Του Κώστα Ιωαννίδη
Εδώ και μήνες η στήλη επιμένει να ειδοποιεί σταθερά τα ακόλουθα:
Η στήλη δεν μπορεί να πάρει θέση ως προς το ποιο θα είναι το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς περιμένει τις εξελίξεις. Σεβόμαστε το άγχος των επενδυτών και δεν θα προβούμε σε προβλέψεις παρά μόνο αφού ο ορίζοντας ξεκαθαρίσει. Με την οικονομία να γλιστράει σε αχαρτογράφητα εδάφη οι αντιδράσεις των θεσμικών παραμένουν απρόβλεπτες.
Το πιθανότερο αυτή η εβδομάδα, είναι να επικρατήσει υψηλή νευρικότητα. Καθώς οι προοπτικές για το 2016 είναι εξαρτημένες από την επίλυση των εκκρεμοτήτων που κληροδότησε το 2015 στο 2016. Αυτό συνέβη μέσω της γνωστής για τις ελληνικές κυβερνήσεις αναβολής λήψης αποφάσεων επί κρίσιμων θεμάτων, για το πολιτικό τους κόστος.
Μια κουτσουρεμένη εβδομάδα είναι η πρώτη της χρονιάς, που καλό για την τεχνική ανάλυση είναι να τελειώσει με ανοδική δυναμική.
Με όλους τους αναλυτές της αγοράς εγχώριους και ξένους να τονίζουν την κρισιμότητα του πρώτου μήνα του νέου έτους για την εξέλιξη των τιμών στο νέο έτος το πιθανότερο μετά από την αρνητική προκατάληψη που προκλήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2015 είναι να είναι επιφυλακτικοί οι επενδυτές στο ξεκίνημα φέτος. Είναι λογικό βάσει όσων έγιναν πέρυσι όταν πλησίαζε οι ώρα κρίσιμων ελέγχων από τους πιστωτές να προτιμήσουν οι περισσότεροι να κρατηθούν στην άκρη των συναλλαγών. Παρατηρώντας μεν περιμένοντας δε μια δήλωση από τους εγχώριους αρμοδίους ή του Ευρωπαίους πιστωτές, που θα αυξήσει το country risk και να προκαλέσει μεγάλες πιέσεις στις μετοχές του ταμπλό. Τότε θα σκεφτούν να τοποθετήσουν κεφάλαια. Συνεπώς αρχικά θα αναμένουν όλοι τις κινήσεις των ισχυρότερων που την περασμένη συνεδρίαση εξέφρασαν την απληστία τους και τη διάθεση για ανάληψη ρίσκου.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το κατά πόσον την Δευτέρα το πολύ την Τρίτη το ΧΑ με την ανοδική ορμή από την τελευταία συνεδρίαση του προηγούμενου έτους θα οδηγήσει τον 25άρη προς τις 187 μονάδες. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποτελεί μία καλή αρχή από την πλευρά της τεχνικής ανάλυσης.
Άλλωστε, η λύση της πολυήμερης συσσώρευσης μεταξύ του εκθετικού ΚΜΟ 30 και της στήριξης θα καθορίσει την βραχυπρόθεσμη τάση. Δέκα μονάδες χωρίζουν την… κόλαση από τον… παράδεισο με την υπέρβαση των 186 μονάδων να βελτιώνει σημαντικά την τεχνική εικόνα, αντίθετα η παραβίαση των 176,8 θα την επιδεινώσει δραματικά.
Στην Αθήνα, οι κινήσεις των κεφαλαιούχων της παγκόσμιας επενδυτικής βιομηχανίας, προκάλεσαν ετήσια πτώση -23,58%. Αλλά αν υπολογίσουμε τη βουτιά από τη μέρα που έγιναν ορατές οι εκλογές του περυσινού Ιανουαρίου, η προεξόφληση ήταν ακόμα χειρότερη. Γιατί από το μέγιστο στις 9 Δεκεμβρίου του 2014, ο ΓΔ είναι τώρα 400 μονάδες χαμηλότερα. Ενώ από το ελάχιστο της βουτιάς που προεξόφλησε και προκάλεσε το άγονο 2015, κατά σύμπτωση πάλι στις 9 Δεκεμβρίου του 2015, απέχει περίπου 70 μονάδες. Το Ασφαλιστικό, τα «κόκκινα δάνεια», το Αγροτικό και η ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι, φέτος, στα πρώτα ζητούμενα της ελληνικής πραγματικότητας για τους πολίτες αυτής της χώρας και για την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα. Πέρυσι τιμώρησε τις ελληνικές επενδυτικές αξίες, προεξοφλώντας όσα έγιναν το καλοκαίρι.
Η συνέχεια τους απογοήτευσε και μετά τις 28 Οκτωβρίου, προεξόφλησαν ως τις 9 Δεκεμβρίου του 2015 τις προαναφερθείσες για το 2016… εκκρεμότητες από το 2015. Τώρα, αν κρίνουμε από τη στάση τους στην τελευταία σύνοδο του 2015 ορισμένοι θεωρούν ότι υπάρχουν ελπίδες, με πολλά αν. Το κυριότερο είναι ΑΝ το πολιτικό σύστημα επιδείξει ωριμότητα. Την απάντηση όμως, στο υποθετικό ερώτημα, καθορίζει η πολιτική λογική ενός εκάστου. Υπήρξαν στιγμές που διαπιστώθηκε απουσία ενστίκτων αυτοσυντήρησης στο πολιτικό μας σύστημα, πόσο μάλλον ωριμότητας. Τέτοιες σκέψεις συντηρούν υψηλό το country risk και δεν επέτρεψαν στον ΓΔ, μετά τα χαμηλά του Αυγούστου, να τραβήξει ανοδικά χωρίς πισωγυρίσματα. Επιμένουμε. Η υποψία και μόνο για άρση των capital control, θα ενεργοποιήσει την προεξοφλητική επενδυτική απληστία. Και χωρίς χαρτοφυλάκιο, φέτος η παρακολούθηση του ΧΑ επιβάλλεται. Καλή χρονιά.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ Κόσμος
Ώρα για ψαλίδι στις επενδυτικές προσδοκίες
Το 2015, για την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα, σφραγίστηκε από την προεξόφληση ενός γεγονότος που έγινε στο τέλος του και τα αποτελέσματα αυτού θα αποτυπωθούν στην τρέχουσα χρονιά. Αναφερόμαστε στη διάσταση των κατευθύνσεων στη νομισματική πολιτική των ισχυρότερων Κεντρικών Τραπεζών του πλανήτη.
