Με μια νέα ανάγνωση του εμβληματικού κύκλου τραγουδιών «Η εποχή της Μελισσάνθης», μιας μουσικής αυτοβιογραφίας βασισμένης σε ποιήματα του σπουδαίου μας συνθέτη, ξεκινά ο τριετής Κύκλος Μάνος Χατζιδάκις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), στις 4 και 5 Νοεμβρίου, στις 8 το βράδυ.
«Εκείνα που ξεχάσαμε, αλλά και αυτά που δεν γνωρίσαμε»
Ασυμβίβαστος και πρωτοπόρος, εχθρός της σοβαροφάνειας και των παγιωμένων αντιλήψεων, λάτρης της «νεότητας» και της συνεχούς αμφισβήτησης και με όπλο του την ελληνική, αλλά και την οικουμενική παιδεία, ο Μάνος Χατζιδάκις συνέδεσε τη λόγια με τη λαϊκή μουσική, δημιουργώντας έτσι έναν «νέο» ήχο, ένα «νέο» τραγούδι, που έχει τις ρίζες του τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση.
Η ΕΛΣ παρουσιάζει ένα μοναδικό αφιέρωμα σε αυτόν τον «μεγάλο ερωτικό» της ελληνικής μουσικής δημιουργίας. Σε συνεργασία με τον γιο του, Γιώργο Χατζιδάκι, από το 2017 έως το 2020, η ΕΛΣ θα παρουσιάσει «εκείνα που ξεχάσαμε, αλλά και αυτά που δεν γνωρίσαμε». Παράλληλα με την επανασύσταση και παρουσίαση του σπουδαίου έργου του Χατζιδάκι, στις δύο σκηνές της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, θα ερμηνευτούν, επίσης, ανέκδοτα έργα του. Κύκλοι τραγουδιών, πιανιστικά έργα, σουίτες, έργα για μπαλέτο, οπερατικά, μεταγραφές θα ερμηνευτούν από τα σύνολα της ΕΛΣ (Ορχήστρα, Χορωδία, Παιδική Χορωδία) και από διακεκριμένους και νεότερους ερμηνευτές.
Επιθυμία της ΕΛΣ δεν είναι απλώς να τιμήσει τον συνθέτη και διανοητή Μάνο Χατζιδάκι, αλλά, κυρίως, να φέρει το έργο του στο σήμερα, να το κάνει κτήμα της καθημερινής μας ζωής, να το συστήσει στις νεότερες γενιές, να το ηχογραφήσει εκ νέου, να το επαναπροσδιορίσει, να το διασκευάσει και να του προσδώσει μια νέα περίοδο ακμής και διαχρονικότητας.
Ένα βαθιά πολιτικό έργο με υψηλή ποιητική διάσταση
Ο Μάνος Χατζιδάκις αφιέρωσε την «Εποχή της Μελισσάνθης» (έργο 37) στη μνήμη της μητέρας του. Πρόκειται για μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι.
Η «Μελισσάνθη» είναι ένα βαθιά πολιτικό έργο με υψηλή ποιητική διάσταση. Στον επίλογο του σημειώματός του, ο Χατζιδάκις αναφέρει: «Η εποχή της Μελισσάνθης τέλειωσε. Σήμερα ζω για πάντα τον χαμό της. Κι ο κόσμος μας δεν πάει να γίνει καλύτερος. Με όλα, όμως, αυτά, δεν θέλω να δώσω ιστορικές διαστάσεις στη Μελισσάνθη και στην εποχή της. Επιθυμώ να καταγράψω μόνο την προσωπική μου περιπέτεια και συμμετοχή στην πρόσφατη ιστορία του κόσμου, έτσι καθώς την έζησα μέσα από το σπίτι μου και μέσα από την πόλη που εξακολουθώ να ζω».
Το θέμα της Μελισσάνθης άρχισε να απασχολεί τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη εικόνα του έργου σχηματίζεται το 1965, όταν ο Χατζιδάκις γράφει το ποίημα «Η εποχή της Μελισσάνθης», που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή «Μυθολογία». Τα κεντρικά μέρη του ποιήματος αυτού θα αποτελέσουν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει το 1970, στην Αμερική. Η «Εποχή της Μελισσάνθης» απασχόλησε τον συνθέτη επί μία δεκαετία – περισσότερο από κάθε άλλο έργο του, μετά την Αμοργό. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1980, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, και κυκλοφόρησε το ίδιο έτος σε διπλό άλμπουμ, από τη δισκογραφική εταιρία ΝΟΤΟΣ της Lyra.
Η ΕΛΣ και ο Γιώργος Χατζιδάκις θα παρουσιάσουν μια νέα ανάγνωση του έργου, σε μουσική διεύθυνση του διακεκριμένου αρχιμουσικού της ΕΛΣ, Λουκά Καρυτινού, και με σολίστ τρεις νέους ερμηνευτές, τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα και τους ερμηνευτές Γιώργο Περρή και Σταύρο Νιφοράτο, ο οποίος επελέγη μετά από ακροάσεις που προκήρυξε η ΕΛΣ.
Παράλληλος φόρος τιμής στον εικαστικό Γιάννη Κουνέλλη
Κατά την παρουσίαση της «Μελισσάνθης», στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος, θα στηθεί το έργο «Sipario – Uscite» (Αυλαία – Έξοδοι) του διεθνώς αναγνωρισμένου Έλληνα εικαστικού Γιάννη Κουνέλλη. Με αυτό το έργο, η ΕΛΣ επιθυμεί να αποτίσει και έναν φόρο τιμής στον σπουδαίο Έλληνα εικαστικό της διασποράς, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2017. Το έργο αυτό, δημιουργήθηκε το 1981, λίγους μήνες μετά την πρώτη παρουσίαση της «Εποχής της Μελισσάνθης», και συνδέει τον θεατή με την εύθραυστη μνήμη της «γυάλινης γυναίκας», εν προκειμένω τη μορφή της Μελισσάνθης.
Συντελεστές
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Χατζιδάκις, εικαστική εγκατάσταση: Γιάννης Κουνέλλης («Sipario – Uscite») – επιμέλεια Ντένης Ζαχαρόπουλος, μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός, διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, διεύθυνση Παιδικής Χορωδίας: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου, διεύθυνση Μπάντας Πολεμικού Ναυτικού: Γεώργιος Τσιλιμπάρης, σολίστ: Θεοδώρα Μπάκα, Γιώργος Περρής, Σταύρος Νιφοράτος, ψάλτης: Ιωάννης Τσιοτσιόπουλος. Μουσικό σύνολο: μπουζούκι: Νίκος Κατσίκης, μπουζούκι, μπαγλαμάς: Βαγγέλης Τρίγκας, κιθάρα: Στέλλα Κυπραίου, Αριστείδης Χατζησταύρου, μαντολίνο: Βιβή Γκέκ, πιάνο, τσέμπαλο: Μαρία Νεοφυτίδου, επιμέλεια μουσικού υλικού: Λευτέρης Μιχαλόπουλος. Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. Συμμετέχει η Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού.
Πληροφορίες
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Λεωφόρος Συγγρού 364 – Καλλιθέα, τηλ.: 213 0885700. Τιμές εισιτηρίων: 55, 40, 35, 25, 20, 15, 10 (φοιτητικό – παιδικό), 8 (περιορισμένης ορατότητας) ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (καθημερινά: 09.00 – 21.00), καταστήματα Public, ηλεκτρονικά: tickets.public.gr, ticketservices.gr και nationalopera.gr.
