Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
«Κλειδώνουν» οι εκτιμήσεις για την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών μέσα στο 2020, αλλά και οι επικαιροποιημένες προβλέψεις για το 2021. Το «κακό» σενάριο που είχε παρουσιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου γίνεται πλέον το βασικό σενάριο πάνω στο οποίο θα στηριχτούν όλα τα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού.
Το πρώην δυσμενές και νυν βασικό σενάριο προβλέπει ότι η ύφεση φέτος θα ξεπεράσει τελικώς το 10% και ότι η ανάκαμψη του 2021 δεν θα είναι μεγαλύτερη από 4,5%-5%. Το δημόσιο χρέος θα εκτιναχτεί από φέτος στο 204%-206%, ενώ είναι πολύ πιθανό ότι θα παραμείνει πάνω από το 200% και την επόμενη χρονιά. Όσο για το έλλειμμα, όπως έγραφε και χθες η «Ν», η τελική εκτίμηση θα εξαρτηθεί από το αν θα συνυπολογιστούν τελικώς οι δαπάνες που αντιμετωπίζονται ως «χρηματοδοτικές διευκολύνσεις» των οφειλετών.
Πάντως, στον προϋπολογισμό του 2021 θα εγγραφεί πρόβλεψη για περισσότερα μέτρα στήριξης, καθώς η φετινή χρονιά κλείνει με την πανδημία να είναι στο χειρότερο σημείο από τότε που πρωτοεμφανίστηκε. Επίσης, και για το 2021 η Ελλάδα θα εκτελέσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα δανεισμού, αντίστοιχο με αυτό του 2020 κατά το οποίο η χώρα δανείστηκε 12 δισ. ευρώ (σ.σ.: και χωρίς να αποκλείεται νέος δανεισμός μέχρι το τέλος του χρόνου).
Αύξηση ποσού στήριξης
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», τα μέτρα στήριξης του επόμενου έτους, αναμένεται να αυξηθούν από τα 2 δισ. ευρώ που έχουν ήδη προβλεφθεί (σ.σ.: είναι το κόστος της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες αλλά και του παγώματος της εισφοράς αλληλεγγύης) ακόμη και στα 6-7 δισ. ευρώ, κάτι που θα εξαρτηθεί και από την πορεία της πανδημίας. Ήδη έχει εξαγγελθεί νέος γύρος επιστρεπτέας προκαταβολής και στις αρχές του 2021, καθώς -απ’ ό,τι φαίνεται- δεν θα υπάρξει ομαλοποίηση των συνθηκών στην αγορά μέσα στον Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα να χρειαστεί περαιτέρω επέκταση των μέτρων στήριξης.
Το δημόσιο χρέος
Αυτονόητη είναι η επίπτωση στο δημόσιο χρέος. Λόγω των εκδόσεων ελληνικών ομολόγων συνολικού ύψους άνω των 12 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου και δεδομένου ότι το χρέος θα επηρεαστεί και από τις ενισχύσεις που θα φτάσουν μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων (σ.σ.: αναμένεται η αποδέσμευση ποσού του προγράμματος SURE που ενδέχεται να ξεπεράσει και το 1,3 δισ. ευρώ) το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί κοντά στα 340 δισ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι η αναλογία προς το ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 205%-206% του ΑΕΠ. Είναι δε πολύ πιθανό ότι θα παραμείνει πάνω από το 200% του ΑΕΠ και το 2021, καθώς το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται σε απόλυτο αριθμό και το 2021. Η περαιτέρω αύξηση είναι αναπόφευκτη, καθώς θα υπάρξουν πρωτογενή ελλείμματα και την επόμενη χρονιά. Η πρόβλεψη για έλλειμμα μόλις 1% που είχε αποτυπωθεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού θα αναθεωρηθεί προς το χειρότερο λόγω της ενσωμάτωσης και νέων μέτρων στήριξης στον προϋπολογισμό του 2021. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αποσαφηνιστεί πλέον ότι η ρήτρα διαφυγής θα ισχύσει πλήρως και το 2021.