Αφού η Fed το Δεκέμβριο, με καθυστέρηση, υλοποίησε την υπόσχεσή της από την εποχή που τερμάτισε τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, τον Οκτώβριο του 2014, για απογείωση των βασικών της επιτοκίων από τα μηδενικά επίπεδα που ίσχυαν από το τέλος του 2008. Η προεξόφληση αυτής της κίνησης από τις αγορές ισχυροποίησε το δολάριο, μείωσε τα δυνητικά κέρδη από τις αγορές ομολόγων και επιδείνωσε την εικόνα της αγοράς Πρώτων Υλών, που δέχθηκε επίσης χτύπημα από την εξέλιξη της Κινέζικης οικονομίας. Στη διάρκεια του περασμένου χρόνου η αγορά ταρακουνήθηκε από την συνειδητοποίηση πως στην Κίνα τελειώνει η περίοδος της έκρηξης των επενδύσεων. Κύρια στη διάρκεια του περυσινού Αυγούστου, καθώς τα δεδομένα για την Κινεζική ανάπτυξη έδειξαν την τάση για μονιμότητα χαμηλότερων ρυθμών και σημάδεψαν το πέρας ενός εξαετούς κύκλου με υπερεπενδύσεις.
2015: Ντράγκι Γιέλεν 1-0
Στα χρηματιστήρια όμως διεθνώς το 2015 ήταν η χρονιά που οι θεσμικοί έδωσαν την εμπιστοσύνη τους στον Μάριο Ντράγκι και την ΕΚΤ όπως και στην πολιτική χαλάρωσης που εφαρμόζει στην Ιαπωνία ο πρωθυπουργός κ Άμπε, έναντι της Τζάνετ Γιέλεν και της Fed. Αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο μείωσης των κερδών από το ισχυρό δολάριο για τις μεγάλες εξαγωγικές εταιρίες των ΗΠΑ στο τρέχον έτος και προτίμησαν την πεπατημένη της συγκομιδής κερδών από μετοχές εταιριών που λειτουργούν κάτω από πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης.
Παράλληλα αρκετοί από τους «μαύρους κύκνους» της περυσινής περιόδου αποδείχθηκαν αδύναμοι στο να επηρεάσουν τη διάθεση για ανάληψη ρίσκου. Όπως οι σχέσεις Ρωσίας και Δύσης υπό το κράτος των κυρώσεων από τους μεν στους δε, που δεν τάραξαν την παγκόσμια κεφαλαιαγορά. Ομοίως αδύναμη εμφανίστηκε και η αυξημένη πιθανότητα ενός Grexit, κατά τη διάρκεια του Ιουνίου Ιουλίου, αναφορικά με την επίδραση που είχε παλαιότερα στις αποδόσεις των υπολοίπων χωρών της ζώνης του κοινού νομίσματος. Ψύχραιμα αντιμετώπισαν ακόμα οι αγορές την αύξηση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή, το κύμα των προσφύγων που προκάλεσαν αλλά και την εμφάνιση νέου τύπου τρομοκρατικών χτυπημάτων στο Παρίσι και άλλες πρωτεύουσες της Κεντρικής Ευρώπης.
Η Κίνα επίκεντρο
Από την πλευρά της συνολικής παγκόσμιας ανάπτυξης αν και μέσα στο χρόνο πολλοί περίμεναν να πέσει σε ύφεση αυτή συνεχίστηκε μεν αλλά με μετριότατους ρυθμούς. Και όπως φαίνεται από τη σύγκλιση των εκτιμήσεων οργανισμών όπως το ΔΝΤ ως το τμήμα ανάλυσης της Barclays, σε παρόμοια επίπεδα θα εξελιχθεί και το 2016 η αύξηση του ΑΕΠ στις αναπτυγμένες οικονομίες. Αυτό καθιστά την Κινέζική οικονομία την σπουδαιότερη στον κόσμο για το τρέχον έτος. Σύμφωνα με τη συναίνεση των διεθνών αναλυτών, η Κινεζική οικονομία βρίσκεται πάνω στη στροφή από την οικονομία που την οδήγησε ψηλά επί χρόνια και στηριζόταν στο τρίπτυχο επενδύσεις, βιομηχανική παραγωγή και εμπόριο προς μια οικονομία που θα την κινούν οι καταναλωτικές δαπάνες και οι υπηρεσίες. Αλλά την επιβράδυνση στην παλαιού τύπου οικονομία δεν θα καταφέρει να εξισορροπήσει η νέου τύπου σε μικρό χρονικό διάστημα. Για αυτό χρειάζεται να οπλιστούν οι επενδυτές με την υπομονή να βλέπουν τους ρυθμούς της Κινέζικης ανάπτυξης να επιβραδύνονται για χρόνια.
Τα κατά Barclays συμπτώματα στην οικονομία της Κίνας θα είναι: Η αύξηση των δεικτών κεφαλαίου προς αποτέλεσμα παραγωγής, η μείωση των αποδόσεων των κεφαλαίων σε νέες επενδύσεις, έκρηξη του λόγου χρέους / ΑΕΠ. Με τη στέγαση να αποτελεί πολύ μεγάλο μερίδιο του ΑΕΠ η αγορά ακίνητης περιουσίας είναι ο πιο ορατός τομέας της επιβράδυνσης. Επίσης επισημαίνουν ότι οι δεσμοί μεταξύ των χρηματοπιστωτικών αγορών και της οικονομίας παραμένουν αδύναμοι. Ως εκ τούτου σε δεδουλευμένη βάση, οι τιμές αρκετών μακροοικονομικών μεγεθών δεν αντιστοιχούν στις αγοραίες αξίες.
Οι Αναδυόμενες Αγορές
Η πολυετής επιβράδυνση στην οικονομία της Κίνας θα έχει παγκόσμια επίδραση σε τρεις κύρια τομείς. Στις εμπορικές συναλλαγές, όπου η Κίνα εμφανίζεται και ως πελάτης και ως ανταγωνιστής, ως βασικός εισαγωγέας στις αγορές Πρώτων Υλών και ως μεγάλη αγορά εισαγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών.
