Από την έντυπη έκδοση
Tων Δημήτρη Χατζηδημητρίου και Γιώργου Παλαιτσάκη
Πυρετώδεις διαβουλεύσεις και διεργασίες, σε ανώτατο επίπεδο, χθες στους κόλπους της κυβέρνησης, σε μια προσπάθεια να γεφυρωθεί η απόσταση που χωρίζει ακόμη την Αθήνα από τους εταίρους-δανειστές κι ενώ το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας μεγεθύνεται και ο χρόνος για την επίτευξη μιας συμφωνίας εξαντλείται.
Η κυβέρνηση φαίνεται να επιδιώκει να καταγραφούν έως την Τετάρτη, οπότε συνεδριάζει το δ.σ. της ΕΚΤ, τα σημεία συμφωνίας στις συνομιλίες, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στη Φραγκφούρτη να ανοίξει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης.
Εως αργά το βράδυ συνεχιζόταν στο Μέγαρο Μαξίμου σύσκεψη υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, της Ομάδας Πολιτικής Διαπραγμάτευσης, στην οποία μετείχε και ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, με αντικείμενο την εξέταση-εκτίμηση των διαπραγματεύσεων στο Brussels Group, καθώς και των αποτελεσμάτων που έχουν προκύψει, προκειμένου να καθοριστεί και η τακτική της κυβέρνησης.
Η ηγεσία της κυβέρνησης επιζητεί άμεση διευθέτηση στο χρηματοδοτικό πρόβλημα και δεν αποκλείεται από σήμερα κιόλας ο πρωθυπουργός να επιδιώξει έναν ακόμη κύκλο τηλεφωνικών επικοινωνιών τόσο με ομολόγους του όσο και με ανώτατους αξιωματούχους της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.
Αργά το βράδυ, κυβερνητικές πηγές τόνιζαν πως στη σύσκεψη της Ομάδας Πολιτικής Διαπραγμάτευσης «διαπιστώθηκε ότι στις διαπραγματεύσεις στο Brussels Group υπήρξαν πολύ σημαντικά βήματα που φέρνουν πιο κοντά τη συμφωνία και ο δεύτερος γύρος ξεκινά σήμερα Δευτέρα».
Οπως σημείωναν οι ίδιες πηγές, «στόχος όλων των πλευρών είναι μέσα στον Μάιο να υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο του B.G.» και συμπλήρωναν: «Η διαδικασία προς τη συνολική συμφωνία θα έχει και ενδιάμεσα βήματα. Ενα σημαντικό εξ αυτών θα είναι η επιτυχής ολοκλήρωση του επόμενου γύρου του B.G. την Τετάρτη, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναγνώριση και από το Eurogroup της σημαντικής προόδου που έχει επιτευχθεί».
Nωρίτερα, δημοσιογραφικές πληροφορίες, ανέφεραν ότι η κυβέρνηση επιδιώκει τώρα μια συνολική «συμφωνία-πακέτο», η οποία θα τεθεί σε ισχύ αμέσως -κι όχι μετά τον Ιούνιο-, προκειμένου να επαναληφθεί η χρηματοδότηση της οικονομίας την επόμενη διετία 2015-2016 και ταυτοχρόνως, με πολιτική συμφωνία, να μεταθέσει τη συζήτηση των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό και τα εργασιακά σε ένα δεύτερο χρόνο…
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η κυβέρνηση φέρεται έτοιμη να επιταχύνει την εισαγωγή στη Βουλή και την ψήφιση εκείνων των αναγκαίων νομοσχεδίων για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που θα έχουν συμφωνηθεί με τους εταίρους, ανοίγοντας παράλληλα και τη συζήτηση για το χρέος.
