Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ένα «παράρτημα» το οποίο ενσωματώθηκε στο χθεσινό ανακοινωθέν του Eurogroup θα αποτελεί τον «πιλότο» της σημερινής, αλλά και των επόμενων κυβερνήσεων. Οι μεταμνημονιακές υποχρεώσεις ενσωματώνονται σε έξι «προαπαιτούμενα».
Αυτή τη φορά, και με δεδομένη την ολοκλήρωση της 3ης δανειακής σύμβασης, η «ποινή» σε περίπτωση μη υλοποίησης των συμφωνηθέντων δεν θα έχει να κάνει με αναβολή ή ακύρωση στην εκταμίευση κάποιας δόσης, αλλά με τη μη εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων διευθέτησης του ελληνικού χρέους τα οποία και συμφωνήθηκαν στο Eurogroup του Λουξεμβούργου.
Το πλαίσιο των υποχρεώσεων που ανέλαβε η ελληνική πλευρά για τη μεταμνημονιακή περίοδο ενσωματώνεται στα ακόλουθα έξι σημεία:
1. Δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις: «Η Ελλάδα θα σεβαστεί πλήρως τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της θα επιτύχει μεσοπρόθεσμα ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ με σεβασμό στις μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM». Η φράση για τον σεβασμό στις μεταρρυθμίσεις δεν έχει προστεθεί τυχαία. Πρακτικά μπαίνει «φρένο» στα σενάρια ότι θα μπορούσε η Ελλάδα να είναι συνεπής στις δεσμεύσεις παράγοντας πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ ακόμη και χωρίς να εφαρμόσει την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις ή τη μείωση του αφορολογήτου. «Η Ελλάδα πρέπει να αναπροσαρμόσει τις τιμές του φόρου ακίνητης περιουσίας για τον ΕΝΦΙΑ και άλλους φόρους πλήρως, σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς έως τα μέσα του 2020». Η επικαιροποίηση των αντικειμενικών αξιών θα πρέπει να γίνει σε δύο φάσεις, η πρώτη μέχρι τα μέσα του 2019 και η δεύτερη μέχρι τα μέσα του 2020 και θα αφορά τον υπολογισμό όλων των φόρων στα ακίνητα, συμπεριλαμβανομένου και του ΕΝΦΙΑ. Στον τομέα της φορολογικής διοίκησης, η Ελλάδα θα πρέπει να φθάσει στις συμφωνηθείσες μόνιμες θέσεις στελέχωσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημόσιων Εσόδων (αφορά σε 12.000 εργαζόμενους μέχρι τα τέλη του 2018 και 13.322 στελέχη μέχρι τα μέσα του 2021). Για τα μέσα του 2021 προσδιορίζεται και ο χρόνος ενεργοποίησης του νέου ηλεκτρονικού μηχανισμού είσπραξης των οφειλών. Στα δημόσια οικονομικά, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει τις απαιτούμενες πολιτικές ώστε να αποφύγει τη συσσώρευση νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών και μέχρι τα μέσα του 2019 θα ολοκληρώσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που προσδιορίστηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μεταρρύθμιση που εκτείνεται μέχρι και τα μέσα του 2022 αφορά την πλήρη λειτουργία του λογαριασμού θησαυροφυλακίου για όλους τους φορείς της γενικής κυβέρνησης.
2. Κοινωνική πρόνοια: Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, σε στενή συνεργασία με την τεχνική βοήθεια που παρέχεται μέσω του SRSS. Η δημιουργία του ενιαίου ταμείου συντάξεων ΕΦΚΑ θα ολοκληρωθεί στα μέσα του 2020. Στον τομέα της υγείας θα πρέπει να ανοίξουν τουλάχιστον 120 κέντρα πρωτοβάθμιας περίθαλψης μέχρι τα τέλη του 2018 και 240 μέχρι τα μέσα του 2020. Το κύριο όργανο που είναι υπεύθυνο για τις κεντρικές προμήθειες (ΕΚΑΠΥ) θα συσταθεί μέχρι το τέλος του 2018, με στόχο την επίτευξη μεριδίου κεντρικών προμηθειών στις συνολικές δαπάνες νοσοκομείων κατά 30% στα μέσα του 2020 και κατά 40% στα μέσα του 2022.
Η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει τις εφαρμογές για το δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα επιδόματα αναπηρίας η νέα προσέγγιση για τον προσδιορισμό της αναπηρίας με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση έως τα μέσα του 2019. Μέχρι το τέλος του 2019 θα πρέπει να έχουν ενεργοποιηθεί και όλοι οι επιμέρους τομείς του Εισοδήματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
3. Χρηματοπιστωτική σταθερότητα: Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις με στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η ηλεκτρονική κατάθεση νομικών εγγράφων θα εφαρμοστεί σε όλα τα δικαστήρια μέχρι τα τέλη του 2019. Μέχρι το 2021 πρακτικά θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει όλο το απόθεμα αιτήσεων που έχουν γίνει για τον νόμο Κατσέλη. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα πρέπει να αναπτύξει μέχρι το τέλος του 2018 μια στρατηγική εξόδου για την πώληση των μεριδίων του στις συστημικές τράπεζες. «Η ανεξαρτησία του ΤΧΣ θα τηρηθεί πλήρως και θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό εμπορικούς όρους και χωρίς καμία πολιτική ή άλλη παρέμβαση». Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τη χαλάρωση των capital controls, ενώ οι αποφάσεις για την πώληση των τραπεζικών μετοχών από το ΤΧΣ θα πρέπει να ληφθούν μέχρι τα μέσα του 2022.
