Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Θέλω, καταρχάς, να ευχαριστήσω θερμά την Καθηγήτρια την κυρία Κοτανίδου, που είναι μια μάχιμη ιατρός, για όλη την προσφορά και την προσπάθεια αυτών των μηνών.
Κυρίες και κύριοι, 10 μήνες τώρα αγωνιζόμαστε σε μια πανδημία, γιατροί, νοσηλευτές, τραπεζοκόμοι, καθαρίστριες, διοικητικοί, όλοι μαζί, μια γροθιά.
Πρόκειται για μία παγκόσμια κρίση Δημόσιας Υγείας, με 600.000 κρούσματα την ημέρα και πάνω από 9.000 θανάτους την ημέρα. Θέλω να σας παρουσιάσω τι πετύχαμε όλοι μαζί, οι άνθρωποι της Υγείας, στην ασταμάτητη καθημερινή μας προσπάθεια να σωθεί έστω και μία ακόμα ανθρώπινη ζωή. Όπως και ποιους κινδύνους αντιμετωπίζουμε.
Ακολουθούν στην παρουσίαση που θα κάνουμε, τα πραγματικά δεδομένα και η ακριβής κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ώστε να έχετε μία καθαρή και πλήρη εικόνα.
- Το Σεπτέμβριο του 2019 είχαμε στο ΕΣΥ 88.690 επαγγελματίες Υγείας και εν μέσω κορονοϊού, τώρα, το Νοέμβριο του 2020, έχουμε 100.984.
- Παραλάβαμε από την προηγούμενη διακυβέρνηση τον Ιούλιο του 2019, 557 κλίνες ΜΕΘ. Εν μέσω κορονοϊού, το Νοέμβριο του 2020, έχουμε φτάσει να έχουμε 1.082 ΜΕΘ και μέχρι το τέλος του έτους άλλες 234 νέες ΜΕΘ. Βλέπετε στη διαφάνεια, ανά υγειονομική Περιφέρεια, σε 7 υγειονομικές Περιφέρειες, τις διαφορές των αριθμών στις ΜΕΘ που παραλάβαμε και σε αυτές που έχουμε δημιουργήσει εν μέσω κορονοϊού.
- Όλα τα προηγούμενα χρόνια, αυτήν την εποχή στο ΕΣΥ (Οκτώβριο- Νοέμβριο) είχαμε – χωρίς κορονοϊό – κατά μέσο όρο 30-35 αναμονές για κρεβάτια Εντατικής Θεραπείας. Δηλαδή, ενώ δεν υπήρχε κρίση Δημόσιας Υγείας, πανδημία, αλλά υπήρχαν τα συμβατικά (τροχαία, εγκεφαλικά, καρδιακά και γρίπη), αυτή την εποχή είχαμε 30-35 αναμονές την ημέρα. 30 με 35 συμπολίτες μας περίμεναν για να βρουν κρεβάτι Εντατικής Θεραπείας. Τώρα έχουμε μηδέν αναμονές εν μέσω πανδημίας. Κανένας συμπολίτης μας αυτή τη στιγμή δεν περιμένει, είτε έχει COVID, είτε είναι θύμα τροχαίου, καρδιακού, εγκεφαλικού και πρέπει να νοσηλευτεί σε ΜΕΘ.
Μέχρι στιγμής, και είναι τεράστιο επίτευγμα αυτό του Ε.Σ.Υ., κανένας συμπολίτης μας δεν περιμένει για κρεβάτι Εντατικής Θεραπείας.
- Έπρεπε να δημιουργήσουμε και απλές κλίνες COVID σε όλο το Ε.Σ.Υ., σε όλη την Ελλάδα, προκειμένου να μπορέσουμε να νοσηλεύσουμε συμπολίτες μας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Καταφέραμε να δημιουργήσουμε 4.590 κλίνες COVID στις 7 υγειονομικές Περιφέρειες, προκειμένου να στηρίξουμε την πάρα πολύ μεγάλη πίεση από τη διασπορά του ιού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
- Το ερώτημα ήταν μέχρι πρότινος να εμπλακεί η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, δηλαδή Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, ΤΟΜΥ, να μπουν στη μάχη για τον κορονοϊό.
