Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εξαιρετικά δυσχερής έως αδύνατη καθίσταται η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού από τα αναλυτικά στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών.
Τα φορολογικά έσοδα εμφανίζουν μικρή απόκλιση της τάξεως των 359 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, καθώς συγκεντρώθηκαν 10,509 δισ. ευρώ έναντι 10,868 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί για το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου της φετινής χρονιάς. Το να είναι τα φορολογικά έσοδα μόλις 359 εκατ. ευρώ λιγότερα έναντι του στόχου και… περισσότερα σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2020, τη στιγμή που για ολόκληρο το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς είχαμε lockdown, προκαλεί μεγάλη εντύπωση. Γεγονός είναι ότι τα νούμερα έχουν επηρεαστεί από μια σειρά συγκυριακούς λόγους.
Ποιοι είναι οι λόγοι
Με την παράταση στην προθεσμία πληρωμής των τελών κυκλοφορίας, τα έσοδα μέσα στη φετινή χρονιά εκτοξεύτηκαν στα 713 εκατ. ευρώ κάτι που προφανώς δεν είχε προϋπολογιστεί και δημιούργησε μια υπεραπόδοση της τάξεως των 613 εκατ. ευρώ στο σκέλος των φορολογικών εσόδων. Από την άλλη, η πραγματική εικόνα έχει αλλοιωθεί και εξαιτίας του ότι στο πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς οι φορολογούμενοι εξακολουθούσαν να πληρώνουν φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, αλλά και ΕΝΦΙΑ.
Επίσης, το υπουργείο Οικονομικών είχε προϋπολογίσει ότι μέσα στον Μάρτιο θα εισπραχθεί το μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και το μερίδιο από τα ANFΑs και τα SMPs που πρέπει να καταβάλει η ΤτΕ στο Δημόσιο. Αυτό τελικώς δεν συνέβη και οι συγκεκριμένες πληρωμές μετατέθηκαν χρονικά για τον Απρίλιο.
Με «αντισώματα» ο ΦΠΑ
Πάντως, από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο πρώτο τρίμηνο -και ειδικά στο σκέλος των εσόδων καθώς στο σκέλος των δαπανών πάντοτε υπάρχουν συγκρατήσεις έναντι των στόχων κατά τους πρώτους μήνες του χρόνου- το οικονομικό επιτελείο κρατάει την πολύ θετική -τηρουμένων των αναλογιών- πορεία των εσόδων από την έμμεση φορολογία.
Ειδικά στον ΦΠΑ και παρά το γεγονός ότι τα μαγαζιά ήταν κλειστά για το μεγαλύτερο τμήμα του πρώτου τριμήνου, οι εισπράξεις έφτασαν στα 3,356 δισ. ευρώ έναντι στόχου 3,57 δισ. ευρώ και περσινής επίδοσης 3,412 δισ. ευρώ. Η υστέρηση στα φορολογικά έσοδα αναμένεται να συνεχιστεί και τον Απρίλιο και τον Μάιο κυρίως λόγω της παράτασης του lockdown, αλλά και της αναστολής εκατοντάδων χιλιάδων συμβάσεων εργασίας που θα «χτυπήσει» στην παρακράτηση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Από εκεί και πέρα, στο ΥΠΟΙΚ ποντάρουν στην ομαλοποίηση της κατάστασης από τον Ιούνιο και μετά. Πάντως, με δεδομένο ότι και φέτος τα μέτρα στήριξης θα φτάσουν στα 15 δισ. ευρώ, όπως τόνισε χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, είναι δεδομένο ότι το πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί και πάλι πάνω από 11 δισ. ευρώ.
Στην περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 5,714 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 6,605 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 1,822 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 3,413 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 4,365 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 494 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Εξέλιξη εσόδων
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 10,509 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 359 εκατ. ευρώ ή 3,3% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 983 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 64 εκατ. ευρώ από τον στόχο (1,047 δισ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1,112 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 303 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Πορεία δαπανών
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαρτίου 2021 ανήλθαν στα 17,222 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,549 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (18,771 δισ. ευρώ) παρά τα μέτρα στήριξης ύψους πολλών δισ. ευρώ που έχουν εφαρμοστεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο. Σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός της περιόδου Ιανουαρίου – Μαρτίου τελικά δεν μεταφέρθηκε, κυρίως διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων) κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 437 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων. Ομοίως αυξητικά κινήθηκαν και οι δαπάνες τόκων κατά 216 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό στόχο. Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 1,297 δισ. ευρώ (πληρωμές 2,192 δισ. ευρώ έναντι στόχου 895 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω των ανωτέρω αυξημένων πληρωμών του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.
