Όταν ο καρδινάλιος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εμφανίστηκε στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου μετά το κονκλάβιο του Μαρτίου 2013, λίγοι εκτός της πατρίδας του, της Αργεντινής, γνώριζαν ποιος ή τι είδους Πάπας θα ήταν. Όταν ανακοινώθηκε το παπικό του όνομα, τα πράγματα έγιναν πολύ πιο ξεκάθαρα. Λαμβάνοντας το όνομα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης του 13ου αιώνα, ο Μπεργκόλιο (Φραγκίσκος ο Α’) παρουσίασε το σχέδιο για την παποσύνη του.
Όπως και οι άλλες τελετές και παραδόσεις που συνοδεύουν την έλευση ενός νέου Πάπα, το νέο του όνομα θα είναι φορτισμένο με αιώνες καθολικής ιστορίας και θα αναλυθεί για τις πολλές σημασίες του.
Η αλλαγή του ονόματός του είναι μία από τις πρώτες ενέργειες που κάνει ο νέος πάπας ως επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και συμβολίζει τον τρόπο με τον οποίο θα ασκήσει την παποσύνη.
Πρόκειται για ένα έθιμο που καθιερώθηκε στις αρχές του Μεσαίωνα και, αν και δεν υπάρχει δογματικός λόγος για την επιλογή νέου ονόματος έχει γίνει μέρος της εκλογικής διαδικασίας.
Πώς ξεκίνησε λοιπόν αυτή η παράδοση, ποια είναι η σημασία των διαφόρων παπικών ονομάτων, ποιο όνομα θα μπορούσε να επιλέξει ο επόμενος Πάπας και πώς θα ανακοινωθεί;
Γιατί οι Πάπες επιλέγουν νέο όνομα;
Ο Άγιος Πέτρος, ο πρώτος Πάπας και ένας από τους 12 αποστόλους, άλλαξε το όνομα Σίμων, από τον ίδιο τον Ιησού σε Πέτρος αλλά αυτό συνέβη πριν γίνει επικεφαλής της Εκκλησίας.
Πέρασαν άλλα 500 χρόνια πριν ο Πάπας Ιωάννης Β’, ο οποίος ήταν επικεφαλής της εκκλησίας από το 533 έως το 535, καθιερώσει την νέα πρακτικής, όταν αποκήρυξε το όνομα Μερκούριος, το οποίο θεωρούσε ότι μοιάζει πολύ με το όνομα του -ειδωλολατρικού- θεού Ερμή.
Ο επόμενος Πάπας που άλλαξε το όνομά του ήταν ο Πέτρος Κανεπάνοβα τον 10ο αιώνα, ο οποίος έγινε Ιωάννης ΙΔ΄ για να αποφύγει να ονομαστεί Πέτρος Β΄ σύμφωνα με τον Λίαμ Τέμπλ, επίκουρο καθηγητή ιστορίας του καθολικισμού στο Κέντρο Καθολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Ντάραμ.
Μετά τον 10ο αιώνα, η υιοθέτηση διαφορετικού ονόματος έγινε συνήθης πρακτική, καθώς Πάπες από χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία υιοθέτησαν ονόματα που ακούγονταν πιο ιταλικά για να μιμηθούν τους προκατόχους τους.
Και αυτό έγινε έθιμο, με μόνο ελάχιστους Πάπες να διατηρούν τα βαπτιστικά τους ονόματα από τότε, συμπεριλαμβανομένων των Μαρκέλλου Β΄ και Αδριανού ΣΤ΄, οι οποίοι και οι δύο υπηρέτησαν ως επικεφαλής της εκκλησίας τον 16ο αιώνα.
Τι κάνει έναν Πάπα να επιλέξει ένα συγκεκριμένο όνομα;
Κάθε όνομα είναι βαθιά ριζωμένο στην ιστορία και φέρει τους δικούς του συνειρμούς, που συνδέονται με τα επιτεύγματα ή τις αποτυχίες των προηγούμενων Παπών ή Αγίων που το έφεραν.
«Η σύνδεση με τα ονόματα προηγούμενων Παπών που αντιμετώπισαν κρίσεις, ενέπνευσαν μεταρρυθμίσεις ή ήταν εξαιρετικά δημοφιλείς μπορεί συχνά, αν και όχι πάντα, να παίζει ρόλο στην επιλογή ενός ονόματος», δήλωσε ο Τεμπλ στο CNN.
