Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
Πληθαίνουν τα μηνύματα ανησυχίας περί καθυστέρησης στην πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, με τους εκπροσώπους των θεσμών να προεξοφλούν ανοικτά πλέον ότι η επόμενη εκταμίευση προς την Ελλάδα δεν αναμένεται να υπάρξει πριν από το τέλος Νοεμβρίου.
Οι πιθανές καθυστερήσεις από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες υλοποίησης της νέας συμφωνίας με τους δανειστές αναμένεται να απασχολήσουν τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών στο πλαίσιο της διήμερης συνεδρίασης του Ecofin, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου.
Στην ατζέντα, το θέμα «Ελλάδα» θα φιγουράρει και πάλι σε περίοπτη θέση καθώς θα συζητηθεί τόσο η μέχρι τώρα πορεία του προγράμματος -ουσιαστικά οι υπουργοί Οικονομικών έχουν αφήσει σε εκκρεμότητα το θέμα πορείας της εκταμίευσης του δανείου μετά τον Νοέμβριο, αλλά και της σύνδεσης των υποδόσεων με την εκπλήρωση των προαπαιτούμενων- όσο και η επίπτωση που θα έχει στο χρονοδιάγραμμα η προκήρυξη των εθνικών εκλογών.
Σε έγγραφο του Γερούν Ντέισελμπλουμ -το οποίο ουσιαστικά αποτελεί την «ατζέντα» του έκτακτου Ecofin- γίνεται εκτενής αναφορά στη διαδικασία καταβολής του πρώτου πακέτου δόσεων των 26 δισ. ευρώ (εκ των οποίων τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ δεν έχουν εκταμιευτεί ακόμη καθώς συνδέονται με τα προαπαιτούμενα του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου). Καθίσταται επίσης σαφές ότι το ποσό αυτό θα καταβληθεί μόνο όταν διαπιστωθεί «συμμόρφωση με την εφαρμογή των αναγκαίων προαπαιτούμενων δράσεων».
Ο κατάλογος των «προαπαιτούμενων» του Οκτωβρίου, όμως, περιλαμβάνει ασφαλιστικό, φορολογικό, εργασιακό αλλά και πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2017 και για το 2018, κάτι που ενισχύει την άποψη ότι ο χρόνος μετά τις εκλογές για την επίτευξη συμφωνίας επί όλων αυτών των θεμάτων δεν θα είναι αρκετός.
Η ανησυχία αυτή τη φορά δεν έχει να κάνει με το αν θα εκπληρωθούν οι υποχρεώσεις της χώρας στο εξωτερικό, ούτε καν με τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Μόλις χθες ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ, μιλώντας στο ολλανδικό κοινοβούλιο, διαβεβαίωνε ότι τόσο η αξιολόγηση των ελληνικών τραπεζών όσο και η ανακεφαλαιοποίηση θα προχωρήσουν μέσα στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα (σ.σ.: έχει εκτιμηθεί ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Νοεμβρίου προκειμένου να εκταμιευθούν και τα επιπλέον 15 δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονται για τις τράπεζες από τη δανειακή σύμβαση των 25 δισεκατομμυρίων ευρώ).
Η ανησυχία εστιάζεται στο πώς θα αποπληρωθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου στο εσωτερικό, αλλά και στο αν θα καθυστερήσει η έναρξη της συζήτησης για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης του Οκτωβρίου -η οποία είναι πολύ πιθανό να μετατεθεί πλέον για τον Νοέμβριο- οδηγεί στην εκταμίευση δόσης συνολικού ύψους τριών δισεκατομμυρίων ευρώ. Ολόκληρο αυτό το ποσό προορίζεται για την κάλυψη υποχρεώσεων που έχει συσσωρεύσει το Δημόσιο εφαρμόζοντας -με στόχο να διατηρήσει στοιχειώδη ρευστότητα στο ταμείο του- την πρακτική «δεν πληρώνω».
Αυτή η πρακτική έχει ως αποτέλεσμα να έχουν ήδη συγκεντρωθεί ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους ιδιώτες άνω των πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ από τις αρχές του έτους, με αποτέλεσμα να εντείνεται το πρόβλημα ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα εν μέσω capital controls και ύφεσης.
Ο συνδυασμός συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας και περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων έχει ήδη αποτυπωθεί στα έσοδα του Δημοσίου. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες της «Ν», ο στόχος του Αυγούστου στο σκέλος των εσόδων δεν επιτεύχθηκε, με τη νέα υστέρηση να ξεπερνάει τα 200 εκατ. ευρώ.
Αυτό αποτελεί αρνητική έκπληξη δεδομένου ότι ο Αύγουστος, εκτός από τη δόση του φόρου εισοδήματος των φυσικών και των νομικών προσώπων, περιελάμβανε και εισπράξεις από ΦΠΑ. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν μεγάλη κάμψη τόσο στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων όσο και στα έσοδα από τα πετρελαιοειδή.
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες
Για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών, τα στοιχεία δείχνουν ότι το νέο οικονομικό επιτελείο δεν θα αντιμετωπίσει την πίεση που υπήρχε στο α’ εξάμηνο του έτους. «Γεμάτος» είναι ο Σεπτέμβριος, καθώς υπάρχουν τέσσερις υποχρεώσεις προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο:
1. Αύριο (04/09) θα πρέπει να καταβληθούν 298,6 εκατομμύρια ευρώ
2. Στις 14 Σεπτεμβρίου λήγει δόση 336 εκατ. ευρώ
3. 560 εκατ. ευρώ πρέπει να καταβληθούν μέχρι τις 16/09 και
4. 336 εκατ. ευρώ προστίθενται στον συνολικό λογαριασμό μέχρι την 21η Σεπτεμβρίου.
Ο συνολικός λογαριασμός του Σεπτεμβρίου μπορεί να ανέρχεται στο 1,53 δισ. ευρώ, ωστόσο το ποσό αυτό υπάρχει ήδη στα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου ως κομμάτι της δόσης των 23 δισεκατομμυρίων ευρώ που εκταμιεύτηκε στις 20 Αυγούστου.
Ο Οκτώβριος έχει μόνο μία δόση -επίσης προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- ύψους 448 εκατ. ευρώ (το ποσό αν… σφίξουν τα πράγματα θα μπορέσει να καλυφθεί πιθανότατα και από τα έσοδα του Δημοσίου, καθώς οι επόμενοι μήνες προβλέπεται να είναι πλεονασματικοί αν δεν «βουλιάξουν» τα έσοδα λόγω ύφεσης).
Ο Νοέμβριος δεν έχει καμία δόση. Ο Δεκέμβριος όμως περιλαμβάνει τρεις δόσεις προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ:
1. 298 εκατ. ευρώ πρέπει να πληρωθούν έως τις 07 Δεκεμβρίου
2. 560 εκατ. ευρώ έως τις 16 Δεκεμβρίου και
3. 336 εκατ. ευρώ έως τις 21 Δεκεμβρίου.
