Η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων απέναντι στις επιπτώσεις που προκαλεί η πανδημία, σε συνδυασμό με τη μέγιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, σκιαγραφούνται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021.
Με αυτό καθίσταται σαφές ότι δεν αποκλείεται περαιτέρω επέκταση των υφιστάμενων μέτρων ή υιοθέτηση νέων πολιτικών, αναλόγως και με την πορεία της πανδημίας, ακόμα και φέτος. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο σχεδιασμός για ρύθμιση των οφειλών που δημιουργήθηκαν μετά την πανδημία, χωρίς να αποκλείεται να αφορά και όσους έχασαν τη ρύθμιση των 120 δόσεων και ανήκουν στην κατηγορία των πληττόμενων από τον κορωνοϊό. Εντός του 2020, αντί του 2021 που ήταν η αρχική πρόβλεψη, αναμένεται να ξεκινήσει και η καταβολή του επιδόματος θέρμανσης προκειμένου να διευκολυνθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά. Όπως σημειώνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, το συνολικό ποσό που θα διατεθεί ανέρχεται σε 84 εκατ. ευρώ.
Καθοριστικό για να διασφαλιστεί η εκτίμηση για ανάπτυξη 7,5% το 2021 είναι να ξεκινήσει η ροή των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, πιθανόν με ποσό υψηλότερο από το ποσό της προκαταβολής, που ανέρχεται στο 10%, αλλά και να κλείσει η παρένθεση της πανδημίας, η οποία εκτιμάται περί τα τέλη του α΄ τριμήνου του 2021 με αρχές του δεύτερου τριμήνου.
Παρεμβάσεις με επίπτωση το 2021
Ειδικά για το 2021 οι παρεμβάσεις αφορούν:
- Τη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, με κόστος 816 εκατ. ευρώ.
- Την αναστολή καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με κόστος 767 εκατ. ευρώ.
- Την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από τον κρατικό προϋπολογισμό και την επιδότηση 200 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης μακροχρόνια ανέργου, για περίοδο 6 μηνών, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με κόστος 302 εκατ. ευρώ για το 2021.
- Το πρόγραμμα «ΓΕΦΥΡΑ», που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με κόστος 280 εκατ. ευρώ για το 2021.
- Την επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κλάδων που πλήττονται από την πανδημία έως τον Απρίλιο του 2021 και
- Την αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης, με συνολικό κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2021.
Τον Ιανουάριο του 2021 αναμένεται και η καταβολή αποζημιώσεων ειδικού σκοπού σε απασχολούμενους ή επιχειρήσεις που βρίσκονται, είτε σε προσωρινή αναστολή εργασιών, είτε συμμετέχουν στο Πρόγραμμα «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» κατά τα τέλη του 2020, επηρεάζοντας το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021.
Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του επόμενου έτους επηρεάζεται και από την κάλυψη της μισθοδοσίας του έκτακτου υγειονομικού προσωπικού που προσλήφθηκε εντός του 2020 και του προσωπικού που προσλαμβάνεται για την κάλυψη των αναγκών των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Η ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της χώρας αποτελεί μία ακόμα προτεραιότητα της κυβέρνησης, ξεκινώντας από φέτος, ενώ επεκτείνεται και το 2021. Ειδικότερα, για πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα προβλέπεται ποσό 2,5 δισ. ευρώ το 2021, αυξημένες κατά 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020.
Ταμείο Ανάκαμψης
Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης. Από τα 19,3 δισ. ευρώ που θα ληφθούν μέσω επιχορηγήσεων τα
- 16,2 δισ. ευρώ αφορούν το Recovery and Resilience Facility
- 2,3 δισ. ευρώ το REACT-EU
- 0,4 δισ. ευρώ το Just Transition Fund και
- 0,4 δισ. ευρώ το European Agricultural Fund for Rural Development.
