Στις 17 Απριλίου 1492, ένας πεισματάρης εξερευνητής, δύο μονάρχες και λίγοι ναυτικοί αλλάζουν τον ρου της Ιστορίας. Η αποστολή δεν είναι απλώς ένα γεωγραφικό στοίχημα — είναι η αρχή ενός κόσμου που δεν θα γυρίσει ποτέ πίσω.
Ο Χριστόφορος Κολόμβος δεν ανακαλύπτει τον Νέο Κόσμο από λάθος. Τον ανακαλύπτει από εμμονή. Πίσω από τη συμφωνία που υπογράφει με τον Φερδινάνδο και την Ισαβέλλα της Ισπανίας κρύβονται μαθηματικά σφάλματα, θρησκευτικό όραμα και η γέννηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης — με αφετηρία ένα χαρτί στη Σάντα Φε.
Η 17η Απριλίου 1492 δεν είναι απλώς μια ημερομηνία στα κιτάπια της Ιστορίας. Είναι η στιγμή που η Ισπανία υπογράφει ένα συμβόλαιο που δεν αφορά μονάχα έναν θαλασσοπόρο με όραμα. Αφορά τον πλανήτη ολόκληρο.
Το συμβόλαιο του Χριστόφορου Κολόμβου με τους Καθολικούς Μονάρχες της Ισπανίας δεν είναι ούτε τεχνικό ούτε διακοσμητικό. Είναι ο θεμέλιος λίθος ενός ολόκληρου κόσμου: αυτόν που θα προκύψει από την ευρωπαϊκή επέκταση στη Δύση, τη σύνδεση των ηπείρων και τη γέννηση της παγκοσμιοποίησης.
H προνομιακή συμφωνία
Ο Κολόμβος, άγνωστος αλλά ασταμάτητος, πλησιάζει το ισπανικό στέμμα από το 1486. Θέλει να φτάσει στην Ανατολή — όχι από την Ανατολή, αλλά από τη Δύση. Τον απορρίπτουν. Κι όμως, επιμένει. Και τελικά, όταν η Ισαβέλλα της Καστίλης και ο Φερδινάνδος της Αραγονίας κατακτούν τη Γρανάδα, ελευθερώνοντας την Ισπανία από τους Μαυριτανούς, στρέφονται σ’ εκείνον. Το timing είναι ιστορικά τέλειο: στις 17 Απριλίου 1492, στη Σάντα Φε, υπογράφουν τις Συμφωνίες της Σάντα Φε (Capitulaciones de Santa Fe).
Το συμβόλαιο του παραχωρεί τίτλους: ναύαρχος, αντιβασιλέας, κυβερνήτης των εδαφών που θα ανακαλύψει. Του υπόσχεται το 10% των κερδών από κάθε εμπορικό αγαθό — μαργαριτάρια, χρυσάφι, πολύτιμους λίθους, μπαχαρικά, ό,τι «αποκτηθεί ή ανταλλαγεί». Και του δίνει και μια αποστολή: να διαδώσει τη χριστιανική πίστη.
Επένδυση χωρίς επιστροφή
Για να γίνει το ταξίδι, χρειάζονται χρήματα. Ο βασιλικός υπουργός Οικονομικών, Λουίς δε Σανταντέρ, δανείζεται 1.400.000 μαραβέδια από μια θρησκευτική αδελφότητα, βάζει 350.000 από την τσέπη του, κι ο ίδιος ο Κολόμβος συγκεντρώνει άλλα 250.000. Είναι μια επένδυση χωρίς επιστροφή — αν αποτύχει, όλα χάνονται.
Ο Κολόμβος δεν αναζητεί την Ινδία, όπως συχνά γράφεται. Στο μυαλό του υπάρχει μόνο η Κίνα. Έχει μάλιστα μαζί του ένα γράμμα: μία επιστολή του Φερδινάνδου προς τον Μεγάλο Χαν. Στο μυαλό του βασιλεύει ακόμη η Pax Mongolica, η εποχή όπου Ευρωπαίοι ταξίδευαν με ασφάλεια στην Ασία. Τώρα, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ο δρόμος της Ανατολής έχει κλείσει για τους Χριστιανούς. Ο μόνος τρόπος είναι να γυρίσεις τον κόσμο ανάποδα.
Κάνει όμως λάθη. Υποτιμά την περίμετρο της Γης κατά σχεδόν το ένα τρίτο, μπερδεύει τις αποστάσεις, υποτιμά τη μάζα των ωκεανών. Αλλά αυτό δεν τον σταματά. Στις 3 Αυγούστου 1492, με 90 άνδρες και τρία πλοία (την Πίντα, τη Νίνια και τη Σάντα Μαρία), αποπλέει από την Παλός ντε λα Φροντέρα.
Η στεριά
Η στεριά θα φανεί στις 12 Οκτωβρίου. Ένας ναύτης της Πίντα την εντοπίζει πρώτος — αλλά ο Κολόμβος θα πει πως την είδε εκείνος, για να κρατήσει το έπαθλο. Το νησί ονομάζεται Γουαναχάνι· εκείνος το βαφτίζει Σαν Σαλβαδόρ. Νομίζει πως βρίσκεται στις εξωτερικές περιοχές της Κίνας.
Στις 26 Οκτωβρίου φτάνει στην Κούβα — και πάλι νομίζει πως είναι η Κίνα. Στις 5 Δεκεμβρίου, προσεγγίζει την Ισπανιόλα. Τα Χριστούγεννα, η Σάντα Μαρία ναυαγεί. Τα άλλα δύο πλοία δύο επιστρέφουν στην Ισπανία. Το ταξίδι τελειώνει τον Μάρτιο του 1493. Η παγκόσμια Ιστορία όμως μόλις ξεκινά.
