Των Κωστή Κατσανέβα
Οικονομολόγου Ερευνητή, Department of Economics, University of Piraeus
Παναγιώτη Ρονιώτη
Μικροβιολόγου Ερευνητή
Οικονομολόγοι προβλέπουν συρρίκνωση κατά 10-15% του ελληνικού ΑΕΠ για το 2020. Για να αντιμετωπίσει την κατάρρευση της οικονομίας, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ως δεύτερη παρέμβαση, τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων με κόστος 3,3 δισ. ευρώ. Τα δημοσιονομικά μέτρα στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, κατά μέσο όρο, ανέρχονται στο 6% του ΑΕΠ για το 2020. Με ταμειακά διαθέσιμα 37,5 δις. οι δημοσιονομικοί πόροι με τους σημερινούς ρυθμούς πολύ σύντομα θα εξαντληθούν. Υπάρχει όμως μια πολύ καλύτερη λύση.
Ένα μοντέλο καθολικού ελέγχου του πληθυσμού με rapid tests το οποίο θα κρατήσει ανοιχτή την οικονομία και θα εμποδίσει τη σπατάλη δημόσιων πόρων. Πρόκειται για μια βελτιωμένη έκδοση του σχεδίου που εφαρμόστηκε πρόσφατα με επιτυχία στην Σλοβακία. Στο εγχείρημα αυτό, μειώθηκαν τα κρούσματα κατά 56% σε δύο εβδομάδες και εντοπίστηκαν 38.000 ενεργά κρούσματα, δηλαδή 15 φορές τον ημερήσιο μέσο όρο νέων διαγνωσμένων κρουσμάτων στην χώρα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω στοιχεία, υπολογίζουμε πως το πραγματικό ποσό ενεργών κρουσμάτων στην Ελλάδα σήμερα (1.12.20) είναι περίπου 58.000-75.000 θετικές περιπτώσεις Covid-19.
Επομένως, με το σχέδιο που προτείνουμε βάση σχετικής μελέτης, μπορούν να μειωθούν τα κρούσματα στη χώρα μας κατά 91%, να σωθούν ζωές, να επανεκκινηθεί η οικονομία και να μειωθεί η πίεση που δέχεται το σύστημα υγείας ταυτόχρονα. Το σχέδιο περιλαμβάνει τρεις φάσεις: 1η ) προετοιμασία, 2η) δημοσιοποίηση και 3η) διεξαγωγή ελέγχων.
Για την πρώτη φάση της προετοιμασίας, απαιτείται η δημιουργία 10.000-11.000 κέντρων ελέγχου που θα εγκατασταθούν σε δημόσια σχολεία της χώρας με την ευθύνη των Δήμων, όπως γίνεται στην περίπτωση των εκλογικών διαδικασιών. Στα κέντρα θα απασχοληθούν για δέκα ημέρες 120.000 εργαζόμενοι που βρίσκονται σήμερα σε αναστολή ή είναι άνεργοι, μαζί με το κατάλληλο υγειονομικό προσωπικό. Επικουρικά μπορεί να συμμετέχουν και στρατεύσιμοι. Στην ίδια φάση της προετοιμασίας, θα αγοραστούν 26 εκατομμύρια rapid tests για να γίνουν επαναληπτικοί έλεγχοι δύο φορές για ολόκληρο τον πληθυσμό. Στην ίδια φάση, θα γίνει αγορά του απαραίτητου υγειονομικού υλικού (προστατευτικός εξοπλισμός PPE κλπ) και θα εκπαιδευτούν κατάλληλα οι απασχολούμενοι στα κέντρα ελέγχου. Το συνολικό κόστος της πρώτης αυτής φάσης, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 136 εκ. ευρώ.
