Μια εξέταση DNA οστών σε έναν άνδρα που έζησε πριν από 4,500 χρόνια στην κοιλάδα του Νείλου ρίχνει νέο φως στην άνοδο του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού.
Μια ανάλυση του σκελετού του δείχνει ότι ήταν 60 ετών και πιθανώς εργαζόταν ως αγγειοπλάστης, αλλά και ότι το ένα πέμπτο του DNA του προερχόταν από προγόνους που ζούσαν 1,500 χιλιόμετρα μακριά στον άλλο μεγάλο πολιτισμό της εποχής, στη Μεσοποταμία στη περιοχή δηλαδή του σημερινού Ιράκ.
Είναι η πρώτη βιολογική απόδειξη δεσμών μεταξύ των δύο και θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση του πώς η Αίγυπτος μετατράπηκε από μια ανομοιογενή συλλογή γεωργικών κοινοτήτων σε έναν από τους ισχυρότερους πολιτισμούς στη Γη.
Τα ευρήματα δίνουν νέο βάρος στην άποψη ότι η γραφή και η γεωργία προέκυψαν μέσω της ανταλλαγής ανθρώπων και ιδεών μεταξύ αυτών των δύο αρχαίων κόσμων.
Ο επικεφαλής ερευνητής, Πόντους Σκόγκλουντ καθηγητήςστο Ινστιτούτο Φράνσις Κρικ στο Λονδίνο, δήλωσε στο BBC News ότι η δυνατότητα εξαγωγής και ανάγνωσης DNA από αρχαία οστά θα μπορούσε να ρίξει νέο φως σε γεγονότα και άτομα του παρελθόντος, επιτρέποντας στα ασπρόμαυρα ιστορικά γεγονότα να ζωντανέψουν με τεχνικές λεπτομέρειες.
«Αν λάβουμε περισσότερες πληροφορίες DNA και τις βάλουμε δίπλα-δίπλα με αυτά που γνωρίζουμε από αρχαιολογικές, πολιτιστικές και γραπτές πληροφορίες που έχουμε από την εποχή, θα είναι πολύ συναρπαστικό», είπε.
Τα ευρήματα
Η κατανόησή μας για το παρελθόν μας προέρχεται εν μέρει από γραπτά αρχεία, τα οποία συχνά αποτελούν αφηγήσεις πλουσίων και ισχυρών, κυρίως για τους πλούσιους και ισχυρούς. Οι βιολογικές μέθοδοι δίνουν στους ιστορικούς και τους επιστήμονες ένα νέο εργαλείο για να βλέπουν την ιστορία μέσα από τα μάτια των απλών ανθρώπων.
Το DNA ελήφθη από ένα οστό στο εσωτερικό αυτί των λειψάνων ενός άνδρα που είχε ταφεί στο Nuwayrat, ένα χωριό 265 χιλιόμετρα νότια του Καΐρου. Πέθανε πριν από 4.500 έως 4.800 χρόνια, μια μεταμορφωτική στιγμή στην ανάδυση της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας.
Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι οι δύο περιοχές μπορεί να ήταν σε επαφή τουλάχιστον 10,000 χρόνια πριν, όταν οι άνθρωποι στη Μεσοποταμία άρχισαν να εκτρέφουν και να εξημερώνουν ζώα, οδηγώντας στην εμφάνιση μιας γεωργικής κοινωνίας.
Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτή η κοινωνική και τεχνολογική επανάσταση μπορεί να επηρέασε παρόμοιες εξελίξεις στην αρχαία Αίγυπτο αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν υπάρξει άμεσες ενδείξεις επαφής.
Η Αντελίν Μορέζ Τζέικομπς η οποία ανέλυσε τα λείψανα στο πλαίσιο του διδακτορικού της στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ, λέει ότι αυτή είναι η πρώτη σαφής ένδειξη σημαντικής μετανάστευσης ανθρώπων και επομένως πληροφοριών μεταξύ των δύο κέντρων πολιτισμού εκείνη την εποχή.
