Έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες από τότε που οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια τρύπα στο στρώμα του όζοντος της Γης η οποία μάλιστα διογκωνόταν συνεχώς. Ελήφθησαν κάποια μέτρα περιορισμού του φαινομένου με περιόδους ύφεσης αλλά και έξαρσης και μια νέα ελπιδοφόρα μελέτη αναφέρει βρισκόμαστε σε πορεία προς την πλήρη αποκατάστασή της τρύπας.
Ειδικοί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) αναφέρουν ότι σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια η συνολική κάλυψη στρατοσφαιρικού όζοντος ήταν υψηλότερη στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη το 2024.
Επιπλέον η τρύπα του όζοντος που εμφανίζεται κάθε άνοιξη πάνω από την Ανταρκτική ήταν πολύ κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 1990–2020.
«Το στρώμα του όζοντος επουλώνεται. Αυτό το επίτευγμα μας θυμίζει ότι όταν τα έθνη ακούν τις προειδοποιήσεις της επιστήμης, η πρόοδος είναι εφικτή» δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Αν η πρόοδος συνεχιστεί με τον τρέχοντα ρυθμό, το στρώμα του όζοντος θα μπορούσε σύντομα να ανακάμψει στα επίπεδα του 1980 δηλαδή πριν από την εμφάνιση της τρύπας. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι μια πλήρης αποκατάσταση θα μπορούσε να γίνει έως το 2066 πάνω από την Ανταρκτική, έως το 2045 πάνω από την Αρκτική και έως το 2040 για τον υπόλοιπο κόσμο.
Τι είναι, τι κάνει και πώς τρύπησε
Το στρώμα του όζοντος είναι το «φυσικό αντηλιακό» της Γης που προστατεύει τους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα φιλτράροντας την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία UV-B. Χωρίς αυτό, θα βρισκόμασταν σε σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, καταρράκτη και καταστροφής οικοσυστημάτων λόγω υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Στη δεκαετία του 1970, οι επιστήμονες εξέφρασαν για πρώτη φορά ανησυχίες σχετικά με την επίδραση των χημικών ουσιών που δημιουργεί ο άνθρωπος, γνωστών ως χλωροφθοράνθρακες (CFCs), στο στρώμα του όζοντος. Ανησυχητικό είναι ότι οι CFCs χρησιμοποιούνταν σε μια σειρά προϊόντων, όπως η ψύξη, ο κλιματισμός, οι αφροί πυρόσβεσης και ακόμη και η λακ για τα μαλλιά.
Μια διεθνής συνθήκη, το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, υπογράφηκε το 1987 και οδήγησε στη σταδιακή κατάργηση πάνω από το 99% αυτών των χημικών που καταστρέφουν το όζον. Ωστόσο, ήταν ήδη αργά – μια τεράστια τρύπα είχε ήδη εμφανιστεί στο στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική.
Πέρα από τους CFCs, η τρύπα του όζοντος διατηρήθηκε ανοιχτή και από την υπερθέρμανση του πλανήτη. «Ένα παραπλεύρο αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι ότι η θερμοκρασία του στρώματος του όζοντος πέφτει ελαφρώς», εξήγησε η Βρετανική Επιστημονική Αποστολή στην Ανταρκτική. «Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να σχηματίζονται περισσότερα στρατοσφαιρικά σύννεφα πάνω από την Ανταρκτική και έτσι να καθυστερεί η αποκατάσταση της τρύπας του όζοντος».
Τα νέα ευρήματα
Τώρα, ενθαρρυντικά δεδομένα δείχνουν ότι το βάθος της τρύπας του όζοντος ήταν κάτω από τον μέσο όρο το 2024, με μέγιστο έλλειμμα μάζας όζοντος 46,1 εκατομμυρίων τόνων στις 29 Σεπτεμβρίου.
«Η εμφάνισή της ήταν σχετικά αργή και παρατηρήθηκε καθυστερημένη μείωση του όζοντος καθ’ όλη τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, ακολουθούμενη από σχετικά γρήγορη αποκατάσταση μετά την επίτευξη του μέγιστου ελλείμματος. Το επίπεδο απώλειας όζοντος κάτω από τον μέσο όρο συνεχίστηκε έως τα μέσα Νοεμβρίου» αναφέρεται στην έκθεση του WMO.
Παρά τις ελπιδοφόρες εξελίξεις, οι ειδικοί λένε ότι η δουλειά μας «δεν έχει ακόμη τελειώσει».
«Παραμένει απολύτως αναγκαίο ο κόσμος να συνεχίσει τη συστηματική και προσεκτική παρακολούθηση τόσο του στρατοσφαιρικού όζοντος όσο και των ουσιών που το καταστρέφουν και των υποκατάστατών τους» δήλωσε ο Ματ Τάλι Πρόεδρος της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Ομάδας του WMO για το Όζον και την Ηλιακή Υπεριώδη Ακτινοβολία.
Naftemporiki.gr