Επίσης θα επηρεαστούν περισσότερο από τη δυναμική στην Κίνα οι αναδυόμενες αγορές και ειδικά όσες στηρίζονται κύρια στην παραγωγή Πρώτων Υλών. Ήδη έχουν αρχίσει εκροές κεφαλαίων από μερικές, με αποτέλεσμα η δυναμική του χρέους επιδεινώνεται, και ο εταιρικός δανεισμός έχει αυξηθεί. Ωστόσο οι συνθήκες το 2016 είναι πολύ καλύτερες από ότι σε άλλες εποχές που επίσης ξεκινούσε μια κρίση των Αναδυόμενων Οικονομιών. Οι περισσότερες έχουν χαμηλές ανάγκες χρηματοδότησης σε δολάρια ΗΠΑ, και πολλές χώρες διαθέτουν πλεόνασμα. Οι χώρες των commodities θα χρειαστεί να διαφοροποιήσουν τη βάση της ανάπτυξής τους γιατί η ζήτηση της Κίνας στα περασμένα επίπεδα δεν θα επιστρέψει. Έτσι κρίσεις χρέους σε μεγάλες χώρες αναδυομένων οικονομιών εξακολουθούν να αποτελούν το 2016 απίθανο ενδεχόμενο με τη Βραζιλία ανάμεσα στις πιο επικίνδυνες από τις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες.
Το φινάλε του 2015
Για την εβδομάδα, ο S&P500 κλείνοντας στις 2043,94 μονάδες είχε επίδοση -0,83% και στο 2015 -0,73%. Ο Dow υποχώρησε -0,72% και αποδίδει -2,23% στο έτος. Ο S&P400 έπεσε -1,24% με επίδοση φέτος -3,71%, και ο Russell 2000, της μικρής κεφαλαιοποίησης, με μεταβολή -1,63%, εμφάνισε επίδοση έτους -5,71%. Ο δε Nasdaq με -0,81%, ψαλίδισε την απόδοσή του για το 2015 στο +5,73%. Ο χρυσός βούτηξε -1,39% στα 1060,50 δολάρια η ουγκιά. Το πετρέλαιο Crude των ΗΠΑ υποχώρησε -2,75% στα 37,07 δολάρια το βαρέλι με απώλειες στο έτος -33,39%.
Ο Nikkei της Ιαπωνίας, ανέβηκε +1,41%% κερδίζοντας στο έτος +9,41%. Ο γερμανικός δείκτης DAX ενισχύθηκε +0,14%, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους της ευρωζώνης, με απόδοση +9,56% το 2015 και ο CAC έχασε -0,56% με απόδοση το 2015 +8,53%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας υποχωρώντας -1,43% στο έτος που πέρασε έχασε -7,15%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία εμφάνισε πτώση -0,18% και στο 2015 κέρδισε +12,66%. Ο Bovespa της Βραζιλίας βούτηξε -1,51%, με απώλειες το περασμένο έτος -13,31%, ενώ ο Bolsa του Μεξικού έχασε -1,27%, και στο 2015 έκλεισε στο -0,39%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα έπεσε -1,47% με επίδοση για το 2015 +2,39%. Ο δείκτης Sensex για τις μετοχές στην Ινδία ανέβηκε +1,25%, και στο 2015 αποδίδει -4,87%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ ο Hang Seng έχασε -1,01% και στο 2015 κλείδωσε στο -7,16%. Πτώση σημείωσε ο βασικός δείκτης της αγοράς της Σαγκάης SSE Comp. Ind. -2,45% με ετήσια επίδοση +9,41%.
Η νέα χρονιά
Είναι μάλλον απίθανη μια βουτιά στην παγκόσμια ανάπτυξη, όπως δείχνουν τα πράγματα ως σήμερα, αλλά το ίδιο απίθανη είναι και μια έκρηξη στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Συμπερασματικά οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι το 2016 θα είναι μια μετρίως μέτρια χρονιά. Καθώς η αλυσίδα των ανοδικών ετήσιων επιδόσεων έσπασε το 2015 για τις αγορές των ΗΠΑ, που αποτελούν το φάρο της παγκόσμιας κεφαλαιαγοράς.
Παρατηρώντας τα γεγονότα των αγορών εκ των υστέρων, θα λέγαμε πως τα τελευταία χρόνια τα κέρδη τους προέκυψαν «εύκολα», με ανάπτυξη μέτρια αλλά σταθερή, με την Κίνα στο ρόλο της μηχανής της παγκόσμιας ανάπτυξης, μέσα από διαδικασίες μαζικής άντλησης κεφαλαίων. Επίσης προέκυπτε χαμηλός πληθωρισμός, που ήταν φαινόμενο πολύ υποστηρικτικό των επιλογών των Κεντρικών Τραπεζών για παροχή φθηνής ρευστότητας, που συνέβαλλε στην αφθονία της ρευστότητας σε δολάρια. Τον περυσινό Αύγουστο έγινε σαφές πόσο άσχημα αντιδρούν οι αγορές σε οιαδήποτε αλλαγή αυτού του ευνοϊκού περιβάλλοντος. Την προκάλεσε μια βουτιά του Κινεζικού νομίσματος κατά 3% έναντι του δολαρίου και παρόλα αυτά, ήταν αρκετή για να φέρει τον S&P500, τη χρονιά που έγραψε ιστορικό υψηλό στις 2134,72, στις 24 Αυγούστου ως τις 1867,01 μονάδες.
Την επενδυτική κοινότητα και ειδικότερα τους επαγγελματίες διαχειριστές, θα απασχολήσουν κύρια δυο πηγές μεταβλητότητας.
- Κάθε δέσμη δεδομένων από την οικονομία των ΗΠΑ θα εξετάζεται σχετικά με την επίδραση που θα έχει στις αποφάσεις της Fed που αφορούν το ρυθμό του κύκλου σύσφιξης ή αύξησης των βασικών της επιτοκίων.
- Κάθε μακροοικονομικό δεδομένο από την Κίνα θα εκλαμβάνεται ως ένδειξη για το ρυθμό επιβράδυνσης της οικονομίας της Κίνας. Η δημιουργία πληθωριστικών πιέσεων εξακολουθεί να αποτελεί την κεντρική πρόκληση για πολλές Κεντρικές Τράπεζες στον πλανήτη.