Η δεύτερη φάση της δημοσιοποίησης της δράσης, περιλαμβάνει τη δημιουργία ενημερωτικών ιστοσελίδων και τηλεφωνικών κέντρων για πρόσβαση σε πληροφορίες, τη δημιουργία τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μηνυμάτων και οτιδήποτε χρειαστεί σχετικά (φυσικό και ψηφιακό υλικό, διανομή/μεταφορά κλπ.). Το κόστος για τη φάση αυτή έχει υπολογιστεί σε 6 εκατομμύρια ευρώ.
Η τρίτη φάση της διενέργειας ελέγχων είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια και δυσκολία. Αφορά τον έλεγχο με rapid tests για τον Covid-19 του συνόλου των περίπου 11 εκατομμύρια πολιτών. Κάθε κάτοικος της χώρας θα ελεγχθεί δύο φορές για να διασφαλιστούν τα αποτελέσματα του τεστ με δεδομένο ότι, τα rapid test έχουν ποσοστό ακρίβειας σε επίπεδα 70%. Επισημαίνεται εδώ ότι, στην Σλοβακία τα κρούσματα μειώθηκαν κατά 56% γιατί ο έλεγχος για κάθε άτομο έγινε μόνο μία φορά.
Η πρότασή μας αυξάνει το ποσοστό ακρίβειας κατά 21%, δεδομένου ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να ελεγχθούν δύο φορές σε σύντομο χρονικό διάστημα κάτω των 10 ημερών. Επομένως, η προσέλευση των κατοίκων στα διάφορα σημεία των κέντρων ελέγχου, θα κατανέμεται ανάλογα με το επίθετό τους όπως γίνεται στην πράξη με τις δοκιμασμένες διαδικασίες των εκλογών. Ειδική μέριμνα θα υπάρχει για παιδιά, ηλικιωμένους σε κέντρα ευγηρίας, μετανάστες και πρόσφυγες. Στη φάση αυτή περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος του κόστους εργασίας των 120.000 απασχολούμενων στο έργο που προβλέπεται να αμειφθούν με 6,5 ευρώ ανά ώρα και 60 εκ. ευρώ συνολικά. Το κόστος αυτό μπορεί να συμπιεστεί περαιτέρω, εφ’ όσον η αμοιβή των απασχολούμενων συνδυαστεί με επιδόματα που χορηγούνται σε εργαζόμενους που έχουν υποχρεωτικά αποσυρθεί από την αγορά εργασίας λόγω της πανδημίας.
Καταλήγοντας επισημαίνεται ότι, το προτεινόμενο σχέδιο στοχεύει στην ανίχνευση όλων των ενεργών κρουσμάτων από τον Covid-19, ώστε να διαχωριστούν τα άτομα με αρνητική διάγνωση έναντι αυτών με θετική που θα τεθούν σε καραντίνα 14 ημερών. Η όλη δράση προβλέπεται να πραγματοποιηθεί σε τρεις εβδομάδες και με την ολοκλήρωσή της τα ενεργά κρούσματα προβλέπεται να μειωθούν από 75.000 σε 6.750, δηλ. κατά 91%.
Τα νέα διαγνωσμένα κρούσματα εκτιμάται ότι δεν θα ξεπερνούν τα 300 κατά μέσο όρο την ημέρα, ένας αριθμός που βαίνει μειούμενος σταδιακά και θα επιτρέψει τον έλεγχο της πανδημίας. Το συνολικό κόστος της δράσης εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 200 εκ. ευρώ, δηλαδή 18 ευρώ ανά πολίτη, ένα κόστος 15 φορές φθηνότερο από την σημερινή παρέμβαση των 3,3 δις.
Με τη διατήρηση βασικών προφυλάξεων όπως η χρήση της μάσκας, η οικονομία θα επανεκκινηθεί, η πίεση στο σύστημα υγείας θα εκτονωθεί και το κυριότερο, θα σωθούν πολλές ζωές. Πρόκειται για μια εφικτή και απόλυτα αποτελεσματική πρόταση που δίνει διέξοδο στα σημερινά αδιέξοδα.
