Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Στο επίκεντρο της προεκλογικής αντιπαράθεσης βρίσκεται από χθες -και ενώ μπαίνουμε στην τελευταία στροφή πριν από την κάλπη- το ασφαλιστικό.
Μετά τις δηλώσεις του πρώην αντιπροέδρου της Βουλής Αλέξη Μητρόπουλου, ο οποίος μίλησε για χορήγηση της κατώτατης σύνταξης με βάση περιουσιακά κριτήρια -προσθέτοντας μάλιστα ότι το μνημόνιο δεν αφήνει περιθώρια αλλαγών- τη… σκυτάλη πήρε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ανδρέας Νεφελούδης δίδοντας μάλιστα σκληρή απάντηση διανθισμένη όχι μόνο με τεχνοκρατικά επιχειρήματα, αλλά και με σαφείς πολιτικές αιχμές.
Πάντως, παρά τον επιθετικό χαρακτήρα της ανακοίνωσης του γενικού γραμματέα, οι ψηφοφόροι εξακολουθούν να αγνοούν τι είναι αυτό που πρόκειται να συμβεί στο ασφαλιστικό μετά τις εκλογές καθώς οι συγκεκριμένες αναφορές στο πιο «βαρύ» προαπαιτούμενο του 3ου μνημονίου απουσιάζουν από τον δημόσιο διάλογο σε όλη αυτή την προεκλογική περίοδο.
Η επιτροπή που συνέστησε ο πρώην υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος ακριβώς για να προετοιμάσει την ελληνική πρόταση (σ.σ.: το ασφαλιστικό νομοσχέδιο με παρεμβάσεις όχι μόνο στο ύψος των καταβαλλόμενων συντάξεων αλλά και στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που θα δοθούν από εδώ και στο εξής) θα παραδώσει το πόρισμά της μέσα στον Οκτώβριο (μετά τις εκλογές), ενώ η σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές είναι πλέον πολύ πιθανό να μετατεθεί για τον Νοέμβριο.
Οι δηλώσεις Μητρόπουλου έφερναν το μνημόνιο να περιλαμβάνει «ρήτρα περιουσίας, δηλαδή πρόβλεψη για καταβολή συντάξεων μόνο σε όσους πληρούν συγκεκριμένα περιουσιακά κριτήρια. «Δεν είχα ανακαλύψει την ακραία φιλελεύθερη, ακραία θατσερική διάταξη που δεν πίστευα ότι μια κυβέρνηση σαν τη δική μας θα μπορούσε να περάσει» είχε υποστηρίξει την Κυριακή μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ προσθέτοντας ότι το συγκεκριμένο σύστημα εφαρμόζεται στην Αυστραλία (σ.σ.: όσοι έχουν μεγάλη ακίνητη ή κινητή περιουσία παίρνουν και μικρότερη σύνταξη).
Η συγκεκριμένη αναφορά αλλά και οι επίμονες δηλώσεις του κ. Μητρόπουλου περί προβλέψεων του μνημονίου που δεν επιδέχονται τροποποιήσεις κατά τη διαπραγμάτευση οδήγησε στη χθεσινή ανακοίνωση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ανδρέα Νεφελούδη, ο οποίος υποστήριξε τα εξής:
«Πουθενά στο μνημόνιο δεν υπάρχει καμία αναφορά για δήθεν ρήτρες (ιδιοκτησίας, απαρέγκλιτης εφαρμογής και απαγόρευσης διατύπωσης εναλλακτικού προγράμματος). Ισα ίσα στην τελευταία παράγραφο του εδαφίου του μνημονίου (ν.4336/ 15 σελ. 1021) αναφέρονται τα παρακάτω: «…Οι θεσμοί θα λάβουν υπόψη τους άλλα διαρθρωτικά μέτρα παραμετρικού χαρακτήρα και ισοδύναμου αποτελέσματος για το συνταξιοδοτικό σύστημα, σε αντικατάσταση μέτρων που αναφέρθηκαν παραπάνω με την προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι συγκεκριμένα και ποσοτικά μετρήσιμα σε επαρκή βαθμό και ότι ελλείψει αυτών, η βασική επιλογή είναι εκείνη που προσδιορίζεται παραπάνω…».
Μάλιστα, στη δήλωσή του, ο Ανδρέας Νεφελούδης αναφέρει ότι η προετοιμασία αυτών των ισοδύναμων αποτελεί ακριβώς το έργο της επιτροπής από 12 επιστήμονες που έχει συστήσει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επί υπουργίας κ. Κατρούγκαλου, η οποία μέχρι τον Νοέμβριο 2015 θα παρουσιάσει πλήρες σχέδιο για το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας (σ.σ.: η απόφαση για την επιτροπή ορίζει ότι το πόρισμα θα πρέπει να κατατεθεί μέσα στον Οκτώβριο, ενώ μέλη της επιτροπής με τα οποία συνομίλησε η «Ν» υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει καμία ενημέρωση για παράταση. Ή το υπουργείο Εργασίας διά του γενικού γραμματέα παραδέχεται από τώρα ότι τα χρονοδιαγράμματα του μνημονίου πάνε πίσω ή πρόκειται περί παραδρομής).
Συνεχίζοντας την ανακοίνωσή του, ο κ. Νεφελούδης τονίζει ότι «πουθενά δεν αναφέρεται ότι υφίσταται οποιαδήποτε σχέση μεταξύ της σύνταξης, της ιδιοκτησίας ή της ακίνητης περιουσίας του συνταξιοδοτούμενου, σε κανένα σημείο του μνημονίου και πολύ περισσότερο στα σημεία τα οποία, ψευδώς, επικαλείται ο “έγκριτος” εργατολόγος».