Όταν στις αναπτυγμένες οικονομίες η κατανάλωση καλά κρατεί και μάλιστα θα συνεχίσει να ευνοείται. Αλλά είναι ερώτημα αν στο 2016 θα συνεχιστούν, στα μεγάλα χρηματιστήρια, οι αγορές ιδίων μετοχών, με τις μετοχικές αξίες σε υψηλές αποτιμήσεις και πιθανά αυξημένη μεταβλητότητα. Κέρδη θα έχουν μόνο εκείνοι που φροντίζουν, σε άγριες βουτιές, να βρίσκονται με διαθέσιμα σε ρευστό.
ΧΑ
Με απώλειες 23,58% έκλεισε η χρηματιστηριακή αγορά το 2015, το οποίο σημαδεύτηκε από την δραματική πτώση των τραπεζικών μετοχών.
Στην τελευταία συνεδρίαση του έτους, η οποία ολοκληρώθηκε δυο ώρες νωρίτερα, οι τιμές των μετοχών κατέγραψαν υψηλά κέρδη σε μία προσπάθεια βελτίωσης των αποτιμήσεων ενόψει του τέλους του έτους.
Εκρηκτική ήταν η άνοδος για τη μετοχή του ΟΠΑΠ (+15,71%) και της ΔΕΗ (+7,18%).
O Γενικός Δείκτης Τιμών έκλεισε στις 631,35 μονάδες, σημειώνοντας άνοδο 3,34%.
Η αξία των συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 66,850 εκατ. ευρώ και ο όγκος των συναλλαγών στα 71.314.840 τεμάχια.
Ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης σημείωσε άνοδο 3,46% και ο δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης 2,39%.
Από τις μετοχές της υψηλής κεφαλαιοποίησης, κέρδη κατέγραψαν οι μετοχές του ΟΠΑΠ (+15,71% στα 8,10 ευρώ), της ΔΕΗ (+7,18% στα 3,88 ευρώ), της Viohalco (+5,96% στα 1,60 ευρώ), της Jumbo(+5,43% στα 9,70 ευρώ), του ΟΛΠ (+5,15% στα 13,88 ευρώ) και του ΟΤΕ (+5,00%).
Στον αντίποδα, πτώση σημείωσαν οι μετοχές της Grivalia Properties (-1,34% στα 7,37 ευρώ), τηςAegean Airlines ΑΡΑΙΓ-1,30% (-1,30% στα 6,83 ευρώ), της Motor Oil (-0,50% στα 9,95 ευρώ), τηςLamda Development ΛΑΜΔΑ-0,25% (-0,25% στα 4,04 ευρώ) και της Coca Cola HBC (-0,05% στα 19,79 ευρώ).
Από τους επιμέρους δείκτες τη μεγαλύτερη άνοδο σημείωσαν οι δείκτες των Ταξιδιών (+12,77%), των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (+5,21%), των Τηλεπικοινωνιών (+5,00%), του Εμπορίου (+4,86%) και των Κατασκευών (+4,64%).
Αντιθέτως, τις μεγαλύτερες απώλειες κατέγραψαν οι δείκτες των Ασφαλειών (-3,45%) και της Ακίνητης Περιουσίας (-0,96%).
Ανοδικά κινήθηκαν 69 μετοχές, 33 πτωτικά και 18 παρέμειναν αμετάβλητες.
Τη μεγαλύτερη άνοδο σημείωσαν οι μετοχές: Fieratex +28,57%, Lavipharm ΛΑΒΙ+19,66% +19,66%, ΑΕΓΕΚ ΑΕΓΕΚ+19,61% (κο) +19,61%, Εθνική Πανγαία +18,08% και ΟΠΑΠ+15,71%.
Τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψαν οι μετοχές: Δρομέας -22,76%, Βαρβαρέσος -12,50%, Προοδευτική -10,26%, Χαϊδεμένος -10% και Μοτοδυναμική -10%.
Στην τελευταία εβδομάδα του 2015, οι συναλλασσόμενοι στην αγορά παραγώγων κατέβασαν την ταχύτητα των συναλλαγών και τους όγκους, μαζί με τις θετικές προσδοκίες για την τάση του 25άρη, στο ξεκίνημα του 2016. Θα λέγαμε δε, πως η μείωση της έκθεσής τους στα ΣΜΕ του δείκτη των blue chip συνδυασμένη με την υστέρηση της τιμής εκκαθάρισης των ΣΜΕ Ιανουαρίου πάνω από 1,25 της μονάδας και 1,5 μονάδων για το ΣΜΕ της επόμενης σειράς, υπογραμμίζει την αύξηση των δυσοίωνων προσδοκιών.
Οι εγχώριοι αναλυτές που δεν περίμεναν το δυνατό rebound στο φινάλε του χρόνου, αναγνωρίζουν ως μόνο θετικό γεγονός την πρόσφατη επιτυχημένη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, που όμως «…δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι είναι επαρκής, καθώς τα «κόκκινα δάνεια» είναι ήδη 105 δις ευρώ και θα συνεχίσουν να αυξάνονται, όσο η καθημερινή επιβίωση και η Εφορία θα απορροφούν όλα τα διαθέσιμα εισοδήματα».
Οι εγχώριοι χρηματιστηριακοί παράγοντες, όπως έδειξαν οι τελευταίες συνεδριάσεις του 2015, προτίμησαν να αφήσουν το ΧΑ να κάνει ποδαρικό στον νέο χρόνο, χωρίς τη συνηθισμένη βελτίωση της αποτίμησης των μετοχών που συμμετέχουν στα θεσμικά χαρτοφυλάκια.
Τεχνική ανάλυση
Το τέλος του 2014 σημαδεύτηκε από την απόφαση της τότε κυβέρνησης, να μην ολοκληρώσει την τελευταία αξιολόγηση που «χρωστούσε» η χώρα, βάσει του δεύτερου μνημονίου. Αυτό, μετά από το PSI, συνόδευε το πρόγραμμα στήριξης της χρεοκοπημένης ελληνικής οικονομίας. Αλλά και το τέλος της περυσινής χρονιάς σημαδεύτηκε από την μη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου. Αυτό συνοδεύει ένα ακόμα πρόγραμμα στήριξης, που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο, μιας οικονομίας που το δεκαετές ομόλογό της έχει απόδοση πάνω από +8% όταν των υπολοίπων χωρών της ζώνης του κοινού νομίσματος είναι από 2,5% και κάτω.