Ο Φραγκίσκος της Ασίζης και ο «καλός Πάπας»
Όπως για παράδειγμα, ο Πάπας Φραγκίσκος που επέλεξε το παπικό του όνομα για να τιμήσει τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, με την αγάπη του για την ειρήνη και τη φύση, καθώς και τη φροντίδα του για τους φτωχούς και την έμφαση που έδινε στη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών δογμάτων της εκκλησίας. Αυτές οι συσχετίσεις καθόρισαν τις προτεραιότητες της παποσύνης του Φραγκίσκου.
Το όνομα Ιωάννης, το πιο συνηθισμένο όνομα που επέλεξαν οι προηγούμενοι Πάπες και ένα όνομα που ο Φραγκίσκος πρότεινε συχνά για τον διάδοχό του, θυμίζει μια σημαντική προσωπικότητα της δεκαετίας του 1960.
Ο Πάπας Ιωάννης XXIII (1958-1963) ήταν γνωστός ως κοινωνικός, χαμογελαστός άνθρωπος, που συχνά αναφερόταν ως «Ο Καλός Πάπας».
Βοήθησε από τα παρασκήνια στην αποκλιμάκωση της κρίσης των πυραύλων της Κούβας και συγκάλεσε τη Β’ Βατικανή Σύνοδο, μια τριετή συνέλευση των καθολικών επισκόπων του κόσμου που οδήγησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τον θεσμό.
Υπάρχουν ονόματα που είναι απαγορευμένα;
Ένα όνομα που ο νέος πάπας σίγουρα δεν θα υιοθετήσει είναι το Πέτρος, από σεβασμό προς τον πρώτο Πάπα, τον Απόστολο Πέτρο – αλλά ίσως και λόγω μιας προφητείας αιώνων που λέει ότι ο Πέτρος Β΄ θα είναι ο τελευταίος Πάπας.
Υπάρχουν και άλλα ονόματα που δεν είναι απαραίτητα απαγορευμένα, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να επιλεγούν λόγω της σύνδεσής τους με τον πιο πρόσφατο πάπα που τα έφερε, λέει ο Τέμπλ.
Ο ίδιος θεωρεί το όνομα Ουρβανός ως απίθανο για τον νέο Πάπα, καθώς «θα θυμίζει τον Ουρβανό VIII, ο οποίος ξεκίνησε τη δίκη του Γαλιλαίου, και δεν θα ταιριάζει στις σύγχρονες συζητήσεις για την επιστήμη, την πίστη και τη θρησκεία».
Στο ίδιο πνεύμα, το όνομα Πίος θα ξυπνά μνήμες για τον Πίο XII, ο ρόλος του οποίου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχει επικριθεί.
Τα ονόματα που «παίζουν»
Αν ο νέος Πάπας επιθυμεί να συνεχίσει τον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τον Τεμπλ, ονόματα όπως Λέων, σε αναφορά στον Λέοντα XIII, ο οποίος ήταν γνωστός για την αφοσίωσή του στην κοινωνική δικαιοσύνη, τους δίκαιους όρους και τις ασφαλείς συνθήκες εργασίας, ή Ιννοκέντιος, σε αναφορά στον Ιννοκέντιο XIII, ο οποίος προσπάθησε να εξαλείψει τη διαφθορά, θα μπορούσαν να είναι κατάλληλες επιλογές.
Ένας νέος Πάπας από τον Νότιο Ημισφαίριο, όπως ο Πάπας Φραγκίσκος, μπορεί επίσης να επιλέξει ένα όνομα που υιοθέτησαν οι πρώτοι μη Ιταλοί ποντίφικες, όπως ο Γελάσιος, ο Μιλτιάδης ή ο Βίκτωρ, οι οποίοι κατάγονταν όλοι από την αφρικανική ήπειρο, πρόσθεσε ο Temple.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, έχουν χρησιμοποιηθεί 44 παπικά ονόματα μόνο μία φορά – το πιο πρόσφατο είναι αυτό του Πάπα Φραγκίσκου.
naftemporiki.gr