Έχει γίνει μία δομημένη, οργανωμένη και σοβαρή δουλειά. 224 Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία στις 7 υγειονομικές Περιφέρειες έχουν ριχτεί στη μάχη για τον κορονοϊό και όχι μόνο. Υπάρχει επιλογή (triage), isobox, ειδικοί χώροι, έτσι ώστε να ξεχωρίζουν τα περιστατικά non COVID από τα COVID.
Επομένως, στα Κέντρα Υγείας μας και στα Περιφερειακά Ιατρεία σε 7 υγειονομικές Περιφέρειες, μπορούν να πηγαίνουν περιπατητικοί ασθενείς με ελαφρά συμπτώματα και είτε να κάνουν τεστ για COVID, είτε να παίρνουν ιατρικές οδηγίες και συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τον κορονοϊό.
Στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας γίνεται πλέον το 30% των τεστ. Ειδικά στην 1η και στη 2η Υγειονομική Περιφέρεια, το 50% των τεστ γίνεται στην ΠΦΥ. Αυτό είναι μία πάρα πολύ μεγάλη βοήθεια για το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τα Νοσοκομεία μας, γιατί στις εφημερίες, στα ΤΕΠ, στην Αττική που είναι η 1η και η 2η Υγειονομική Περιφέρεια, οι μισοί πλέον ασθενείς πηγαίνουν σε Κέντρα Υγείας και κάνουν το τεστ για τον κορονοϊό και δεν χρειάζεται να πάνε στα ΤΕΠ και στις εφημερίες των Νοσοκομείων. Και στο σύνολο της χώρας, το 30% πλέον των πολιτών πηγαίνει να εξεταστεί ή να λάβει ιατρικές οδηγίες σε κάθε εφημερία που υπάρχει στα Κέντρα Υγείας ή στα Περιφερειακά Ιατρεία.
- Στη χώρα μας έχουν διενεργηθεί περισσότερα από 2.000.000 PCR και rapid τεστ. Υπενθυμίζω ότι τον προηγούμενο Μάρτιο, η δυνατότητα που υπήρχε ήταν να γίνονται 982 τεστ PCR την ημέρα.
Δουλέψαμε σκληρά και πολύ και φτάσαμε τον Αύγουστο να μπορούμε να κάνουμε 11.366 τεστ την ημέρα και το Νοέμβρη πλέον να μπορούμε να κάνουμε κατά μέσο όρο 22.492 τεστ την ημέρα.
Να τονίσω εδώ, ότι είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που έχει χρησιμοποιήσει rapid test υψηλής ευκρίνειας και ευαισθησίας, πάνω από 98%, με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ όλη η Ευρώπη προσπαθεί τώρα να ακολουθήσει. Αυτό έχει δώσει ένα τεράστιο στρατηγικό πλεονέκτημα στο πώς τεστάρουμε συμπολίτες μας με ασφάλεια, γρήγορα, έγκυρα και αναλόγως να τους οδηγούμε σε Κέντρα Υγείας, Νοσοκομεία ή στο σπίτι αν δεν έχουν συμπτώματα και να τους παρακολουθούμε.
- Οι Κινητές Ομάδες Υγείας (ΚΟΜΥ) του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας είναι μια ελληνική πατέντα, δεν υπάρχει στην Ευρώπη.
Με ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ δημιουργήσαμε 500 Κινητές Ομάδες – τις γνωρίζετε πλέον πολύ καλά όλοι σας – οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να πάνε σε κάθε άκρη τη χώρας, μεγάλες πόλεις, χωριά, Περιφέρεια, νησιωτική Ελλάδα, και να κάνουν τεστ.