Το 2015 λοιπόν, για να το αποτιμήσουμε χρηματιστηριακά συνολικά, αξίζει να λάβουμε υπόψη πως ξεκίνησε με κληρονομημένη μια έντονη καθοδική ορμή, που αποτελεί μέρος μιας δραματικής καθόδου με έναρξη τον Μάρτιο του 2014. Αυτή πήρε σαφή χαρακτηριστικά από τον Ιούνιο του 2014. Όταν με αφορμή της ευρωεκλογές, τα κόμματα της χώρας μέτρησαν επίσημα τις δυνάμεις τους και φάνηκε η άνοδος στην ισχύ του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς μεγάλωνε εις βάρος των κομμάτων ΝΔ ΠΑΣΟΚ που συγκυβερνούσαν τότε.
Από τις 10 Ιουνίου του 2014, ο δείκτης που οι μετοχές του απασχολούν το μεγαλύτερο ποσοστό του ημερήσιου τζίρου, ο 25άρης, μέσα σε λίγες συνεδριάσεις εγκατέλειψε τη ζώνη των 410 ως 440 μονάδων που είναι η ανώτερη για αυτόν μετά το PSI. Μετά από τη συνεδρίαση στις 7 Ιουλίου του 2014 πέρασε κάτω από τις 400 μονάδες με ισχυρή πτωτική ορμή με αποτέλεσμα από τις 7 Οκτωβρίου να διαπραγματεύεται κάτω από τις 340 μονάδες. Εκεί βρέθηκε και στις 9 Δεκεμβρίου του 2014 που θεωρούμε ότι ήταν ο μήνας και η μέρα που ξεκίνησε η προεξόφληση της αλλαγής των κομμάτων που θα κυβερνούσαν τη χώρα. Εκείνη τη βδομάδα η κυβέρνηση Σαμαρά απέρριψε την πρόταση των πιστωτών για εξάμηνη παράταση στην ισχύ του δεύτερου μνημονίου που έληγε στο τέλος του 2014 και ορίστηκε μια τρίμηνη. Αυτό επίσπευσε όλες τις διαδικασίες για την εκλογή Προέδρου από εκείνη τη Βουλή και έφερε κοντά τις βουλευτικές εκλογές.
Το 2015 ανά μήνα
Με φόρα από τις 340 μονάδες ο 25άρης μετά από 32 συνεδριάσεις στις 28 Ιανουαρίου προσγειώθηκε στις 210 μονάδες.
- Στις 20 συνεδριάσεις του Ιανουαρίου ο 25άρης έχασε -18,59% με τον ΓΔ στο -12,62% και τον FTSEM στο -5,56%. Συνεπώς από την αρχή του 2015 φάνηκε η διαφορά ανάμεσα στον FTSE25 και τον FTSEM αλλά και οι μεγαλύτερες αντοχές του ΓΔ στις ίδιες ανά μετοχή του ταμπλό πιέσεις.
- Ο μήνας που η αγορά μας κατάφερε να γεννήσει επενδυτική απληστία ήταν ο Φεβρουάριος. Τότε η αγορά προεξοφλούσε μια συμφωνία του τότε ΥΠΟΙΚ με τους δανειστές που θα έβαζε σε τροχιά συμφωνίας τη χώρα με τους πιστωτές. Για αυτό ο ΓΔ στη διάρκειά του κέρδισε 21,96%, ο 25άρης 19,89% και ο FTSEM 28,96%. Τότε σημειώθηκαν τα μέγιστα των δεικτών για τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
- Αλλά από τις 25/2 ξεκίνησε μια νέα κάθοδος και ο Μάρτιος έφερε απώλειες -11,93% στον ΓΔ, ο 25άρης έχασε -11,03% και τις μεγαλύτερες απώλειες είναι ο ως τότε ευνοημένος FTSEM κατά -15,13%. Στο τρίμηνο ο ΓΔ εμφάνιζε πτώση -6,14%, ο FTSE25 -13,16% και της μεσαίας κέρδη 3,36%.
Ακολούθησε το τρίμηνο της μεγάλης διάψευσης των επενδυτικών προσδοκιών.
- Ο Απρίλιος ξεκίνησε πτωτικά και στη διάρκειά του έγινε επιβεβαίωση των χαμηλών ως τότε για το 2015 στις 22/4 και δυνατό rebound στο τέλος που έδωσε άνοδο στο ΓΔ +6,12%, στον 25άρη +6,64% και στον FTSEM +1,31%.
- Το Μάιο οι θεσμικοί στρίμωξαν τη διαπραγμάτευση των βασικών δεικτών σε στενό εύρος που για τον 25άρη ήταν από τις 240 ως τις 258,85 μονάδες περιμένοντας τη συμφωνία της ελληνικής πλευράς με τους δανειστές καθώς άλλαξε και η ομάδα διαπραγμάτευσης. Ο μήνας έφερε άνοδο 0,30% στο ΓΔ, ενώ ο 25άρης κέρδισε 1,79% με το FTSEM +12,52%.
- Τον Ιούνιο φάνηκε πως υπήρχαν πιθανότητες να κάνει η ελληνική πλευρά την απονενοημένη κίνηση τις εξόδου από τα προγράμματα στήριξης και η άμεση προεξόφληση της Grexit ήταν στις 18 Ιουνίου να εγγραφούν νέα ελάχιστα για τους ΓΔ και 25άρη. Αυτά ήταν για τον ΓΔ οι 651,78 μονάδες και για τον 25άρη οι 196,83. Αλλά οι θεσμικοί στην τελευταία έκφραση αισιοδοξίας με ένα δυνατό rebound έφεραν τους δείκτες στις 26 Ιουνίου στις 797,52 μονάδες και στις 241,22 αντίστοιχα.
