Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Πέντε διαφορετικών ειδών ελέγχους πρέπει να κάνουν οι φορολογούμενοι στα εκκαθαριστικά σημειώματα του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) του έτους 2016, τα οποία θα λάβουν εντός του Αυγούστου στους λογαριασμούς τους στο σύστημα ΤΑΧΙSnet.
Οι έλεγχοι αυτοί είναι απαραίτητοι διότι μπορούν να βοηθήσουν τους φορολογούμενους να εντοπίσουν τυχόν λάθη τους κατά τη συμπλήρωση της δήλωσης Ε9, τα οποία έγιναν αιτία να χρεωθούν αδίκως με υπέρογκα ποσά φόρου ακινήτων.
Το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ αποτυπώνει ό,τι ακριβώς έχει δηλώσει ο κάθε φορολογούμενος στο Ε9 για τα ακίνητά του, οπότε όποια λάθη εντοπίσει μπορεί να τα εξαλείψει με την υποβολή διορθωτικής δήλωσης Ε9, από την οποία θα προκύψει νέο διορθωμένο εκκαθαριστικό ΕΝΦΙΑ.
Εν όψει της έκδοσης και της ανάρτησης στο σύστημα TAXISnet των εκκαθαριστικών σημειωμάτων για την πληρωμή του ΕΝΦΙΑ του 2016, η «Ν» σας παρέχει αναλυτικές οδηγίες για το τι ακριβώς πρέπει να προσέξετε στα «ραβασάκια» του ΕΝΦΙΑ, για να εντοπίσετε τα πιο πιθανά λάθη:
1. Ελέγξτε εάν υπολογίστηκε η έκπτωση του φόρου για τα ημιτελή σας κτίσματα. Αν έχετε στην κατοχή σας ημιτελές κενό κτίσμα, ελέγξτε εάν ο ΕΝΦΙΑ που επιβλήθηκε στο ακίνητο αυτό έχει υπολογιστεί με την προβλεπόμενη από τον νόμο έκπτωση κατά 60%.
Εάν η έκπτωση δεν έχει υπολογιστεί, τότε το πιο πιθανό είναι να μην έχετε επικαιροποιήσει τα στοιχεία του συγκεκριμένου ακινήτου σας στη δήλωση Ε9 του 2016, αν και οφείλατε να το πράξετε. Δηλαδή θα έπρεπε να είχατε υποβάλει Ε9 έτους 2016 και να ξαναδηλώνατε στον πίνακα 1 του Ε9 όλα τα στοιχεία για το ημιτελές κτίσμα που έχετε, προσθέτοντας όμως στη στήλη 32 τον κωδικό 8, που δηλώνει ότι το κτίσμα αυτό είναι «κενό».
Τώρα, πλέον, για να διορθώσετε την παράλειψή σας αυτή, θα πρέπει να υποβάλετε διορθωτική δήλωση Ε9, όπου θα πρέπει να ξαναδηλώσετε το ημιτελές κτίσμα σας με την προσθήκη του κωδικού 8 στη στήλη 32.
2. Τσεκάρετε τι γίνεται και με τους φόρους στα αγροτεμάχια. Ελέγχοντας καλύτερα το εκκαθαριστικό, μπορεί να διαπιστώσετε ότι καλείστε να πληρώσετε ένα εξωπραγματικό ποσό φόρου ακόμη και για μια άγονη εδαφική έκταση που έχετε στην κατοχή σας και η οποία βρίσκεται σε περιοχή εκτός σχεδίου και εκτός οικισμού.
Ένας πιθανός λόγος για τον οποίο μπορεί να συμβαίνει αυτό είναι να έχετε δηλώσει μόνο την ονομασία της θέσης στην οποία βρίσκεται η έκταση και τον νομό στον οποίο βρίσκεται η συγκεκριμένη περιοχή. Στην περίπτωση αυτή, το μηχανογραφικό σύστημα του υπουργείου Οικονομικών, κατά τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, έλαβε υπόψη του τη μεγαλύτερη φορολογητέα τιμή αφετηρίας (Αρχική Βασική Αξία) ανά τετραγωνικό μέτρο, η οποία ισχύει σε ολόκληρο τον νομό.