Έχουμε πραγματοποιήσει μέχρι τώρα 13.500 αποστολές των ΚΟΜΥ του ΕΟΔΥ, έχουν κάνει 450.000 τεστ. Ξεκινήσαμε το Μάιο με 22.711 δείγματα και 986 αποστολές, προχωρήσαμε τον Αύγουστο στα 109.858 δείγματα σε 2.621 αποστολές και φτάσαμε τον Οκτώβριο σε 3.560 αποστολές να έχουμε πάρει 130.847 δείγματα.
Είναι ένα μεγάλο κομμάτι συνεισφοράς και στήριξης πρωτογενώς στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και στους πολίτες, στους Δήμους, στις Περιφέρειες, στα χωριά, όπου χρειάστηκε.
- Πολλοί με ρωτάνε και έχουν μια εύλογη απορία: μα καλά μετατρέψατε όλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε COVID; Δηλαδή μόνο κορονοϊός; Δεν υπάρχει τίποτε άλλο; Όλοι οι υπόλοιποι συμπολίτες μας που έχουν σημαντικές νόσους και πρέπει να τους στηρίξουμε τους στηρίζουμε ή όχι;
Η απάντηση είναι ότι τον προηγούμενο μήνα έγιναν 516.379 εξετάσεις σε τακτικά εξωτερικά ιατρεία, 285.842 εξετάσεις ασθενών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, διενεργήθηκαν 40.032 χειρουργεία και έγιναν και 50.114 εξετάσεις ασθενών στην Ολοήμερη Λειτουργία των νοσοκομείων.
Άρα βλέπετε ότι ενώ κραταιά συστήματα Υγείας σε όλο τον κόσμο έχουν καταρρεύσει και μεγάλες, πλούσιες χώρες δεν άντεξαν την ορμή, την δύναμη της πανδημίας του κορονοϊού, το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι εδώ και προσφέρει υπηρεσίες σε όλους αυτούς που έχουν ανάγκη. Σε αυτούς που δεν μπορούν. Στους φτωχούς. Στους αναξιοπαθούντες. Σε αυτούς οι οποίοι πρέπει να βοηθηθούν. Και βλέπετε ότι δεν είναι μόνο ο κορονοϊός. Είναι και όλα τα θέματα του Ε.Σ.Υ..
Τώρα ήρθε η μεγάλη στιγμή της «μεγάλης μάχης» στη Θεσσαλονίκη. Δυστυχώς δεν προσέξαμε. Η θετικότητα αυτή την στιγμή με βάση το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο είναι 32% στην Θεσσαλονίκη. Μίλησα ξανά με την κυρία Παππά σήμερα το πρωί. Αυτή είναι μια τεράστια διασπορά της νόσου. Είναι θέμα Δημόσιας Υγείας, δεν είναι θέμα περίθαλψης.
Αυτό εξηγεί και το lockdown. Πρέπει, όμως, να προβληματίσει όλους μας ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερθήκαμε τον τελευταίο καιρό και πώς επεκτάθηκε η νόσος. Βρίσκεται το Σύστημα Υγείας «στο κόκκινο»; Ναι, βεβαίως. Αλλά για να δούμε τι έχει γίνει και ποιο είναι το έκτακτο πλάνο το οποίο έχουμε εκπονήσει.
Στην πρώτη φάση, τον Αύγουστο του 2020, βλέποντας σιγά-σιγά την πίεση να αυξάνεται, αναπτύξαμε 43 κλίνες ΜΕΘ COVID-19.
Στην δεύτερη φάση, προς τα τέλη Οκτωβρίου, όταν πλέον μέσα σε 12 μέρες είδαμε να αυξάνει γεωμετρικά ο ιός, αναπτύξαμε άλλες 75 κλίνες ΜΕΘ COVID.
Και φτάσαμε στην τρίτη φάση, όπου το Εθνικό Σύστημα Υγείας στη Β. Ελλάδα δέχεται πράγματι πολύ μεγάλη πίεση. Κάποιοι έσπευσαν να πουν ότι θα αφήσουμε τον κόσμο αβοήθητο ή επιλέγουμε ποιος διασωληνώνουμε και μπαίνουν στις ΜΕΘ. Αφόρητα ντροπιαστικά fake news που παίζουν με την ανθρώπινη ζωή.
