Της Ανθής Αγγελοπούλου
Οι τριπλοί αρνητικοί καρκίνοι του μαστού είναι πιο πιθανό να μετασταθούν σε σχέση με άλλους τύπους καρκίνου του μαστού και είναι ιδιαίτερα πιθανό η μετάσταση να πάει στον εγκέφαλο, ειδικά σε ηλικιακά νεότερες γυναίκες, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Οι ερευνητές έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς βρουν τι ευθύνεται γι αυτόν τον κίνδυνο και το μόνο «μελανό σημείο» που πιθανότατα όπως λένε να ευθύνεται είναι τα οιστρογόνα.
Σύμφωνα με τη θεωρία τους όμως, οι καρκίνοι του τριπλού αρνητικού μαστού δεν έχουν υποδοχείς οιστρογόνων (μαζί με υποδοχείς προγεστερόνης και HER2, επομένως το όνομα είναι τριπλό αρνητικό) και έτσι οι καρκίνοι αυτοί δεν μπορούν να επηρεαστούν από τα οιστρογόνα.
Ωστόσο, μια νέα μελέτη που έγινε από τους επιστήμονες του Κέντρου Καρκίνου του Πανεπιστημίου στο Κολοράντο και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Oncogene» δείχνει ότι ενώ τα οιστρογόνα δεν επηρεάζουν άμεσα τα τριπλά αρνητικά κύτταρα καρκίνου του μαστού, μπορεί να επηρεάσουν τα εγκεφαλικά κύτταρα με τρόπο που προάγουν τη μετανάστευση καρκινικών κυττάρων και την εισβολή τους στον εγκέφαλο.
Το σημαντικό σε αυτή τη μελέτη, είναι ότι προτείνει επίσης τρόπους για να σταματήσει η δράση των οιστρογόνων στον εγκέφαλο που γονιμοποιούν την μετάλλαξη του καρκίνου του μαστού με τριπλό αρνητικό αποτέλεσμα.
Όπως λέει η Diana Cittelly, PhD, ερευνήτρια στο CU Cancer Center και βοηθός καθηγητή στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου CU της Παθολογίας, τα καρκινικά κύτταρα δεν ανταποκρίνονται στα οιστρογόνα, αλλά τα οιστρογόνα επηρεάζουν το «μικροπεριβάλλον». Στη μελέτη αυτή παρατήρησαν ότι τα αστροκύτταρα, ένα από τα βασικά συστατικά του μικροπεριβάλλοντος στον εγκέφαλο, ανταποκρίνονται στα οιστρογόνα. Όταν διεγείρονται με οιστρογόνα παράγουν χημειοκίνες, παράγοντες ανάπτυξης και άλλα πράγματα που προάγουν την εγκεφαλική μετάσταση.
Η Cittelly και οι συνεργάτες της, συμπεριλαμβανομένης και της μεταδιδακτορικής έρευνας, της Dr. Maria Contreras-Zarate, διαπίστωσαν ότι τα οιστρογόνα προκαλούν αστροκύτταρα (κύτταρα εγκεφάλου) για την παραγωγή δύο παραγόντων που ονομάζονται νευροτροφικός παράγοντας (BDNF) και επιδερμικός αυξητικός παράγοντας (EGF) και οι δύο αυτοί ενεργοποιούν τους διακόπτες γενετικής μετανάστευσης και εισβολής σε καρκινικά κύτταρα, συγκεκριμένα στα TRKB και EGFR.
Αυτό, όπως λέει η Cittelly, μπορεί να εξηγήσει γιατί οι καρκίνοι του μαστού που διαγιγνώσκονται σε νεότερες γυναίκες είναι πιο πιθανό να μετασταθούν στον εγκέφαλο, γιατι οι γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση έχουν περισσότερα οιστρογόνα και μπορεί να επηρεάζουν το μικροπεριβάλλον του εγκεφάλου με τρόπους που βοηθούν τον καρκίνο.