Σημεία προσέγγισης
Παράλληλα, προσέγγιση με τους δανειστές σε ορισμένα επιμέρους σημεία της εφαρμοστέας δημοσιονομικής πολιτικής φαίνεται να έχει επιτύχει η κυβέρνηση, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει υπαναχωρήσει στα μείζονα ζητήματα πολιτικής που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Για να επιτύχει την προσέγγιση αυτή, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αποφάσισε να μεταθέσει για μετά το 2015 την υλοποίηση των προεκλογικών δεσμεύσεων του κυβερνώντος κόμματος για κατάργηση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και θέσπιση ενιαίου αφορολόγητου ορίου 12.000 ευρώ. Παράλληλα, κατήρτισε μια ενισχυμένη λίστα με μέτρα για την τόνωση των φορολογικών εσόδων, η οποία περιλαμβάνει αυξήσεις φόρων αλλά και διαρθρωτικές παρεμβάσεις για τη θεαματική βελτίωση των εισπράξεων του Δημοσίου από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου. Στη λίστα των παρεμβάσεων και των μέτρων που προκρίνει η κυβέρνηση και φαίνεται να αποδέχονται και οι δανειστές περιλαμβάνονται ειδικότερα:
1. Η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ και για το 2015. Οπως όλα δείχνουν, ο φόρος αυτός θα παραμείνει σε ισχύ και φέτος, παρά το γεγονός ότι πριν από τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεσμευτεί για την κατάργησή του και την αντικατάστασή του από έναν νέο φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Το «κέρδος» που θα έχει ο κρατικός προϋπολογισμός από τη διατήρηση του ΕΝΦΙΑ θα είναι η υψηλή εισπρακτική αποδοτικότητα, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να εισφέρει στα κρατικά ταμεία 2,65 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η αποδοτικότητα του φετινού ΕΝΦΙΑ θα εξαρτηθεί κι από το εάν για τον υπολογισμό του θα ληφθούν υπ’ όψιν οι νέες αντικειμενικές αξίες που σχεδιάζει να καθορίσει η κυβέρνηση τον Ιούνιο σε εφαρμογή απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία επιβάλλει στο Δημόσιο να προχωρήσει στη μείωση των αξιών αυτών στα πολύ χαμηλότερα επίπεδα των πραγματικών τιμών της αγοράς. Την πρόθεση της κυβέρνησης να εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ επανέλαβε η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη, απαντώντας εγγράφως σε ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή η βουλευτής Μαρία Αντωνίου ως εξής: «Η Διοίκηση, σε συμμόρφωση με την αρ. 4003/2014 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, είναι σε διαδικασία μελέτης και συντονισμού των κατάλληλων ενεργειών, ώστε μέσα στην ταχθείσα προθεσμία και συγκεκριμένα έως τέλος Ιουνίου 2015 να καθοριστούν, όπου αυτό απαιτείται, νέες τιμές προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων για όλη τη χώρα, οι οποίες θα αποδίδουν πιστότερα τη σημερινή πραγματική εικόνα της αγοράς των ακινήτων».
2. Η αναστολή της επαναφοράς του αφορολόγητου των 12.000 ευρώ. Μία ακόμη προεκλογική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αφορά την καθιέρωση ενιαίου αφορολόγητου ορίου εισοδήματος 12.000 ευρώ, όπως προβλεπόταν το 2010, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί φέτος. Αιτία το τεράστιο δημοσιονομικό κόστος που θα προκαλούσε το μέτρο αυτό αν εφαρμοζόταν το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, όπως αρχικά είχε εξαγγείλει η νέα κυβέρνηση, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση η μηνιαία παρακράτηση φόρου εισοδήματος από τους μισθούς και τις συντάξεις θα έπρεπε να μειωθεί σημαντικά από τον Ιούλιο. Υπολογίζεται ότι με την αναστολή της επαναφοράς του αφορολόγητου των 12.000 ευρώ ο φετινός κρατικός προϋπολογισμός θα γλιτώσει την απώλεια εσόδων ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ.