Κι αυτό διότι, σύμφωνα με τις οδηγίες μηχανογραφικής επεξεργασίας των δηλώσεων Ε9, που έχει εκδώσει η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) του υπουργείου Οικονομικών, σε περίπτωση κατά την οποία η γεωγραφική θέση του αγροτεμαχίου προσδιορίζεται μόνο από τον νομό, λαμβάνεται υπόψη η μεγαλύτερη Αρχική Βασική Αξία (ΑΒΑ) του νομού για τον κύριο φόρο φυσικών προσώπων. Επίσης λαμβάνεται υπόψη η μεγαλύτερη Αρχική Οικοπεδική Αξία (Τ.Ο. Αρχικό) του νομού.
Ελέγξτε, λοιπόν, στο εκκαθαριστικό που εκδόθηκε τα στοιχεία που αναγράφονται στο πεδίο «Διεύθυνση Ακινήτου» και εφόσον επιβεβαιώσετε ότι έχετε παραλείψει να δηλώσετε τον Δήμο και τη Δημοτική Ενότητα που ανήκει το ακίνητο, φροντίστε όταν θα έρθει η στιγμή υποβολής διορθωτικού Ε9 να ξαναδηλώσετε το αγροτεμάχιό σας και να συμπληρώσετε ορθά τα στοιχεία της διεύθυνσής του.
3. Εάν έχετε αγροτεμάχιο με κτίσμα προσέξτε εάν τα έχετε δηλώσει σωστά στο Ε9. Υπάρχει, επίσης, πιθανότητα από τον έλεγχο του εκκαθαριστικού σας να διαπιστώσετε ότι έχετε χρεωθεί με υπέρογκο φόρο για ένα αγροτεμάχιο με κτίσμα που κατέχετε και δηλώσατε στο Ε9.
Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει κατ’ αρχάς να γνωρίζετε ότι η νομοθεσία για τον ΕΝΦΙΑ προβλέπει ότι σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται. Αν το κτίσμα δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη, ο φόρος δεν πενταπλασιάζεται.
Σύμφωνα με τις οδηγίες μηχανογραφικής επεξεργασίας των δηλώσεων Ε9 που έχει εκδώσει η ΓΓΔΕ, σε περίπτωση κατά την οποία στον πίνακα 2 του Ε9 έχει συμπληρωθεί η στήλη της συνολικής επιφάνειας κτισμάτων που βρίσκονται στο αγροτεμάχιο (η στήλη 17), αλλά δεν έχει συμπληρωθεί η κατηγορία του ακινήτου (στη στήλη 17α ή 17β ή 17γ), τότε θεωρείται ότι επί του αγροτεμαχίου βρίσκεται κατοικία.
Συνεπώς, αν έχετε αγροτεμάχιο μέσα στο οποίο υπάρχει κάποιο κτίσμα, το οποίο δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή κτίριο επαγγελματικής στέγης, ελέγξτε εάν στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ το συγκεκριμένο κτίσμα εμφανίζεται να έχει δηλωθεί ως κατοικία.
Αν αυτό συμβαίνει, τότε σημαίνει ότι έχετε παραλείψει να δηλώσετε ορθά το είδος του κτίσματος στο Ε9, με αποτέλεσμα το μηχανογραφικό σύστημα του υπουργείου Οικονομικών να το έχει εκλάβει ως «κατοικία» και κατά τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ να έχει πενταπλασιάσει τον φόρο του αγροτεμαχίου.
Συνεπώς, όταν σας δοθεί η δυνατότητα υποβολής διορθωτικής δήλωσης Ε9 θα πρέπει να ξαναδηλώσετε το αγροτεμάχιο και να συμπληρώσετε ορθά την κατηγορία του κτίσματος που βρίσκεται εντός του αγροτεμαχίου, συμπληρώνοντας κατά περίπτωση είτε τη στήλη 17α είτε τη στήλη 17 είτε τη στήλη 17γ.
4. Ελέγξτε εάν έχετε δηλώσει σωστά τα εμπράγματα δικαιώματά σας. Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων και έχουν χρεωθεί αδίκως με επιπλέον ΕΝΦΙΑ, επειδή στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία, αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9.
