Το δράμα και η ίντριγκα μιας παπικής εκλογής μπορεί να έχει κινηματογραφική αξία, αλλά το επίπεδο μιας συναλλακτικής διαδικασίας στις ημέρες μας, είναι μέτριο σε σύγκριση με τους προηγούμενους αιώνες, όταν η πολιτική χειραγώγηση και η απροκάλυπτη δωροδοκία ήταν συνηθισμένες.
Το κονκλάβιο που αρχίζει την Τετάρτη για την εκλογή του διαδόχου του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσκου, αναμένεται να διαρκέσει, από δύο έως πέντε ημέρες, όπως συμβαίνει συνήθως.
Το συντομότερο κονκλάβιο, πραγματοποιήθηκε το 1503, διήρκεσε μόλις λίγες ώρες. Το μεγαλύτερο, το 1286.
Το συνέβη τότε;
Οι καρδινάλιοι ήταν έντονα διχασμένοι όσον αφορά τον επόμενο Πάπα. Οι Ιταλοί ιεράρχες ήθελαν Ιταλό, οι Γάλλοι ήθελαν Γάλλο. Καμία καμία πλευρά δεν υποχωρούσε για σχεδόν τρία χρόνια.
Για να αρθεί το αδιέξοδο, όπως αναφέρει η Wall Street Journal, ο τοπικός πληθυσμός κλείδωσε τους καρδιναλίους στην αίθουσα ενός παπικού παλατιού, περιόρισε τη διατροφή τους σε ψωμί και νερό και έκλεισε τα παράθυρα με τούβλα.
Αφαίρεσαν ακόμη και τη στέγη – δήθεν για να επιτρέψουν την άμεση πρόσβαση στο Άγιο Πνεύμα, στην πράξη όμως για να τους εκθέσουν στα στοιχεία της φύσης.
Εκείνο το κονκλάβιο στην πόλη Βιτέρμπο, κοντά στη Ρώμη, ξεκίνησε την συνεδρίαση του, το 1268 και ήταν το μεγαλύτερο στην ιστορία.
«Cum clave», δηλαδή στα λατινικά «με κλειδί»
Ο παρατεταμένος εγκλεισμός έδωσε στις παπικές εκλογές το σύγχρονο όνομά τους: cum clave, που στα λατινικά σημαίνει «με κλειδί».
Ο τελικός νικητής, ο Πάπας Γρηγόριος Χ, προσπάθησε να αποφύγει την επανάληψη του φαινομένου, επιβάλλοντας ορισμένους βασικούς κανόνες που διέπουν ακόμη και σήμερα τα κονκλάβια, μεταξύ των οποίων η αυστηρή απομόνωση, η διεξαγωγή καθημερινών ψηφοφοριών και ένας βαθμός ταλαιπωρίας.
Πολύ σημαντική η εκλογή, για να δοθεί το… ελευθέρας στην εκκλησία
Το τι συνέβαινε κατά τη διάρκεια της περιόδου της απομόνωσης σπάνια αποτελούσε μυστήριο για τους κοσμικούς ηγεμόνες της Ευρώπης, οι οποίοι θεωρούσαν την επιλογή του Πάπα, πολύ σημαντική για να την αφήσουν στην εκκλησία.
Όταν οι καρδινάλιοι συναντήθηκαν το 1549, ένας απεσταλμένος του αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Καρόλου Ε’ τους ενημέρωσε ότι ο ισχυρότερος άνδρας της Ευρώπης θα ξέρει ακόμη και «πότε ουρούν», όπως αφηγείται ο Αμερικανός ιστορικός Φρέντερικ Τζ. Μπάουμγκαρτνερ στο βιβλίο του «Behind Locked Doors: A History of the Papal Elections».
Πολλά από τα τελετουργικά στα κονκλάβια είναι σχετικά σύγχρονα. Η Καπέλα Σιξτίνα έγινε ο τόπος διεξαγωγής των παπικών εκλογών μόλις το 1878. Το έθιμο να χρησιμοποιείται μαύρος καπνός για να υποδηλώνει μια ανεπιτυχή ψηφοφορία και λευκός καπνός για να δείχνει ότι υπάρχει νέος πάπας δεν υπήρχε πριν από τότε.
«Ένας παράξενος μαγνήτης μύθων»
«Το κονκλάβιο είναι ένας παράξενος μαγνήτης μύθων. Συχνά παρουσιάζεται ως ένας θεσμός όπου συμβαίνουν μυστηριώδη γεγονότα και ακολουθούνται περίεργες τελετουργίες καθώς οι καρδινάλιοι προσπαθούν να ανακαλύψουν την εκλογική προτίμηση του Αγίου Πνεύματος», δήλωσε ο Αλμπέρτο Μελλόνι, ιστορικός και συγγραφέας του νέου βιβλίου «Το κονκλάβιο και η εκλογή του Πάπα».
«Τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια.
Το κονκλάβιο είναι μια πρακτική απάντηση σε μια πρακτική απαίτηση», δηλαδή να εξασφαλιστεί μια γρήγορη και ειρηνική μετάβαση μεταξύ των Παπών, δήλωσε ο Μελόνι.
Αρχικά ήταν όσοι και οι απόστολοι
Στον πρώιμο χριστιανισμό, η επιλογή του επισκόπου της Ρώμης ήταν μια ρευστή διαδικασία στην οποία συχνά συμμετείχαν ο τοπικός κλήρος και ισχυροί επώνυμοι με το βλέμμα στην λαϊκή αποδοχή.
Οι καρδινάλιοι δεν υπήρχαν καν μέχρι τον 11ο αιώνα και αρχικά ήταν μόνο 12, όπως και ο αριθμός των Αποστόλων. Ο αριθμός των καρδιναλίων αυξήθηκε σταδιακά και στο κονκλάβιο αυτής της εβδομάδας αναμένεται να ψηφίσουν 133 καρδινάλιοι, αριθμός ρεκόρ.
Για ανακηρυχθεί Πάπας, πρέπει ο υποψήφιος να ψηφιστεί από τα δύο τρίτα των καρδιναλίων, κανόνας που ισχύει από τον 12ο αιώνα.
Ξύλινη τουαλέτα δίπλα στα κρεβάτια
Το πρώτο κονκλάβιο στην Καπέλα Σιξτίνα πραγματοποιήθηκε το 1492. Αφότου έγινε ο σταθερός τόπος της σύγκλισής του, οι καρδινάλιοι μοιράζονταν τα υπνοδωμάτια τους στο διαμέρισμα του Αλεξάνδρου ΣΤ’.
Δεν ήταν άνετα.
Έξι καρδινάλιοι μοιράζονταν ένα δωμάτιο, με αυτοσχέδια διαχωριστικά για να υπάρχει ιδιωτικότητα. Τα μπάνια ήταν ελάχιστα, και υπήρχε ένα είδος ξύλινης τουαλέτας, δίπλα στα κρεβάτια τους.
Ο Πολωνός Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, διέταξε την κατασκευή ενός ξενώνα. Το Domus Sanctae Marthae ή Σπίτι της Αγίας Μάρθας είναι το μέρος όπου υποτίθεται ότι διαμένουν όλοι οι καρδινάλιοι που ψηφίζουν κατά τη διάρκεια των κονκλαβίων.
Υπάρχει ένα πρόβλημα: Ο Πάπας Φραγκίσκος διόρισε τόσους πολλούς καρδινάλιους που δεν υπάρχουν αρκετά υπνοδωμάτια. Αυτή την εβδομάδα, περίπου δώδεκα από αυτούς θα κοιμηθούν σε ένα κοντινό κτίριο.
naftemporiki.gr
