Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Στη διατήρηση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και φέτος και το 2018 προσανατολίζεται η κυβέρνηση. Η αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ με τον νέο «δικαιότερο» φόρο ακινήτων, που θα αποδίδει μάλιστα και έσοδα λιγότερα κατά 35%-40% στον κρατικό προϋπολογισμό προγραμματίζεται να υλοποιηθεί μετά το 2018. Ουσιαστικά τα πολλάκις εξαγγελθέντα σχέδια για την αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ με έναν νέο φόρο ακινήτων, που θα αναδιανείμει δικαιότερα τα φορολογικά βάρη, μετατέθηκαν για το 2019, ίσως δε και για το 2020, καθώς συμπεριελήφθησαν στα λεγόμενα «αντισταθμιστικά» μέτρα τα οποία θα εφαρμοστούν μόνο εφόσον επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα μεγαλύτερο του 3,5% του ΑΕΠ το 2019 ή τα επόμενα έτη.
Επί των φετινών αντικειμενικών αξιών
Φέτος, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει και πάλι τον ΕΝΦΙΑ και μάλιστα επί των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στις αρχές Ιανουαρίου του 2016 με απόφαση του τότε αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη. Ο ΕΝΦΙΑ θα επιβληθεί και κατά το τρέχον έτος σε περισσότερους από 6 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, με μικρές μεταβολές σε σύγκριση με τα όσα ίσχυσαν το 2016. Τα μόνα σημεία της ισχύουσας νομοθεσίας που θα αλλάξουν θα είναι οι διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγές για τους φορολογούμενους με πολύ χαμηλά εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία. Οι διατάξεις αυτές θα τροποποιηθούν με σκοπό αφενός να καταστούν δικαιούχοι των απαλλαγών περισσότεροι φορολογούμενοι, που σήμερα αποκλείονται άδικα, αφετέρου όλοι οι δικαιούχοι των απαλλαγών αυτών να μην πληρώνουν καθόλου ΕΝΦΙΑ. Ειδικότερα, ο τρόπος προσδιορισμού των εισοδηματικών ορίων μέχρι τα οποία χορηγούνται οι απαλλαγές θα αλλάξει ώστε να αρθούν οι στρεβλώσεις και οι αδικίες που προκαλεί το ισχύον σήμερα σύστημα, ενώ παράλληλα το ποσοστό απαλλαγής των δικαιούχων που δεν είναι τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι θα αυξηθεί από το 50% στο 100% του φόρου.
Η επιβολή του ΕΝΦΙΑ και φέτος επί των ισχυουσών αντικειμενικών αξιών των ακινήτων κι όχι επί των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς, όπως υποσχόταν παλαιότερα η κυβέρνηση, είναι μια εξέλιξη η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών δεν έχουν ακόμη καταφέρει να καταρτίσουν το νέο σύστημα προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με το οποίο θα αντικατασταθεί το ισχύον σήμερα σύστημα των αντικειμενικών αξιών.
Εδώ και πολλούς μήνες έχει συσταθεί μια επιτροπή που ανέλαβε να μελετήσει όλα τα στοιχεία που υπάρχουν σχετικά με τις αξίες των ακινήτων και να βρει τον τρόπο με τον οποίο θα καταρτιστεί μια βάση δεδομένων αξιών ακινήτων -το λεγόμενο Μητρώο Αξιών Ακινήτων- και θα καθοριστούν οι πηγές από τις οποίες θα αναζητηθούν τα στοιχεία που θα τροφοδοτούν τη συγκεκριμένη βάση δεδομένων, «ώστε να εξασφαλίζεται η διαρκής και ανά τακτά διαστήματα ενημέρωσή της». Η επιτροπή αυτή όμως δεν κατάφερε να υλοποιήσει εντός του 2016 το πολύ δύσκολο αυτό έργο. Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών δεν πρόλαβε να εφαρμόσει από τις αρχές του τρέχοντος έτους το νέο σύστημα προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με βάση τις πραγματικές τιμές τους, οπότε εξακολουθεί να ισχύει το σύστημα προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων, το οποίο βασίζεται στις αντικειμενικές τιμές. Kι όπως όλα δείχνουν, το νέο αυτό σύστημα δεν θα είναι έτοιμο ούτε στις αρχές του 2018. Συνεπώς, και φέτος και του χρόνου η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας θα γίνει με βάση τις ισχύουσες σήμερα αντικειμενικές αξίες κι όχι με βάση τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς.