Μάλιστα, η ανακοίνωση κλείνει με πολιτικό σχόλιο: «Καταλαβαίνω την αγωνία του κ. Μητρόπουλου να προβάλει στα ΜΜΕ τις εσφαλμένες θέσεις του μετά τον αποκλεισμό του από τις επερχόμενες εκλογές λόγω της δικαστικής εμπλοκής του, όμως, αποτελεί κορυφαίο ατόπημα να δημιουργείται πανικός, με ψεύδη και ανακρίβειες, στον ευαίσθητο κοινωνικό χώρο των ασφαλισμένων και συνταξιούχων. Ελάχιστη υποχρέωσή του είναι η άμεση ανάκληση όλων των ανακριβών ανακοινώσεων του».
Τι λέει το μνημόνιο
Πράγματι το μνημόνιο δεν έχει καμία αναφορά σε χορήγηση συντάξεων με βάση περιουσιακά κριτήρια. Υπάρχει όμως σαφέστατη αναφορά σε… εισοδηματικά κριτήρια. Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Οι αρχές θα διασφαλίσουν ότι:
1. Από την 1η Ιανουαρίου 2015, όλα τα επικουρικά συνταξιοδοτικά ταμεία θα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από ίδιες εισφορές.
2. Θα παγώσουν τα μηνιαία εγγυημένα ανταποδοτικά όρια συντάξεων σε ονομαστικούς όρους μέχρι το 2021 και
3. Θα εξασφαλιστεί ότι όσοι συνταξιοδοτούνται μετά τις 30 Ιουνίου 2015, θα έχουν πρόσβαση σε βασικές, εγγυημένες συντάξεις με βάση τις εισφορές και με εισοδηματικά κριτήρια μόνον όταν θα έχουν συμπληρώσει τη νόμιμη κανονική ηλικία συνταξιοδότησης που είναι σήμερα τα 67 έτη. Ως προαπαιτούμενο, οι αρχές θα αποσαφηνίσουν τους κανόνες επιλεξιμότητας για τις ελάχιστες εγγυημένες συντάξεις μετά το 67ο έτος.
Τι σημαίνει εισοδηματικό κριτήριο μετά τα 67; Ηδη έχει περάσει ο νόμος που ορίζει ότι όσοι συνταξιοδοτούνται πριν από τα 67 δεν θα παίρνουν την κατώτατη εγγυημένη σύνταξη, αλλά μόνο το αναλογικό κομμάτι που αντιστοιχεί σε αυτήν (π.χ. 290 ευρώ ή 300 ευρώ). Με τη συμπλήρωση του 67ου έτους, η ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη θα αποδίδεται ολόκληρη και πάλι στον δικαιούχο.
Το μνημόνιο ορίζει ότι πρέπει να γίνει και ένα βήμα παραπάνω. Δηλαδή, ο περιορισμός του να καταβάλλεται μόνο το αναλογικό κομμάτι της σύνταξης, να διατηρείται και μετά τα 67 για όσους δεν πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια που θα τεθούν. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστεί αρκετά ο «κοινωνικός χαρακτήρας» του συνταξιοδοτικού συστήματος και να ενισχυθεί το ανταποδοτικό.
Δέσμευση για μείωση της ετήσιας δαπάνης
Οι παρεμβάσεις του νέου ασφαλιστικού δεν θα περιοριστούν μόνο στο κομμάτι της ελάχιστης σύνταξης. Στο μνημόνιο υπάρχει ρητή αναφορά για απαιτούμενες παρεμβάσεις που θα πρέπει να μειώσουν την ετήσια συνταξιοδοτική δαπάνη κατά μία ποσοστιαία μονάδα, αλλά και δέσμευση της ελληνικής πλευράς ότι θα βρει ισοδύναμα για να καλύψει την αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης που θα προκληθεί από την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (σ.σ.: έκρινε παράνομες όλες τις περικοπές μετά το 2012).
Αν ληφθεί υπόψη και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές, τότε, ο συνολικός «λογαριασμός» των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν ανεβαίνει πάνω από τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό είναι τεράστιο και, όποια εναλλακτικά σενάρια και αν εξετάσει η επιτροπή η οποία συνεδριάζει ξανά και σήμερα, είναι δεδομένο ότι η νέα περικοπή των συντάξεων (τόσο για τους ήδη συνταξιούχους όσο και γι’ αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν στο μέλλον) θα βρεθεί και πάλι στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς».
Το ΕΚΑΣ
Υπενθυμίζεται ότι αμέσως μετά τις εκλογές, θα ανοίξει η συζήτηση και για την κατάργηση του ΕΚΑΣ. Το μνημόνιο ορίζει ότι από τον Μάρτιο του 2016 θα πρέπει να κοπεί το 20% της δαπάνης.
Ωστόσο, επειδή φέτος μειώθηκε το εισόδημα των συνταξιούχων χωρίς όμως να μειωθούν και τα εισοδηματικά κριτήρια του ΕΚΑΣ, οι δικαιούχοι του επιδόματος έγιναν περισσότεροι, ενώ και η δαπάνη για την καταβολή εκτοξεύτηκε κοντά στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Δεν αποκλείεται μετά τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση να βρεθεί αντιμέτωπη με την απαίτηση των δανειστών για βίαιη αναπροσαρμογή των κριτηρίων χορήγησης του ΕΚΑΣ έτσι ώστε η δαπάνη να περιοριστεί κατά περισσότερα από 300-350 εκατ. ευρώ ήδη από το 2016.