4. Αγορές εργασίας και προϊόντων: Στην αγορά εργασίας, η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα μέσω ετήσιας αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού. Η εφαρμογή του νέου πλαισίου για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2019. Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει το έργο του κτηματολογίου επικυρώνοντας το σύνολο των κτηματολογικών χαρτών και δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2021. Ως ενδιάμεσα βήματα θα ολοκληρώσει την κατάρτιση των υπόλοιπων δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2019 και θα δημιουργήσει πλήρως την κτηματολογική αρχή. Πρέπει να ολοκληρώσει το 45% έως τα μέσα του 2020.
Στον κλάδο της ενέργειας, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις, η συμφωνηθείσα εκποίηση της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη της Δημόσιας Επιχείρησης θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2018.
5. Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και περιουσίας (HCAP) και ιδιωτικοποιήσεις: Η Ελλάδα επιβεβαιώνει την πρόθεσή της να ολοκληρώσει τις συναλλαγές για την παραχώρηση του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» και του ΔΕΣΦΑ (τέλος 2018), των ΕΛΠΕ και της μαρίνας του Αλίμου (μέσα 2019), της Εγνατίας, της ΔΕΠΑ Εμπορικής, των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ και των περιφερειακών λιμανιών Αλεξανδρούπολης και Καβάλας (τέλος 2019). Την πώληση των μετοχών της ΔEH, του δικτύου ΔΕΠΑ, των περιφερειακών λιμένων Ηγουμενίτσας και Κερκύρας και της υπόγειας αποθήκευσης της Καβάλας (μέσα 2021) και άλλων περιφερειακών λιμένων βάσει των συστάσεων των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ (μέχρι τα μέσα του 2022). Η μεταφορά του ΟΑΚΑ στο Υπερταμείο και η ανασυγκρότηση της ΕΤΑΔ θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του 2018.
6. Δημόσια διοίκηση: «Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης θα διατηρηθεί», αναφέρει το έγγραφο. Μέχρι το τέλος του 2018 η Ελλάδα θα ολοκληρώσει τον διορισμό των γενικών γραμματέων και όλων των γενικών διευθυντών, σύμφωνα με τον νόμο 4369/2016. Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει έως το τέλος του 2019 το σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού (ψηφιακό οργανισμό για όλους τους δημόσιους φορείς και σύνδεση με την αρχή ενιαίας πληρωμής).
Τρίμηνες αξιολογήσεις
Ειδικά κατά την περίοδο μέχρι το 2022, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρουσιάζουν έργο κατά τις τρίμηνες αξιολογήσεις που θα πραγματοποιούνται προκειμένου να λαμβάνουν ως «αντάλλαγμα»:
1. Την επιστροφή των κερδών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των άλλων κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης ύψους 4,8 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα εκταμιεύεται σε εξαμηνιαίες δόσεις αρχής γενομένης από τον Δεκέμβριο του 2018 και μέχρι τον Ιούνιο του 2022. Τα χρήματα αυτά (περίπου 1,2 δισ. ευρώ), σε ετήσια βάση, θα μπορούν να αξιοποιηθούν και για επενδύσεις οι οποίες βέβαια θα πρέπει να συμφωνούνται με τους θεσμούς. Γι’ αυτό και το Μέγαρο Μαξίμου εκτίμησε με τη χθεσινή του ανακοίνωση ότι αυτό το ποσό θα μπορεί να συμβάλει στο να δημιουργηθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος. Να σημειωθεί ότι τα ποσά των επιστροφών από τα ANFAs και τα SMPs δεν έχουν συμπεριληφθεί στις εκτιμήσεις βάσει των οποίων θα παραχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5%.
2. Το «πάγωμα» του επιτοκίου στο δάνειο του EFSF. Πρακτικά, για όσο χρονικό διάστημα θα τηρούνται τα συμφωνηθέντα θα παραμένει καθηλωμένο και σε χαμηλότερο επίπεδο το επιτόκιο του δανείου του EFSF, κάτι που επίσης θα αποτελεί μια ελάφρυνση σε επίπεδο προϋπολογισμού γενικής κυβέρνησης.
3. Η διασφάλιση ότι αν χρειαστούν πρόσθετες παρεμβάσεις για το χρέος, ακόμη και μετά το 2032, οι δανειστές θα προχωρήσουν σε αυτές. Η αναφορά στο ανακοινωθέν του Eurogroup είναι πολύ συγκεκριμένη: το 2032 θα επανεξεταστεί το θέμα του ελληνικού χρέους και τότε θα μπορούν να ληφθούν πρόσθετα μέτρα υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα τηρεί το δικό της σκέλος των δεσμεύσεων (σ.σ.: ακόμη και το 2023 θα υπάρχει η δέσμευση για παραγωγή πλεονασμάτων της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ).