3. Η επαναφορά των συντελεστών της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στο 1%-4%. Εξετάζεται να καταργηθεί το μέτρο που προβλέπει τη μείωση κατά 30% των συντελεστών της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, ώστε οι συντελεστές αυτοί να επανέλθουν από τα επίπεδα του 0,7%-2,1% που βρίσκονται σήμερα στα επίπεδα του 1%-4% που βρίσκονταν μέχρι την 31η-12-2014. Υπενθυμίζεται ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται σε ετήσια εισοδήματα φυσικών προσώπων, από όλες ανεξαιρέτως τις πηγές, τα οποία υπερβαίνουν το ποσό των 12.000 ευρώ. Αδιευκρίνιστο παραμένει εάν η επαναφορά των συντελεστών στα επίπεδα του 1%-4% θα ισχύσει αναδρομικά από την 1η-1-2015 ή από τη στιγμή που θα ψηφιστεί το μέτρο.
4. Η αύξηση των συντελεστών του φόρου πολυτελούς διαβίωσης για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα άνω των 1.928 κυβικών εκατοστών και τις πισίνες κατά 30% και η επέκταση του φόρου αυτού και στα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής. Ο φόρος θα αυξηθεί από το 5% στο 6,5% επί του ισχύοντος τεκμηρίου διαβίωσης για τα Ι.Χ. από 1.929 έως 2.500 κ.εκ. και από το 10% στο 13% του ισχύοντος τεκμηρίου διαβίωσης για τα Ι.Χ. άνω των 2.500 κ.εκ. και τις πισίνες. Επιπλέον, ενδέχεται να εφαρμοστεί με συντελεστή 13% και επί των τεκμηρίων διαβίωσης των σκαφών αναψυχής.
5. Η επιβολή φόρου στις υπηρεσίες διαμονής που παρέχουν πολυτελή ξενοδοχεία των νησιών του Αιγαίου (1-5 ευρώ ή 3%-5% επί του κόστους της διανυκτέρευσης).
6. Η επιβολή πρόσθετου φόρου 3% στις υπηρεσίες που παρέχουν τα πολυτελή κέντρα διασκέδασης.
7. Η επιβολή πρόσθετου φόρου 6% στις πωλήσεις ειδών πολυτελείας (ακριβών ρολογιών, κοσμημάτων κ.λπ.).
8. Η υποχρεωτική διενέργεια πληρωμών με πλαστικό χρήμα σε περιπτώσεις συναλλαγών άνω των 70 ευρώ που πραγματοποιούνται σε νησιά του Αιγαίου με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων.
9. Νέα μέτρα για την πάταξη του λαθρεμπορίου σε καύσιμα, ποτά και τσιγάρα. Στο πολυνομοσχέδιο που ετοιμάζεται θα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που θα προβλέπουν την επέκταση των συστημάτων ελέγχου εισροών-εκροών σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού της αγοράς καυσίμων, γενική απογραφή των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά και των αποθηκευτικών μέσων που διαθέτουν και προσθήκη ιχνηθέτη στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται ως «πρώτη ύλη» για λαθρεμπόριο. Επιπλέον θα προωθηθούν και νέες ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου στα αλκοολούχα ποτά και τα καπνικά προϊόντα.
10. Ρυθμίσεις για την αύξηση της εισπραξιμότητας του ΦΠΑ, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Παρά την προσέγγιση που υπάρχει όσον αφορά τις παραπάνω δημοσιονομικές παρεμβάσεις, οι διαφορές που χωρίζουν την κυβέρνηση και τους δανειστές σε άλλα μείζονα θέματα της διαπραγμάτευσης παραμένουν σημαντικές.
Ως μεγαλύτερο «αγκάθι» παρουσιάζεται η απαίτηση του ΔΝΤ να απελευθερωθούν οι ομαδικές απολύσεις, να νομοθετηθούν αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο, να επανέλθει ο θεσμός της ανταπεργίας (lock out), να μην επανέλθουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και να μην αυξηθεί ο κατώτατος μισθός, παρ’ όλο που η κυβέρνηση παρουσίασε συγκριτικά στοιχεία χωρών που δείχνουν την ευεργετική επίδραση που έχουν στην ανάπτυξη της οικονομίας τα μέτρα που προωθεί στις εργασιακές σχέσεις.
