Με τροπολογία που κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου «Εκσυγχρονισμός της χωροταξικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας», το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ρυθμίζει, όπως είχε προαναγγείλει ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, τα χρηματοοικονομικά και διαρθρωτικά μέτρα για τη στήριξη των ΑΠΕ που χρήζουν νομοθετικής παρέμβασης. Ισχύουν και όλα τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και θα ρυθμιστούν με τον κατάλληλο τρόπο.
Στην ίδια «ενεργειακή» τροπολογία προβλέπονται ρυθμίσεις που διευκολύνουν τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Αυτές αφορούν αφενός στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια στις λεγόμενες «Ζώνες Απολιγνιτοποίησης» που θα καθορίζουν τις χρήσεις γηςστις περιοχές όπου αναπτυσσόταν η λιγνιτική δραστηριότητα της ΔΕΗ, αφετέρου στην υλοποίηση επενδύσεων ΑΠΕ εντός των περιοχών των λιγνιτικών πεδίων και λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Προβλέπεται, τέλος, μεταξύ άλλων, η αναπροσαρμογή των συντελεστών του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο ηλεκτρικό ρεύμα σύμφωνα με τα επίπεδα κατανάλωσης για τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες της υψηλής και της μέσης τάσης.
Πιο αναλυτικά, οι βασικές ρυθμίσεις της τροπολογίας έχουν ως εξής:
Στήριξη της αγοράς ΑΠΕ
1. Επιβάλλεται, όπως έχει ήδη γνωστοποιηθεί από τις 13 Νοεμβρίου, έκτακτη ειδική εισφορά σε όλους τους σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που έχουν τεθεί σε λειτουργία έως και την 31η Δεκεμβρίου 2015, η οποία υπολογίζεται σε ποσοστό 6% επί του τιμήματος των πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν χώρα κατά το χρονικό διάστημα 1η Ιανουαρίου-31η Δεκεμβρίου 2020. Καθορίζονται επίσης η διαδικασία και ο τρόπος είσπραξης της προαναφερθείσας εισφοράς, τα ποσά της οποίας υπολογίζονται και παρακρατούνται από τον ΔΑΠΕΕΠγια το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και από τον ΔΕΔΔΗΕ γιατα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
2. Επιβάλλεται έκτακτη χρέωση για το 2021 ίση με 2 ευρώ/Μεγαβατώρα στις εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με βάση τις εκκαθαρίσεις για το χρονικό διάστημα 1η Ιανουαρίου 2020 – 31η Δεκεμβρίου 2020. Καταργείται επίσης από 1η Ιανουαρίου 2021 η υποχρέωση των προμηθευτών να αποδίδουν χρέωση που υπολογίζεται με βάση το μεσοσταθμικό κόστος των θερμικών συμβατικών σταθμών (ΜΜΚΘΣΣ).
3. Θεσπίζεται – με ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2021- πράσινο τέλος στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης (diesel) ίσου με 0,03 ευρώ/λίτρο, ως αντικίνητρο επιλογής του ρυπογόνου αυτού καυσίμου για χρήση από τον τομέα των μεταφορών. Τα έσοδα θα κατευθύνονται – μεταξύ άλλων – για την ενίσχυση των έργων ΑΠΕ και την αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Με Υπουργική Απόφαση το ποσό θα κατανέμεται κάθε χρόνο ανάλογα με τις ανάγκες.
4. Θεσπίζονται οι ρυθμίσεις που είχαν ήδη εξαγγελθεί για τους φωτοβολταϊκούςσταθμούς που μέχρι σήμερα εξαιρούνταν από ανταγωνιστικές διαδικασίες (Ιδιώτες <500kW, Ενεργειακές Κοινότητες <1MW) και για τα έργα ΑΠΕ που υπάγονται στο καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων, που έχουν ως στόχο την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στη χώρα, ελεγχόμενα και λελογισμένα.
Η βασική πρόβλεψη είναι ότι για τα «νέα»έργα για τα οποία οι αιτήσεις για χορήγηση όρων σύνδεσης,είτε από ιδιώτες είτε από Ενεργειακές Κοινότητες, κατατίθενται μετά την 01.01.2021, απαιτείται συμμετοχή σε ανταγωνιστική διαδικασία προκειμένου να υπογραφεί σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης, εξαιρουμένων των «Φωτοβολταϊκών στις στέγες».Περαιτέρω μετά την 01.01.2022, δεν θα υπογράφεται καμία σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης γιαφωτοβολταϊκούς σταθμούς, χωρίς προηγούμενη συμμετοχή σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών, ακόμα και εάν αφορά αιτήσεις πριν την 01.01.2021. Για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς που εγκαθίστανται στη Δυτική Μακεδονία, οι προθεσμίες αυτές παρατείνονται κατά ένα έτος.