«Έχετε δύο περιοχές που ανέπτυξαν τα πρώτα συστήματα γραφής, επομένως οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ήταν σε επαφή και αντάλλαξαν ιδέες. Τώρα έχουμε τα στοιχεία που το αποδεικνύουν. Ελπίζουμε ότι τα μελλοντικά δείγματα DNA από την αρχαία Αίγυπτο θα μπορέσουν να επεκταθούν στο πότε ακριβώς ξεκίνησε αυτή η μετακίνηση από τη Δυτική Ασία και την έκταση της».
Η αποκάλυψη
Ο άνδρας θάφτηκε σε κεραμικό αγγείο σε τάφο λαξευμένο στην πλαγιά του λόφου. Η ταφή του έλαβε χώρα πριν η τεχνητή μουμιοποίηση γίνει η συνήθης πρακτική, η οποία μπορεί να βοήθησε στη διατήρηση του DNA του.
Εξετάζοντας χημικές ουσίες στα δόντια του, η ερευνητική ομάδα μπόρεσε να διακρίνει τι έτρωγε και από αυτό, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα είχε μεγαλώσει στην Αίγυπτο. Αλλά η επιστημονική αστυνομική ιστορία δεν σταματά εκεί.
Ο Τζόελ Άιρις καθηγητής στο Πανεπιστήμιο John Moore διεξήγαγε μια λεπτομερή ανάλυση του σκελετού για να σχηματίσει μια εικόνα του άνδρα ως ατόμου.
«Αυτό που ήθελα να κάνω ήταν να μάθω ποιος ήταν αυτός ο τύπος, ας μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα γι’ αυτόν, ποια ήταν η ηλικία του, το ανάστημά του, τι έκανε για να ζήσει και να προσπαθήσω να εξατομικεύσω το όλο θέμα αντί να τον αντιμετωπίζω ως ένα ψυχρό δείγμα», είπε.
Η οστική δομή έδειχνε ότι ο άνδρας ήταν μεταξύ 45 και 65 ετών, αν και τα στοιχεία αρθρίτιδας έδειχναν το ανώτερο άκρο της κλίμακας. Είχε ύψος λίγο πάνω από 1,60 μ., το οποίο ακόμη και τότε θεωρούνταν ένα κοντό ύψος για άνδρα.
Ο καθηγητής Άρις μπόρεσε επίσης να διαπιστώσει ότι πιθανότατα ο άνδρας αυτός ήταν αγγειοπλάστης. Το οστό σε σχήμα αγκίστρου στο πίσω μέρος του κρανίου του ήταν διευρυμένο, υποδεικνύοντας ότι κοίταζε πολύ προς τα κάτω. Τα οστά του καθίσματος έχουν διευρυνθεί σε μέγεθος, υποδηλώνοντας ότι καθόταν σε σκληρές επιφάνειες για παρατεταμένες περιόδους. Τα χέρια του έδειχναν ενδείξεις εκτεταμένης κίνησης μπρος-πίσω, και υπήρχαν σημάδια στα χέρια του όπου είχαν αναπτυχθεί οι μύες του, υποδεικνύοντας ότι είχε συνηθίσει να σηκώνει βαριά αντικείμενα. «Αυτό δείχνει ότι δούλευε σκληρά. Δούλευε όλη του τη ζωή» λέει ο ερευνητής.
Ο Δρ. Λίνους Γκέρλαντ Φλινκ εξήγησε ότι μόνο χάρη σε μια τεράστια τύχη αυτός ο σκελετός ήταν διαθέσιμος για μελέτη και αποκάλυψη των ιστορικών του μυστικών.
«Ανασκάφηκε το 1902 και δωρήθηκε στο Παγκόσμιο Μουσείο του Λίβερπουλ, όπου στη συνέχεια επέζησε από βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που κατέστρεψε τα περισσότερα από τα ανθρώπινα λείψανα της συλλογής τους. Τώρα είμαστε σε θέση να πούμε ένα μέρος της ιστορίας του ατόμου, διαπιστώνοντας ότι μέρος της καταγωγής του υπογραμμίζοντας την ανάμειξη μεταξύ των ομάδων εκείνη την εποχή».
Η νέα έρευνα δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Nature».
Naftemporiki.gr