Διάσταση απόψεων υπάρχει και στους τομείς του ασφαλιστικού και των ιδιωτικοποιήσεων. Συγκεκριμένα, στο ασφαλιστικό η κυβέρνηση εμμένει στις προθέσεις της να προχωρήσει στην κατάργηση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις και στην επαναφορά της 13ης σύνταξης για τους χαμηλοσυνταξιούχους, αν και φαίνεται να έχει κατεβάσει πολύ κάτω από τα 700 ευρώ τον μήνα το όριο της μηνιαίας σύνταξης αυτών στους οποίους θα δώσει τη συγκεκριμένη παροχή. Από την πλευρά τους οι δανειστές έχουν ζητήσει να μην «πειραχτεί» η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος και να μην επαναχορηγηθεί 13η σύνταξη σε κανέναν συνταξιούχο.
Οσον αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, η κυβέρνηση επιδιώκει τα έσοδα από αυτές να καλύπτουν τις ανάγκες του ασφαλιστικού συστήματος και να διατίθενται και για αναπτυξιακούς σκοπούς, ενώ οι δανειστές επιμένουν ότι τα έσοδα αυτά πρέπει να συνεχίσουν να διατίθενται για την αποπληρωμή του χρέους.
Επισημάνσεις για πολιτική διευθέτηση
Την ανάγκη πολιτικής διευθέτησης υπέδειξε χθες ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος χαρακτήρισε ως «σχεδόν μάταιο» το ενδεχόμενο συμφωνίας σε επίπεδο τεχνοκρατών. «Εδώ που έχουμε φτάσει απαιτούνται πολιτικές αποφάσεις προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία. Απαιτείται πρωτοβουλία από τον πρωθυπουργό», σημείωσε ο κ. Σκουρλέτης. Ρίχνοντας το βάρος στην άλλη πλευρά, υποστήριξε ότι το θέμα είναι «αν οι δανειστές μας θέλουν να υπάρξει μία λύση, η οποία δεν θα είναι ένας επώδυνος και ταπεινωτικός συμβιβασμός για την Ελλάδα -που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός- ή όχι» και επιβεβαίωσε ότι οι δανειστές της χώρας «θέτουν θέμα ομαδικών απολύσεων, ζητούν να μην προχωρήσει η ρύθμιση για τη 13η σύνταξη και τον κατώτατο μισθό, επιθυμούν περικοπή συντάξεων, συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γαβριήλ Σακελλαρίδης είχε δηλώσει προηγουμένως ότι «οι κόκκινες γραμμές μας δεν συνιστούν μόνο μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά και αναγκαίες κινήσεις για την έξοδο της οικονομίας από την ύφεση».
Στην κυβερνητική ρητορική, πάντως, επανήλθε το Σαββατοκύριακο η προειδοποίηση για τις συνέπειες από τη χρηματοδοτική ασφυξία της οικονομίας, με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Μανιό να υποστηρίζει ότι «αν δεν υποχωρήσουν οι Ευρωπαίοι, σε 15 ημέρες θα έχουμε πιστωτικό γεγονός» και τον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη να σημειώνει: «Αν οδηγηθούμε σε αδιέξοδο θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Βούτσης απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων μέτρων, επιμένοντας ότι δεν θα υπάρξει κανένα μέτρο «το οποίο να εμπεριέχει μείωση μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, βασικών υποχρεώσεων του κράτους για τα ασφαλιστικά ταμεία και έγκριση άδικων επενδυτικών σχεδίων για ιδιωτικοποιήσεις» και τονίζοντας ότι «δεν θα πρέπει να δρομολογηθεί η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ σε καμία περίπτωση».