Ειδικά για τα 16,2 δισ. ευρώ, η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε., θα καταρτίσουν τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης στα οποία θα εκτίθεται η μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα τους για τα έτη 2021-23. Τα σχέδια θα επανεξεταστούν και θα προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες το 2022, ώστε να ληφθεί υπόψη η τελική κατανομή των κονδυλίων για το 2023. Τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα αξιολογηθούν από την Επιτροπή εντός δύο μηνών από την υποβολή τους με βάση μία σειρά κριτηρίων, μεταξύ άλλων:
- Συνεκτικότητα με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις
- Ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού
- Δημιουργία θέσεων εργασίας και
- Οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα του κράτους μέλους και αποτελεσματική συμβολή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αναμένεται να υποβληθεί στην Κομισιόν στο πρώτο τρίμηνο του 2021 και να εγκριθεί στο αμέσως επόμενο τρίμηνο, κατά τη διάρκεια του οποίου είναι πιθανό να υπάρξει η πρώτη εκταμίευση (προκαταβολή 10%) για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility), ενώ είναι πιθανό να υπάρξει εντός του 2021 και μια ακόμα εκταμίευση, αφού αυτές είναι εξαμηνιαίες. Όσον αφορά το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, αυτό εκτιμάται ότι θα κατατεθεί το επόμενο χρονικό διάστημα, πιθανότατα μετά τις 15 Οκτωβρίου που είχε αρχικά τεθεί ως ημερομηνία, λόγω και των καθυστερήσεων που παρατηρούνται, μεταξύ άλλων, στη σύνταξη των νομικών κειμένων μετά και από αντιδράσεις ευρωπαϊκών χωρών γύρω από το κράτος δικαίου.
Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορά επενδύσεις, προγράμματα (όπως κατάρτισης ή ενεργειακής αναβάθμισης) και μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν από τον Φεβρουάριο του 2020 και εντεύθεν, συνεπώς η απορρόφηση των σχετικών πόρων μπορεί και πρόκειται να ξεκινήσει πριν την επίσημη έγκρισή του.
Το 2021 σημαντική θα είναι και η συμβολή του React-EU, με ποσό ύψους 1,6 δισ. ευρώ, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα γέφυρα και περιλαμβάνει δράσεις και δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης του Covid-19. Το πρόγραμμα αυτό επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας, τη διατήρηση και δημιουργία θέσεων εργασίας, την ενίσχυση των φτωχότερων πολιτών, την παροχή κεφαλαίου κίνησης και την ενίσχυση των επενδύσεων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Σημαντικοί πόροι στους τομείς αυτούς θα διοχετευτούν εντός του 2021 μέσω του React-EU.
Συνολικά οι πόροι που προβλέπονται το 2021 από όλα τα εργαλεία του μηχανισμού του Next Generation EU, περιλαμβανομένων και των δανείων, αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5,5 δισ. ευρώ:
- 2,63 δισ. ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης
- 1,27 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης
- 1,6 δισ. ευρώ μέσω του ReactEU
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
6,75 δισ. ευρώ αναμένεται να διατεθούν το 2021 με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 6 δισ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 750 εκατ. ευρώ.
Σταθερή επιδίωξη για την υλοποίηση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ και για το 2021 παραμένει η απορρόφηση των πόρων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η εισροή της αναλογούσας κοινοτικής συνδρομής.
Στο πλαίσιο των δράσεων του ΕΣΠΑ 2014-2020, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στους τομείς
- Των μεγάλων έργων υποδομών (οδικά έργα, σιδηρόδρομοι, μετρό κ.λπ.)
- Της επιχειρηματικότητας (κυρίως στους τομείς της μεταποίησης και του τουρισμού)
- Της δημιουργίας απασχόλησης, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της υγείας και της πρόνοιας
- Των έργων για την προστασία του περιβάλλοντος
- Των έργων υποδομών των ΟΤΑ όλης της χώρας και
- Των δράσεων για τη διοικητική μεταρρύθμιση.
Ραλλού Αλεξοπούλου