Η μηνιαία μεταβολή ήταν -3,38% για ΓΔ και 25άρη και +1,43% για τον FTSEM. Στο τρίμηνο ωστόσο έμειναν κέρδη +2,84% για τον ΓΔ +4,88% για την υψηλή κεφαλαιοποίηση και +15,61 για τον FTSEM, όταν η χώρα πέρασε σε δημοψήφισμα, έκλεισαν οι Τράπεζες και ξεκίνησαν τα capital control. Εξελίξεις αντίθετες σε ότι προεξόφλησαν οι ξένοι θεσμικοί στο ταμπλό. Έτσι τελείωσε το πρώτο εξάμηνο και ξεκίνησε το δεύτερο που θα το χαρακτηρίζαμε ως εξάμηνο της μεγάλης αρνητικής προκατάληψης.
- Τον Ιούλιο η αγορά ήταν σε αργία.
- Τον Αύγουστο ξεκίνησαν οι συναλλαγές με τους εγχώριους επενδυτές σε καθεστώς υπό τα capital control και τους ξένους θεσμικούς ελεύθερους από περιορισμούς. Η αρνητική προκατάληψη σφράγισε τη συμπεριφορά των συναλλασσόμενων και ο ΓΔ έχασε -21,73%, ο 25άρης -24,25% και ο FTSEM -17,69%. Στις 24/8 ο 25άρης εμφάνισε το ελάχιστο για το 2015 στις 161,85 μονάδες και ο ΓΔ χτύπησε στις 562,87.
- Το Σεπτέμβριο με τέτοια πτώση τον προηγούμενο μήνα ήταν αναμενόμενη μια άνοδος κατά 4,81% για ΓΔ και κατά 3,86% για τον FTSE25 με τον FTSEM στο +7,51%.
Το τρίτο τρίμηνο κουτσουρεμένο αλλά σκληρότατο έδωσε απώλειες -17,97% στο μέσο όρο -21,33% στον 25άρη και -11,51% στον δείκτη της μεσαίας κεφαλαιοποίησης.
- Τον Οκτώβριο με νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς αλλαγές στη συγκυβέρνηση αλλά και χωρίς τους βουλευτές που ορισμένοι ονόμασαν «βαρίδια», για το νομοθετικό έργο που είχε να διεκπεραιώσει η κυβέρνηση, οι θεσμικοί πάλι αισιοδόξησαν. Στις 27/10 σημειώθηκαν τα υψηλά για το δεύτερο εξάμηνο σε επίπεδο κλεισίματος και ήταν οι 727,38 μονάδες για τον ΓΔ και οι 219,71 για τον 25άρη. Στο μήνα ο ΓΔ κέρδισε 7,19%, ο 25άρης 10,39% και ο FTSEM +0,90%.
Ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος ήταν οι μήνες των Τραπεζών καθώς το συναλλακτικό ενδιαφέρον και οι υπολογισμοί των επενδυτών αφορούσαν στις τράπεζες και τη διαδικασία που επέλεξε η κάθε μια για να ενισχύσει την κεφαλαιακή της επάρκεια.
- Οι απώλειες του Νοεμβρίου που στη διάρκειά του ήταν λίγες (7 στις 22) οι ανοδικές συνεδριάσεις για τον ΓΔ ήταν -9,47% για τον FTSE25 -10,39% και για τον FTSEM -7,67%.
- Αντίθετα το Δεκέμβριο αν και στις 9/12 ο ΓΔ πέρασε κάτω από τα χαμηλά του Αυγούστου (βρέθηκε ως τις 557,63 μονάδες) συνεχίζοντας τη βουτιά του Νοεμβρίου, ακολούθησε αντίδραση που μείωσε το πτωτικό αποτύπωμα και αυτού του τελευταίου μήνα. Με πτώση για τον μέσο όρο -0,55% όταν ο 25άρης έχασε -2,33% και ο FTSEM σκαρφάλωσε κατά 7,21% με απόδοση τέταρτου τριμήνου στο -3,49% για τον ΓΔ, -3,39% για τον 25άρη και -0,13% για τον FTSEM.
Έτσι χτίστηκαν μήνα τον μήνα οι απώλειες κατά -23,58% για τον ΓΔ -30,78% για τον 25άρη και τα κέρδη 5,62% του FTSEM. Το 2016 βαρύνεται από αρνητική κληρονομιά από το 2015 όπως ακριβώς και το 2015 και μάλιστα ακόμα χρειάζονται απαντήσεις στα ίδια οικονομικά ζητήματα.
Σήμερα
Η βιομηχανική δραστηριότητα της Κίνας συρρικνώθηκε για 10ο συνεχόμενο μήνα τον Δεκέμβριο, καθώς οι έρευνες σε όλη την Ασία έδειξαν ότι η βιομηχανία αγωνίζεται έναντι της μειωμένης ζήτησης, με τους αρμόδιους επί της πολιτικής να φαίνεται ότι διαθέτουν λιγότερα όπλα για μια νέα ώθηση.
Η αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομίας επιδεινώνεται από την έξαρση των εντάσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, που έχει οδηγήσει τους επενδυτές σε φυγή από τις μετοχές με αναζήτηση για ασφαλή καταφύγια, όπως το ιαπωνικό γιεν.
Ο Nikkei της Ιαπωνίας έπεσε 2% και ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης SSEC έχει χάσει περισσότερο από 3%. Ο Δείκτης Caixin / Markit των Υπευθύνων επί των Προμηθειών για τη Βιομηχανία της Κίνας (PMI) υποχώρησε στο 48,2 τον Δεκέμβριο, κάτω από τις προβλέψεις της αγοράς του 49,0 και κάτω από το Νοέμβριο του 48,6.
Αυτή ήταν η χαμηλότερη ένδειξη από τον Σεπτέμβριο και πολύ κάτω από το επίπεδο των 50 μονάδων που ορίζει και διαχωρίζει τη συρρίκνωση από την επέκταση. Ακολούθησε μια ελάχιστη αύξηση στον επίσημο PMI σε 49,7.
Η κατάσταση επιβαρύνεται από την αδυναμία της ζήτησης στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, από πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα των εργοστασίων και την ψύξη των επενδύσεων, η Κίνα αναμένεται να σημειώσει το 2015 την ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη της σε 25 χρόνια, με τον ρυθμό αύξησης περίπου 7% από 7,3% το 2014.