Αλλαγές στις απαλλαγές
Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», η κυβέρνηση θα εφαρμόσει φέτος τον ΕΝΦΙΑ με ορισμένες αλλαγές στις διατάξεις που προβλέπουν τη χορήγηση απαλλαγών με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Συγκεκριμένα, οι αλλαγές που θα επέλθουν θα αφορούν:
1. Τον τρόπο υπολογισμού του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος που λαμβάνεται υπ’ όψιν για να διαπιστωθεί εάν ένας φορολογούμενος υπερβαίνει ή όχι το εισοδηματικό όριο που προβλέπει η νομοθεσία για τη χορήγηση απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ. Ο ισχύων σήμερα τρόπος υπολογισμού προβλέπει ότι στο συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάθε φορολογούμενου, το οποίο λαμβάνεται υπ’ όψιν για να διαπιστωθεί εάν αυτός είναι δικαιούχος απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ, συνυπολογίζονται ακόμη και εισοδήματα τα οποία είναι έκτακτα και μη επαναλαμβανόμενα όπως οι αποζημιώσεις απολύσεων, καθώς επίσης και ποσά κοινωνικών παροχών τα οποία δεν φορολογούνται και δεν υπόκεινται καν σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης, όπως είναι τα επιδόματα στήριξης τέκνων, τα ειδικά επιδόματα τριτέκνων και πολυτέκνων, οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία ολικά τυφλών και κινητικά αναπήρων σε ποσοστό άνω του 80%! Όλα αυτά τα ποσά προστίθενται στα λοιπά εισοδήματα των φορολογουμένων τα οποία υπόκεινται κανονικά σε φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς, δηλαδή στους μισθούς, τις συντάξεις, τα ενοίκια, τα κέρδη από επιχειρήσεις, τους τόκους καταθέσεων κ.λπ. Στη συνέχεια, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, προστίθεται στο άθροισμα που προκύπτει και τυχόν επιπλέον διαφορά εισοδήματος λόγω υψηλών τεκμηρίων διαβίωσης! Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις φτωχών οικογενειών τα συνολικά ποσά «καθαρού ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος» φουσκώνουν υπέρμετρα, σε εξωπραγματικά επίπεδα, και ξεπερνούν τα σχετικά χαμηλά όρια ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος που έχουν τεθεί ως προϋποθέσεις για τη χορήγηση των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού της χώρας. Με τις αλλαγές που θα επέλθουν, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα θα προσδιορίζεται όπως ακριβώς και στις περιπτώσεις χορήγησης κοινωνικών επιδομάτων, δηλαδή χωρίς συνυπολογισμό εκτάκτων και μη επαναλαμβανόμενων εισοδημάτων και επιδομάτων τέκνων.
2. Την αύξηση του ποσοστού έκπτωσης από το 50% στο 100% του φόρου για κάθε φορολογούμενο που πληροί τα ακόλουθα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια:
α) Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
β) Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχει ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
γ) Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του δεν υπερβαίνει τις 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τις 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τις 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.
Συμπληρωματικός φόρος στα αγροτεμάχια
Επιπλέον, φέτος θα ισχύσει και η επέκταση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στα αγροτεμάχια, τους αγρούς και τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών.
Όλα αυτά σημαίνουν πολύ απλά ότι το 2017:
* Πάνω από 6.000.000 νοικοκυριά θα κληθούν να ξαναπληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ, ο οποίος μάλιστα θα υπολογιστεί επί των ίδιων αντικειμενικών αξιών που ελήφθησαν υπ’ όψιν για τον υπολογισμό του φόρου του 2016. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ν. 4223/2013, για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ κάθε έτους λαμβάνονται υπ’ όψιν οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων που ισχύουν την 1η Ιανουαρίου του συγκεκριμένου έτους. Οπότε για τον ΕΝΦΙΑ του 2017 θα ληφθούν υπ’ όψιν οι φορολογητέες αξίες που θα ίσχυαν την 1η-1-2017, δηλαδή οι αντικειμενικές αξίες ακινήτων που εφαρμόζονται και τώρα.
* Οι φορολογούμενοι με ακίνητα συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ θα κληθούν να καταβάλουν υπέρογκα ποσά συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ, καθώς φέτος ο φόρος αυτός θα επεκταθεί και στα αγροτεμάχια, τους αγρούς και τις λοιπές εκτάσεις γης εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών! Σύμφωνα με τον ν. 4223/2013, η αναστολή της επιβολής του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ στις εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών εκτάσεις γης ισχύει μόνο για το 2016.
