάθεση φακέλου γνωστοποίησης στον ΕΟΦ. Η γνωστοποίηση προϋποθέτει την συμμόρφωση με το σύνολο των κανόνων που αφορούν στην ασφάλεια, την ποιότητα, την αλήθεια αποτύπωσης της σύστασης στην ετικέτα και την αποτελεσματικότητα των προϊόντων αυτής της κατηγορίας.
Συγκεκριμένα:
- Σύστημα παραγωγής που να ακολουθεί τις καλές πρακτικές παρασκευής (έλεγχος πρώτων υλών, τεστ σταθερότητας, έλεγχος αλυσίδας παραγωγής κ.λπ.),
- Έλεγχος βαρέων μετάλλων, επιμολυντικών, ορίων συγκεκριμένων ουσιών, δραστικών ουσιών στα φυτικά εκχυλίσματα κ.λπ.),
- Ετικέτα που να αναγράφει όλα τα συστατικά ενεργά και έκδοχα (συμπεριλαμβάνεται και ο ρόλος τους στο σκεύασμα) και το σύνολο των προειδοποιήσεων που αναφέρονται κατωτέρω,
- Έλεγχος ισχυρισμών υγείας που αναφέρονται για το προϊόν,
- Έλεγχος ύπαρξης πιστοποιητικού ανάλυσης για ζύμες, μύκητες, μικροβιολογικά,
- Έλεγχος ύπαρξης πιστοποιητικού ανάλυσης ενεργών με διάφορες μεθόδους,
- Έλεγχος ύπαρξης πιστοποιητικού μη μεταλλαγμένων συστατικών/ BSE-TSE Free (σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια για προϊόντα προερχόμενα από βοοειδή),
- Έλεγχος σήμανσης αλλεργιογόνων,
- Έλεγχος σχετικά με την υπαγωγή της σύνθεσης και των ισχυρισμών υγείας υπό την κατηγορία του συμπληρώματος διατροφής .
Ποιες είναι οι προδιαγραφές πρόσληψης των συμπληρωμάτων διατροφής; Υπάρχουν αντενδείξεις με άλλα φάρμακα, από ποια μέχρι ποια ηλικία μπορεί να λαμβάνει κανείς, υπάρχουν ασθένειες στις οποίες δεν επιτρέπεται ο χρήστης να καταναλώσει συμπληρώματα;
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι κυρίως θρεπτικά συστατικά (συστατικά των τροφών) σε συμπυκνωμένη μορφή. Λόγω αυτής της συμπύκνωσης και της μορφής τους (ταμπλέτες, κάψουλες, σταγόνες κτλ) έχουν συγκεκριμένη δοσολογία η οποία αναγράφεται πάντα πάνω στην ετικέτα του προϊόντος. Μπορούν να ληφθούν από άτομα όλων των ηλικιών και για μεγάλο χρονικό διάστημα αν χρειαστεί. Κάθε ουσία που εισέρχεται στον οργανισμό μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλες. Σε περίπτωση που ο οργανισμός είναι ευαίσθητος, έχει κάποια παθολογία ή βρίσκετε υπό φαρμακευτική αγωγή, για όποια ουσία λαμβάνεται λόγω έχει ο θεράπων γιατρός που γνωρίζει το ιστορικό. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει ο καταναλωτής να έχει πάντα υπόψη του ότι η λειτουργία ενός συμπληρώματος είναι παροιμία με αυτή των τροφίμων και όχι των φαρμάκων.
Οι οδηγίες χρήσης των συμπληρωμάτων διατροφής ορίζονται από τους παρασκευαστές λαμβάνοντας υπόψιν την νομοθεσία, τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), την κείμενη βιβλιογραφία και την παραδοσιακή χρήση ειδικά όταν πρόκειται για συστατικά φυτικής προέλευσης.
Υπάρχουν ειδικά συμπληρώματα διατροφής για μικρά παιδιά και παιδιά με πολύ συγκεκριμένο σκοπό χρήσης. Αναφορικά με τους ενήλικες, η επιλογή γίνεται βάσει των συστατικών τα οποία κατευθύνουν και την σκοπούμενη χρήση του προϊόντος.
Υποχρεωτικά στην ετικέτα του προϊόντος υπάρχει μνεία ότι το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου και ότι ο καταναλωτής θα πρέπει να συμβουλεύετε τον γιατρό του αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Σαν αποτέλεσμα τυχόν συνδυασμός με φαρμακευτική αγωγή ή σε καταστάσεις ασθένειας κρίνεται κατά περίπτωση και μόνο από τον επιβλέπων ειδικό.
Πόσα συμπληρώματα διατροφής κυκλοφορούν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;
Βάσει στοιχείων της IMS στη χώρα μας κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή πάνω από 4.000 κωδικοί.
Ποιος είναι ο τζίρος τους;
Το μέγεθος της αγοράς των Συμπληρωμάτων Διατροφής σύμφωνα με τα στοιχεία, στην Ελλάδα φτάνει τα 210 εκ.€.
Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου;
Η αγορά των Συμπληρωμάτων Διατροφής στην Ελλάδα αναπτύσσεται με δυναμικούς ρυθμούς κόντρα στην οικονομική κρίση και αποτελεί την 2η πιο αναπτυσσόμενη αγορά στον κόσμο σύμφωνα με το Euromonitor.
Ποια συμπληρώματα έχουν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία και τι μερίδιο αγοράς έχουν;
Το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς καταλαμβάνουν οι βιταμίνες (21%), ακολουθούν οι «λοιπές κατηγορίες», που περιλαμβάνουν συμπληρώματα για την υγεία του ουροποιητικού, του ήπατος κ.ά. (20%), οι πολυβιταμίνες (16%), τα ω-λιπαρά οξέα (14%), τα συμπληρώματα για την υγεία των αρθρώσεων, τα προβιοτικά (8%), τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία (6%), τα συμπληρώματα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού (5%) και αυτά για την εμμηνόπαυση (1%).
Διατίθενται όλα μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας των φαρμακείων ή διατίθενται και μέσω άλλων σημείων πώλησης;
Το βασικό κανάλι πώλησης των συμπληρωμάτων διατροφής είναι το φαρμακείο. Ωστόσο το νομικό πλαίσιο επιτρέπει την πώληση τους και από και τα καταστήματα τα οποία, κατά την κείμενη νομοθεσία, επιτρέπεται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα.