Κοινή αιτία των δεινών των βιομηχανιών υπήρξε η απροσδόκητα βαθιά βουτιά στο παγκόσμιο εμπόριο. Στη Νότια Κορέα την περασμένη εβδομάδα ανέφεραν ότι οι εξαγωγές είχαν μειωθεί για το 12ο συνεχόμενο μήνα τον Δεκέμβριο, εμφανίζοντας τη χειρότερη ετήσια απόδοση από την οικονομική κρίση την περίοδο 2008-2009.
Η αυτοκινητοβιομηχανία Hyundai Motor τη Δευτέρα προέβλεψε μια δύσκολη χρονιά αφού κατάφερε να χάσει το στόχο του το 2015, για πρώτη φορά από την παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008.
Η Νότια Κορέα είναι η έκτη μεγαλύτερη εξαγωγέας στον κόσμο και η πρώτη μεγάλη χώρα που έχει δημοσιεύσει τα στοιχεία των εμπορικών της συναλλαγών το Δεκέμβριο.
Η πρόγνωση δεν ήταν λαμπρότερη από τη Διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σύμφωνα με την οποία αναμένεται η παγκόσμια ανάπτυξη να είναι «απογοητευτική και άνιση» φέτος λόγω της αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ και από την επιβράδυνση στην Κίνα.
Η αμερικανική εκδοχή του PMI αναμένεται αργότερα σήμερα Δευτέρα και θα παρουσιάσει έναν ακόμη μήνα συρρίκνωσης στο 49,0.
Ωστόσο, ο τομέας των υπηρεσιών πηγαίνει πολύ καλύτερα και η δραστηριότητα υψηλής έντασης του εργατικού δυναμικού της, υπήρξε η κινητήρια δύναμη πίσω από μια σειρά ισχυρών εκθέσεων γύρω από τις μισθοδοσίες.
Παρατηρήσεις εγχώριων αναλυτών
Ο Βαγγέλης Σιούτης της Guardian Trust ΑΧΕΠΕΥ
Κρίσιμος ο επόμενος μήνας
Όταν ξεκινούσε το 2015, ο Γενικός Δείκτης βρισκόταν στις 826,18 μονάδες και για όλους η τρέχουσα χρονιά φαινόταν δύσκολη και με πολλά ερωτήματα. Το κλείσιμο του Χ.Α. για ένα μήνα και τα “capital controls” ήταν η πιο δύσκολη περίοδος της φετινής χρονιάς, που επιφύλαξε τελικά αρκετές δυσάρεστες εξελίξεις για τους επενδυτές.
Οι παλαιοί μέτοχοι των τραπεζών υπέστησαν σχεδόν μηδενισμό της επένδυσής τους, αλλά στον υπόλοιπο FTSE 25 υπήρξαν αρκετές μετοχές με σημαντικά κέρδη (ΜΟΗ, ΕΕΕ, ΜΠΕΛΑ) αλλά και κάποιες με απώλειες (ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΜΥΤΙΛ).
Στο υπόλοιπο ταμπλό κυρίαρχη ήταν η έλλειψη τζίρου και επενδυτικού ενδιαφέροντος αφού και οι ενεργοί κωδικοί στο Χ.Α. κινήθηκαν σε χαμηλά νούμερα.
Οι αναδιαρθρώσεις δεικτών ολοκληρώθηκαν και ο τραπεζοκεντρικός χαρακτήρας του Χ.Α. επανήλθε. Τις προηγούμενες οκτώ συνεδριάσεις ο Γενικός Δείκτης κινήθηκε στα όρια του ΚΜΟ 30 ημερών, χωρίς να καταφέρνει να τον διασπάσει (σήμερα είναι στις 621 μονάδες).
Η σημερινή διάσπαση με μικρό τζίρο θα πρέπει να επιβεβαιωθεί την επόμενη εβδομάδα. Η αδυναμία διατήρησης πάνω από τις 621 μονάδες θα οδηγήσει σε διόρθωση με στηρίξεις τις 607 μονάδες και στη συνέχεια τις 576 μονάδες.
Ο επόμενος μήνας θα είναι ο πιο κρίσιμος της νέας χρονιάς και θα καθορίσει το μέλλον του Χ.Α. Το Ασφαλιστικό αναμένεται να φέρει συγκρούσεις, που πιθανά να δοκιμάσουν την πολιτική σταθερότητα και να προκαλέσουν αναταράξεις στο Χ.Α., που θα διαμορφώσουν ελκυστικές τιμές στις μετοχές.
Αν το πολιτικό σύστημα επιδείξει ωριμότητα και συναίνεση και φτάσουμε στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, θα διαμορφωθεί νέο τοπίο στην οικονομία και στο Χρηματιστήριο.
Επιτυχής έκβαση θα ανοίξει τη συζήτηση για το χρέος που αλλάζει τον ορίζοντα για την Οικονομία, τις Επενδύσεις και τις επικείμενες Ιδιωτικοποιήσεις και σίγουρα αλλάζει και τα επίπεδα διακύμανσης για το Χρηματιστήριο που τόσο ταλαιπωρήθηκε τη φετινή χρονιά. Αν ξεπεραστεί αυτός ο σκόπελος θα ακολουθήσουν σημαντικές αποφάσεις από την ΕΚΤ (επαναφορά waver, συμμετοχή ελληνικών ομολόγων στο QE) και τους επενδυτικούς οίκους για την αξιολόγηση της Ελληνικής Οικονομίας.
Σε αυτή την περίπτωση, ο Γενικός Δείκτης θα δοκιμάσει να ξεπεράσει σημαντικές αντιστάσεις όπως οι 700 μονάδες και με την πτωτική κίνηση που έχουν, θα συναντήσει λογικά τους ΚΜΟ 200 ημερών που σήμερα βρίσκονται ο απλός στις 725 μονάδες και ο εκθετικός στις 730 μονάδες.
Η υπέρβαση αυτής της περιοχής θα ανοίξει τον δρόμο για σημαντικά υψηλότερα επίπεδα για τον Δείκτη. Βραχυπρόθεσμα σε ανοδική κίνηση, η διάσπαση των 645 μονάδων, που είναι και το 50% της διόρθωσης που ξεκίνησε από την κορυφή των 731 μονάδων (29/10), αποτελεί τον πρώτο στόχο.