Όσον αφορά στο πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων ΑΠΕ, εφεξής θα μπορούν να χαρακτηριστούν ως τέτοιες τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, οι μονάδες παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, τα θαλάσσια αιολικά και τα πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα, έργα ΑΠΕ που συνδέουν περιοχές της επικράτειας με το σύστημα μέσω υποβρυχίων καλωδίων, σταθμοί γεωθερμίας, σταθμοί βιομάζας και βιοαερίου καθώς και οι υβριδικοί σταθμοί στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Για να θεωρηθούν τα προαναφερθέντα έργα ως Στρατηγικές Επενδύσεις θα πρέπει να έχουν ελάχιστο προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ.
Δίνεται επίσης η δυνατότητα σε έργα συμβατικών τεχνολογιών ΑΠΕ με ελάχιστο προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ να εντάσσονται στις Στρατηγικές Επενδύσεις, εφόσον έχουν κοινό σημείο σύνδεσης με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, χωρίς την προτεραιότητα στην χορήγηση όρων σύνδεσης με το δίκτυο που προβλέπεται από το Κίνητρο Ταχείας Αδειοδότησης του άρθρου 13 του νόμου για τις Στρατηγικές Επενδύσεις.
Τέλος, επενδύσεις σε μονάδες ΑΠΕ για τις οποίες έχει υποβληθεί αίτηση για τον χαρακτηρισμό τους ως Στρατηγικών Επενδύσεων χωρίς όμως να έχει δημοσιευθεί η απαραίτητη απόφαση της αρμόδιας Διυπουργικής Επιτροπής κατά την έναρξη ισχύος του νομοσχεδίου, μπορούν να υπαχθούν στο καθεστώς του fast-trackακόμα και χωρίς να πληρούν τα νέα κριτήρια, χωρίς όμως να έχουν προτεραιότητα στη δέσμευση του ηλεκτρικού χώρου.
Ζώνες Απολιγνιτοποίησηςσε Δυτική Μακεδονία-Μεγαλόπολη
Στο πλαίσιο της υλοποίησης του κυβερνητικού σχεδιασμού για την μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης στη μεταλιγνιτική εποχή είναι επιτακτική η ανάγκη ταχείαςαναβάθμισης, αλλαγής χρήσης και αξιοποίησης των εκτάσεων της ΔΕΗ (κυρίως γύρω από τα λιγνιτικά πεδία και τις λιγνιτικές μονάδες) στις περιοχές αυτές.
Με ειδική ρύθμιση χαρακτηρίζονται ως «Ζώνες Απολιγνιτοποίησης» (Ζ.ΑΠ.) οι Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και ο Δήμος Μεγαλόπολης της Περιφέρειας Πελοποννήσου και «Πυρήνες» των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης τα λιγνιτικά πεδία και οι λιγνιτικές μονάδες.
Στις ζώνες αυτές θα επιταχυνθεί η εκπόνηση Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) που ουσιαστικά βάζουν τα θεμέλια για την υλοποίηση του σχεδιασμού της δίκαιης μετάβασης, καθώς μέσω του καθορισμού χρήσεων γης θα ξεκαθαρίζουν το τοπίο για το ποιες επενδύσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν, πού και με ποιους όρους.
Ειδικές ρυθμίσεις θεσπίζονται και για την υλοποίηση έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στους Πυρήνες των ΖωνώνΑπολιγνιτοποίησης, προκειμένου να διευκολυνθούν και να επιταχυνθούν οι σχετικές επενδύσεις που είναι κρίσιμες για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών.
Εξορθολογισμός του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο ρεύμα για τις επιχειρήσεις
Εφαρμόζεται κλιμακωτή φορολόγηση στις επιχειρήσεις Υψηλής και Μέσης τάσης σύμφωνα με την ετήσια κατανάλωσή τους, μέτρο που οδηγεί στη μείωση του ΕΦΚ σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων της Μέσης Τάσης, συνεισφέροντας στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Ειδικότερα, για επιχειρήσεις Υψηλής και Μέσης Τάσης, ο ΕΦΚ διαμορφώνεται στα 5 ευρώ/ΜWh για ετήσιες καταναλώσεις από 0 έως 10.000 MWh και 2 ευρώ/MWh για ετήσιες καταναλώσεις άνω των 10.000 MWh.