Παραδοσιακά, οι καρκίνοι που είναι θετικοί σε οιστρογόνα έχουν υποβληθεί σε θεραπείες αντι-οιστρογόνου υποδοχέα συμπεριλαμβανομένης της ταμοξιφαίνης. Ωστόσο, πάντοτε φαινόταν προφανές ότι οι καρκίνοι χωρίς υποδοχείς οιστρογόνων δεν θα ανταποκρίνονταν σε θεραπεία αντι-οιστρογόνου υποδοχέα. Και, δυστυχώς, υπήρξαν ελάχιστες ευκαιρίες για να παρατηρήσουν όπως λέει, τα αποτελέσματα της θεραπείας κατά των οιστρογόνων στις εγκεφαλικές μεταστάσεις που προέρχονται από καρκίνο του μαστού.
Ιστορικά, σύμφωνα με τη Cittelly οι γυναίκες με εγκεφαλικές αρτηρίες έχουν αποκλειστεί από τις κλινικές δοκιμές εξαιτίας της γενικής φτωχής πρόγνωσης, καθώς η αποδοχή ενός νέου φαρμάκου απαιτεί να δείξει την αποτελεσματικότητά του και ακόμη και ένα πολλά υποσχόμενο φάρμακο μπορεί να φαίνεται αναποτελεσματικό σε ασθενείς με καρκίνο που έχουν ήδη μετασταθεί στον εγκέφαλο. Έτσι, δεν έχουν διερευνήσει ποτέ αν τα αντι-οιστρογόνα θα έχουν όφελος για αυτές τις γυναίκες. «Η δουλειά μας δείχνει ότι μπορεί να υπάρξει όφελος σε θεραπείες αντι-οιστρογόνων για την πρόληψη της εγκεφαλικής μετάστασης σε γυναίκες με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού» επισημαίνει.
Επιπρόσθετα, η Cittelly και οι συνεργάτες της έλαβαν πρόσφατα χρηματοδότηση για να διερευνήσουν τη μετάβαση σε άλλες περιοχές αυτής της αλυσίδας δράσης που ξεκινά με οιστρογόνα και τελειώνει με εγκεφαλικές μεταστάσεις.
Αν τα οιστρογόνα δρουν μέσω του EGFR ή του TRKB, μπορεί να είναι χρήσιμο να ανασταλεί ο EGFR ή ο TRKB, μόνος ή μαζί και οι δύο, σε αυτούς τους ασθενείς. «Ευτυχώς, όπως οι αναστολείς των υποδοχέων οιστρογόνων, οι αναστολείς EGFR και TRK υπάρχουν ήδη και χρησιμοποιούνται σε άλλους καρκίνους, καθιστώντας τη δοκιμή αυτών των στρατηγικών δραματικά πιο εφικτή» συμπληρώνει η Δρ. Cittelly και συμπληρώνει. «Ξεκινάμε τελικά να αναγνωρίσουμε τον μοναδικό ρόλο του μικροπεριβάλλοντος στον εγκέφαλο. Η μετάσταση του καρκίνου μπορεί να μην εξαρτάται μόνο από τα καρκινικά κύτταρα. Η διακοπή της μετάστασης σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να απαιτεί την εξέταση των συνθηκών των ιστών που περιβάλλουν και υποστηρίζουν τους καρκίνους».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη αυτή υποστηρίχθηκε από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία IRG # 57-001-53, K22CA181250, R37 CA227984, το Drink for Pink and Cancer League του Κολοράντο και το Metavivor Research Foundation (DMC). Το Κοινό Κέντρο Πόρων Καρκίνου του Πανεπιστημίου του Κολοράντο υποστηρίχθηκε από τις επιχορηγήσεις NCI P30CA046934 και CTSA UL1TR001082.
Πηγές:
https://coloradocancerblogs.org/the-sneaky-way-estrogen-drives-brain-metastasis-in-non-estrogen-dependent-breast-cancers/ – Garth Sundem
https://www.news-medical.net/news/20190302/Estrogen-can-affect-surrounding-brain-cells-to-promote-triple-negative-breast-cancer-metastasis.aspx – Kate Anderton