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι η αποτυχία στο Ασφαλιστικό και στην αξιολόγηση, ή η επαναφορά της πολιτικής αβεβαιότητας, θα επαναφέρει τα εφιαλτικά σενάρια που ζήσαμε το 2015, με δυσάρεστες εξελίξεις και στο Χρηματιστήριο. Η εμπειρία του τρέχοντος έτους ας αποτελέσει οδηγό για τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας.
Ξένοι αναλυτές
Barclays: Λόγω αδείας των εορτών δεν διατίθεται σχόλιο
Ειδήσεις από το εσωτερικό
Η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης θα έχει πολύ σημαντική επίπτωση στο κλίμα εμπιστοσύνης καθώς αποτελεί το κλειδί για την επιστροφή των καταθέσεων και την έναρξη των συζητήσεων για μία σειρά θετικές δράσεις εκτιμά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας. Σε άρθρο του στην «Καθημερινή» ο κ. Στουρνάρας θεωρεί αυτονόητο ότι θα πρέπει η Βούλη των Ελλήνων να συμβάλλει στην ολοκλήρωση του νομοθετικού έργου που υλοποιεί την Σύμβαση με τους εταίρους.
Έτος καμπής για την οικονομία θα είναι το 2016, με την άρση των ασφυκτικών περιοριστικών μέτρων και την έναρξη μιας βιώσιμης ανάκαμψης με υψηλούς ρυθμούς μεγένθυσης, εκτιμά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης. Σε συνέντευξη του στο «Βήμα» ο κ. Χουλιαράκης προσδιόρισε χρονικά την ανάκαμψη στο καλοκαίρι, μετά την αποκατάσταση των ομαλών συνθηκών ρευστότητας και του κλίματος εμπιστοσύνης, που θα επιφέρει η πλήρης άρση των περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές – στο τέλος του α΄εξαμήνου- και η διευθέτηση του δημοσίου χρέους.
Το ζήτημα της ελληνικής κρίσης συγκαταλέγει ανάμεσα στις προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπη η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ το 2016 η εφημερίδα Die Welt, εκτιμώντας ότι μέσα στη χρονιά θα υπάρξει «αναπόφευκτα νέα σύγκρουση Ελλάδας – δανειστών. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος θα λάβει χώρα τον Απρίλιο ή το αργότερο έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου.
Υπεγράφη στις 31 Δεκεμβρίου ηνέα συμφωνία με την Jermyn Street Real Estate Fund IV LP για την υποβολή του τροποποιημένου Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ) για την αξιοποίηση της «Αστήρ Παλλάς Βουλιαγμένης ΑΞΕ». Η συμφωνία εξασφαλίζει την προσαρμογή του Σχεδίου στη γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΠΕ28/2015) και διατηρεί το ίδιο τίμημα, ύψους 400 εκατ. ευρώ. Η όλη διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016.
Την εκτίμηση ότι στην επικείμενη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές θα υπάρξουν νίκες αλλά και ήττες, εκφράζει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ενώ παραδέχεται οι θεσμοί ζητούν πρόσθετα μέτρα για την περίοδο 2016-2018. Μιλώντας στην Καθημερινή της Κυριακής, ο κ. Τσακαλώτος σημειώνει ότι το το στοίχημα για την κυβέρνηση θα είναι να ενσωματώσει τη συμφωνία με τους πιστωτές σε ένα δικό της πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής. Αναγνωρίζει δε ότι υπάρχουν στρεβλώσεις και ανισότητες στο ασφαλιστικό.
Παιχνίδι για έναν παίκτη αποδεικνύεται ο διαγωνισμός πώλησης του 51% συν 16% των μετοχών του ΟΛΠ, με την Cosco να αποτελεί τον μοναδικό όμιλο που κατέθεσε χθες δεσμευτική προσφορά. Αν και ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε κάτω από συνθήκες πρωτοφανούς μυστικότητας, με το ΤΑΙΠΕΔ να ενημερώνει τους δημοσιογράφους ότι ο διαγωνισμός συνεχίζεται και ότι οι ανακοινώσεις θα γίνουν αφότου αποσφραγιστούν οι οικονομικές προσφορές στις 12 Ιανουαρίου, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν» μέχρι τη λήξη της διορίας στις 5 το απόγευμα ώρα Λονδίνου, μόνο η κινεζική Cosco είχε καταθέσει προσφορά.
Ειδήσεις από το εξωτερικό
Τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων της χώρας του με το Ιράν ανακοίνωσε το βράδυ της Κυριακής ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας Αμπερ αλ-Ζουμπέιρ, στον απόηχο της επίθεσης κατά της σαουδαραβικής πρεσβείας στην Τεχεράνη και της ιρανικής αντίδρασης για την εκτέλεση του σιίτη ιερωμένου Νιμρ αλ-Νιμρ. Έδωσε δε περιθώριο 48 ωρών στους Ιρανούς διπλωμάτες να αποχωρήσουν από τη Σαουδική Αραβία.
Απαισιόδοξη εν όψει της έλευσης του νέου έτους εμφανίστηκεη διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εκτιμώντας ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας το 2016 θα είναι απογοητευτικός. Σε άρθρο της στη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, η Λαγκάρντ εξήγησε ότι η προοπτική περαιτέρω αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων και η επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης εγείρουν σημαίνουσες προκλήσεις, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην καλλιέργεια της αβεβαιότητας.
Τρίμηνα έντοκα γραμμάτια θα εκδώσει στις 5 Ιανουαρίου του 2016, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), με στόχο την άντληση 2 δισ. ευρώ.
Κυρώσεις σε περίπου 12 εταιρείες σε Ιράν, Χονγκ Κονγκ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αναμένεται να επιβάλουν οι ΗΠΑ, ως απάντηση στο ιρανικό πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων. Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ, οικονομικής φύσεως, θα είναι οι πρώτες που επιβάλλονται στο Ιράν, μετά την ιστορική συμφωνία Δύσης – Τεχεράνης για το πυρηνικό πρόγραμμα. Από την ιρανική κυβέρνηση διαμηνύουν πως οποιοδήποτε οικονομικό μέτρο εναντίον του Ιράν θα θεωρηθεί ως παραβίασης της πρόσφατης συμφωνίας.