Έτσι, κατά την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ δεν υπολογίστηκε η έκπτωση επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου, η οποία προβλέπεται σε περίπτωση ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή. Το λάθος αυτό μπορεί να εντοπιστεί με έναν απλό έλεγχο στον κωδικό που αναγράφεται στη στήλη 15 ή στη στήλη 19 του πίνακα 1 του Ε9, αν πρόκειται για κτίσμα ή οικόπεδο εντός σχεδίου ή στη στήλη 18 του πίνακα 2 του Ε9, αν πρόκειται για αγροτεμάχιο.
Για να διορθωθεί το λάθος, θα πρέπει να υποβάλετε τροποποιητική δήλωση Ε9 και να ξαναδηλώσετε τα στοιχεία του ακινήτου σας, συμπληρώνοντας ορθά τη στήλη που αφορά το εμπράγματο δικαίωμα.
5. Ελέγξτε, με συγκεκριμένο «μπούσουλα», εάν έχετε κάνει κι άλλα λάθη ή παραλείψεις στη δήλωση των ακινήτων σας και εξαιτίας τους έχει «φουσκώσει» το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ. Από τη ΓΓΔΕ καθορίστηκαν κι άλλοι δυσμενείς για τους φορολογούμενους κανόνες υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ σε περιπτώσεις λαθών και ελλείψεων στη συμπλήρωση του Ε9.
Ελέγξτε, λοιπόν, εάν υπάγεστε σε μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές που είναι οι παρακάτω:
α) Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου είδους εμπράγματου δικαιώματος, το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στον φορολογούμενο, εφόσον το έτος γέννησης επικαρπωτή για το συγκεκριμένο δικαίωμα είναι κενό.
β) Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου ποσοστού συνιδιοκτησίας, λαμβάνεται ποσοστό συνιδιοκτησίας 100%.
γ) Σε περίπτωση μη συμπλήρωσης του αριθμού ορόφου ή συμπλήρωσης ορόφου ακινήτου ως δώμα, για τον υπολογισμό του φόρου λαμβάνεται ο συντελεστής που αντιστοιχεί στον 6ο όροφο.
δ) Σε περίπτωση κατά την οποία το έτος γέννησης επικαρπωτή έχει συμπληρωθεί με διψήφιο αριθμό, αυτός θεωρείται ως η ηλικία του επικαρπωτή κατά το έτος υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων. Σε περίπτωση μη αναγραφής ή αναγραφής λανθασμένου έτους γέννησης επικαρπωτή, με εξαίρεση την προηγούμενη περίπτωση, λαμβάνεται το δυσμενέστερο για το φορολογούμενο έτος.
ε) Σε περίπτωση που έχουν δηλωθεί, κατά λάθος, οι βοηθητικοί χώροι ως κύριοι χώροι κατοικίας, χρεώνεται κανονικός φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο και όχι μειωμένος κατά 90%, όπως προβλέπεται για τους βοηθητικούς. Πιο συνηθισμένο λάθος είναι να δηλώνεται ως κύριος χώρος η υπόγεια επιφάνεια ακινήτου ή το πατάρι που επικοινωνεί με εσωτερική κλίμακα με τον κύριο χώρο ενός καταστήματος.
στ) Σε περίπτωση λάθους στο έτος γέννησης του επικαρπωτή υπάρχει πιθανότητα χρέωσης με επιπλέον φόρο διότι από την ηλικία του επικαρπωτή εξαρτάται και το ποσοστό του φόρου του ακινήτου το οποίο θα χρεωθεί σε αυτόν και αντίστοιχα το ποσοστό του φόρου που θα χρεωθεί στον ψιλό κύριο. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του επικαρπωτή τόσο μεγαλύτερο μέρος του φόρου του ακινήτου χρεώνεται στον ψιλό κύριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν ο επικαρπωτής έχει περάσει το 80ό έτος της ηλικίας του, τότε ο ίδιος πληρώνει μόνο το 10% του ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στο ακίνητο και ο ψιλός κύριος το υπόλοιπο 90%.