Άρα είναι πολύ πιθανό ότι ακόμη και η πρόβλεψη για το έλλειμμα που θα αναγραφεί στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού δεν θα είναι και αυτή που θα προκύψει στο τέλος. Πάντως, το έλλειμμα του 2021, αναμένεται ότι θα προβλεφθεί να είναι τουλάχιστον 2%-3% (σ.σ.: το τελικό ποσοστό θα εξαρτηθεί από το ύψος των πρόσθετων μέτρων στήριξης που θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό του 2021).
«Διευκόλυνση»
Υπενθυμίζεται ότι, όπως έχει σημειώσει η «Ν», ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των μέτρων που ελήφθησαν προκειμένου να στηριχτεί εν μέσω πανδημίας η αγορά, δεν θα προσμετρηθεί στο φετινό έλλειμμα και θα «χτυπήσει» μόνο στο δημόσιο χρέος. Η συγκεκριμένη δημοσιονομική διευκόλυνση δεν θα ισχύσει μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπεται ότι μέτρα τα οποία αφορούν χρηματοδοτικές διευκολύνσεις επιχειρήσεων ή φυσικών προσώπων, δεν θα αντιμετωπίζονται ως δαπάνες της τρέχουσας χρήσης με το επιχείρημα ότι οι ωφελούμενοι θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν τα χρήματα αυτά.
Για τον ελληνικό κρατικό προϋπολογισμό, αυτή η λογιστική διευθέτηση θα έχει σημαντικό αντίκτυπο καθώς από το συνολικό πακέτο μέτρων στήριξης -το οποίο σε ταμειακούς όρους αναμένεται να προσεγγίσει τα 19-20 δισ. ευρώ ενώ μαζί με τις εγγυήσεις και τις αναστολές φόρων θα ξεπεράσει τα 25-26 δισ. ευρώ- τα μέτρα που θα αφορούν είτε τις επιστρεπτέες προκαταβολές είτε και τις αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων θα ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ.
Αφαίρεση αυτού του ποσού τόσο από το πρωτογενές έλλειμμα όσο και από το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης -σε λογιστικούς όρους, καθώς σε πραγματικούς όρους η δαπάνη έχει πραγματοποιηθεί- θα περιορίσει το ύψος του ελλείμματος κατά τουλάχιστον 2-2,5 ποσοστιαίες μονάδες. Χωρίς αυτή τη διευθέτηση, υπήρχε ορατός πλέον ο κίνδυνος το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης να διαμορφωθεί ακόμη και πάνω από το 10% του ΑΕΠ για το 2020. Αντίστοιχη διευθέτηση θα γίνει προφανώς και στον προϋπολογισμό του 2021.
Στο μακρινό 2002
Ύφεση της τάξεως του 10% φέτος σημαίνει ότι το ΑΕΠ ολόκληρου του 2020 θα κατρακυλήσει στα 162-163 δισ. ευρώ. Σε αυτά τα επίπεδα ήταν το ΑΕΠ και το μακρινό 2002, όταν η χώρα έμπαινε στην Ευρωζώνη. Η «κατρακύλα» του ΑΕΠ σε απόλυτους αριθμούς οφείλεται σε δύο λόγους: πρώτον, στην πανδημία και, δεύτερον, στην αναθεώρηση του ΑΕΠ στην οποία προχώρησε η ΕΛΣΤΑΤ. Προ ημερών, «διόρθωσε» το ΑΕΠ του 2019 (αλλά και όλης της τελευταίας 5ετίας) κατά 3-4 δισ. ευρώ. Έτσι, η ύφεση του 10% υπολογίζεται επί των 183,4 δισ. ευρώ (σ.σ.: τόσο ήταν το ΑΕΠ του 2019 μετά τον επανυπολογισμό) με αποτέλεσμα να προκύπτει και το εξαιρετικά χαμηλό ποσό των 163-164 δισ. ευρώ για το 2020.
