Στις ηλεκτρονικές ετικέτες που βρίσκονται στα ράφια, η αναγραφόμενη τιμή για τα αυγά ή το γάλα σβήνει, η οθόνη αναβοσβήνει και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα εμφανίζεται ένα νέο νούμερο. Οι τιμές μπορούν να αλλάξουν έως και 100 φορές την ημέρα, και πιο συχνά κατά τη διάρκεια των εορτών. Λέγεται δυναμική τιμολόγηση. Και προκαλεί ανησυχίες: «Μήπως το παγωτό γίνει ακριβότερο στις ζέστες ημέρες του Ιουλίου;»
Οι καταναλωτές στη Νορβηγία έχουν συνηθίσει να βλέπουν τις τιμές στα σούπερ μάρκετ να αλλάζουν μπροστά στα μάτια τους.
Πρόκειται για την εξέλιξη των παλιών κανόνων προσφοράς και ζήτησης που καθόριζε και ανεβοκατέβαζε τις τιμές των προϊόντων. Μόνο που τώρα χάρη στην τεχνολογία, γίνεται σε πραγματικό χρόνο, με την αυτόματη προσαρμογή των τιμών ανάλογα με τη ζήτηση και άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των τιμών και των εκπτώσεων που διαφημίζονται από τους ανταγωνιστές.
Οι σκέψεις των καταναλωτών πάνε στο…κακό
Οι ετικέτες στα Νορβηγικά σούπερ μάρκετ REMA 1000, είναι συνδεδεμένες με το σύστημα του καταστήματος, έτσι ώστε οι αγοραστές να πληρώνουν ό,τι αναγράφεται στην ηλεκτρονική ετικέτα του ραφιού κατά την πληρωμή, ακόμη και αν η τιμή έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια των αγορών τους.
«Η ιδέα είναι να ανταγωνιστούμε ή να ξεπεράσουμε τον ανταγωνισμό με το πάτημα ενός κουμπιού», λέει ο επικεφαλής τιμολόγησηςΠαρτάπ Σαντού.«Μειώνουμε τις τιμές ίσως κατά 10 λεπτά και στη συνέχεια οι ανταγωνιστές μας κάνουν το ίδιο. Καταλήγει να είναι ένας αγώνας προς τα κάτω», υποστηρίζει.
Αλλά πολλοί καταναλωτές όταν ακούνε «δυναμική τιμολόγηση» σκέφτονται την -αιφνίδια – αύξηση των τιμών που βλέπουν όταν καλούν ένα όχημα Uber, αγοράζουν εισιτήρια για συναυλίες ή κάνουν κράτηση για πτήση.
Ανησυχία στις ΗΠΑ
Εντωμεταξύ, είναι μόνο θέμα χρόνου πριν οι Αμερικανοί δουν τη δυναμική τιμολόγηση να εξαπλώνεται. Η προοπτική αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία στους βουλευτές των ΗΠΑ και στους καταναλωτές, οι οποίοι φοβούνται ότι οι ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια των σούπερ μάρκετ θα ανοίξουν τον δρόμο για αύξηση των τιμών, αλλά και για έκρηξη των τιμών στα ράφια.
Οι λιανοπωλητές στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές ετικέτες ραφιών εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά η χρήση τους τα τελευταία χρόνια σε καταστήματα τροφίμων, όπως τα Walmart, Kroger και Whole Foods Market, έχει τραβήξει ιδιαίτερα την προσοχή. Πέρυσι, βουλευτές έστειλαν επιστολή στην Kroger, εκφράζοντας την ανησυχία τους ότι η χρήση ψηφιακών ετικετών αναγραφής τιμών θα μπορούσε να επιτρέψει την αύξηση της τιμής των προϊόντων σε ώρες αιχμής ή σε περιπτώσεις κακοκαιρίας.
Η Kroger δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών για δυναμική τιμολόγηση. «Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να απαλλάξουμε τους υπαλλήλους μας από το χειροκίνητο έργο της τοποθέτησης ετικετών στα ράφια, ώστε να έχουν περισσότερο χρόνο να ασχοληθούν απευθείας με τους πελάτες μας, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται σημαντικά η παραγωγή απορριμμάτων από χαρτί», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας.
Η Whole Foods, η οποία χρησιμοποιεί πιλοτικά τις ηλεκτρονικές ετικέτες τιμών σε επιλεγμένα καταστήματα, δήλωσε ότι δεν έχει σχέδια να τις χρησιμοποιήσει για δυναμική τιμολόγηση ή τιμολόγηση με βάση τη ζήτηση.
Για προϊόντα που λήγουν
Τα περίπου 1.280 παντοπωλεία της Albert Heijn στην Ολλανδία και το Βέλγιο παρέχουν μια γεύση από το πώς λειτουργεί το σύστημα. Οι εργαζόμενοι σημειώνουν είδη που πρόκειται να λήξουν, γεγονός που ωθεί το ηλεκτρονικό εσωτερικό σύστημα τιμολόγησης να ελέγχει κάθε 15 λεπτά τις πωλήσεις και εάν πρέπει να γίνει έκπτωση.
Η συγκεκριμένη στρατηγική βοηθά την αλυσίδα να εξοικονομεί περίπου 250.000 κιλά από τρόφιμα που διαφορετικά θα πήγαιναν στα σκουπίδια. λ
Αν και τα ψηφιακά συστήματα είναι ακριβά, οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι τελικά μπορούν να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήματα μειώνοντας το εργατικό δυναμικό που απαιτείται για την εκτύπωση και την τοποθέτηση νέων αυτοκόλλητων ετικετών τιμών.
Οι αυξήσεις τιμών γίνονται μόνο τη… νύχτα
Εκτός από την υπερίσχυση έναντι του ανταγωνισμού, ο βασικός κανόνας για τις αλλαγές τιμών μέσα στην ημέρα είναι ότι οι αγοραστές πρέπει να βλέπουν μόνο μειώσεις τιμών, ποτέ αυξήσεις, λέει ο Σαντού. Οποιεσδήποτε αυξήσεις τιμών γίνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν οι αγοραστές δεν βρίσκονται στα καταστήματα.
«Είναι πολύ, πολύ προσεκτικοί για να μην σας εκνευρίσουν»
Οι φόβοι για την αύξηση των τιμών είναι πιθανώς υπερβολικοί, λέει ο Ιωάννης Σταματόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής που μελετά την τεχνολογία στον τομέα του λιανικού εμπορίου στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.
Σε πρόσφατη μελέτη που συνέταξε μαζί με τον Ρόμπερτ Έβαν Σάντερς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και τον Ρόμπερτ Μπρέι του Πανεπιστημίου Northwestern, διαπίστωσε ότι οι ηλεκτρονικές ετικέτες στα ράφια δεν έχουν οδηγήσει σε τιμολόγηση βάσει της ζήτησης στα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων στις ΗΠΑ, παρά τις ανησυχίες των ρυθμιστικών αρχών.
Ένας λόγος είναι ότι είναι δύσκολο να ανιχνευθεί σε πραγματικό χρόνο η αύξηση της ζήτησης για προϊόντα στα ράφια των καταστημάτων, λέει ο Σταματόπουλος. Ένας άλλος λόγος είναι ότι οι λιανοπωλητές γνωρίζουν ότι οι αγοραστές θα πήγαιναν αλλού αν οι τιμές των προϊόντων στο καλάθι τους ήταν υψηλότερες όταν φτάσουν στο ταμείο. «Είναι πολύ, πολύ προσεκτικοί για να μην σας εκνευρίσουν», λέει.
naftemporiki.gr