Το Υπουργείο Υγείας εκπόνησε ήδη με τις Υγειονομικές Περιφέρειες, την Γενική Γραμματεία Υπηρεσιών Υγείας και το ΚΕΠΥ-ΕΚΑΒ, ειδικό τρίτο σχέδιο έκτακτης ανάγκης, όπου μπαίνουν στην μάχη σήμερα, αύριο και μεθαύριο, 50 νέες κλίνες Ειδικών Μονάδων.
Ήταν κλίνες νευροχειρουργικές, καρδιοχειρουργικές ή αγγειοχειρουργικές, οι οποίες μετατρέπονται σε πολυδύναμες ΜΕΘ COVID-19. Με τον εξοπλισμό τον οποίον είχαμε ετοιμάσει όλους αυτούς τους μήνες και έχουμε ως στρατηγικό απόθεμα στο Υπουργείο Υγείας, απόρροια διαγωνισμών αλλά και ευγενών δωρεών από τον ιδιωτικό τομέα, τους ανθρώπους που έτειναν χείρα βοηθείας και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Σήμερα στη Βόρεια Ελλάδα, στο Νομό Θεσσαλονίκης και στις γύρω περιοχές, έχουμε 233 ΜΕΘ COVID και non COVID και με την τελευταία τρίτη φάση, δίνουμε τη δυνατότητα σε αυτή τη σκληρή μάχη μέρα-μέρα, γιατρών, νοσηλευτών, ανθρώπων της Υγείας, να μείνουν όρθια τα Νοσοκομεία μας, να αντέξουμε την πίεση και αποδεικνύουμε ότι έχουμε και άλλες δυνάμεις.
Όμως, οι δυνάμεις μας ως Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν είναι απεριόριστες. Εμείς αποδείξαμε ότι έχουμε σχέδιο και αποδείξαμε ότι μπορούμε να το εφαρμόσουμε. Αλλά αυτή είναι η πραγματική εικόνα με αληθινά στοιχεία, χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά και χωρίς σκόπιμες διαστρεβλώσεις και μικροπολιτικά παιχνίδια.
Σε αυτό το σημείο θέλω να πω – είμαι υποχρεωμένος να το κάνω και λυπάμαι που πρέπει να το κάνω – αλλά απέναντι στην εθνική προσπάθεια υπάρχει δυστυχώς ο κ. Τσίπρας και όσοι σύντροφοί του ακολουθούν αυτή τη λαϊκίστικη αντιπολίτευση με ψέματα και fake news για τη Δημόσια Υγεία αυτή τη δύσκολη ώρα.
Θέλω να ξέρουν ότι δεν χτυπούν εμάς, χτυπούν τους πολίτες. Το έκαναν στην αρχή της πανδημίας, το επαναλαμβάνουν αδίστακτα και τώρα.
Αντιθέτως, θέλω να διαβεβαιώσω ότι ο Πρωθυπουργός, η Κυβέρνηση και εγώ προσωπικά, κάναμε, κάνουμε και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί, ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό, αλλά και ό,τι κατά περίπτωση κρίνεται αναγκαίο, ώστε μαζί με την ελληνική κοινωνία, όλοι μαζί να ξεπεράσουμε αυτήν την κρίση.
Θέλω τέλος να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτούς τους συγκλονιστικούς ανθρώπους, είτε είναι γιατροί, νοσηλευτές, είτε είναι οι κυρίες που καθαρίζουν, οι καθαρίστριες, οι τραπεζοκόμοι στα Νοσοκομεία, το διοικητικό προσωπικό, οι διασώστες του ΕΚΑΒ, τα παιδιά του ΕΟΔΥ, οι επιστήμονές μας που βοηθάνε όλους αυτούς τους μήνες. Είναι συγκλονιστική αυτή η προσπάθεια.
Έχουμε επιλέξει να είμαστε μαζί τους και να παλέψουμε μέχρι το τέλος της διαδρομής και είμαι πεπεισμένος ότι αν ακολουθήσουμε τις οδηγίες των ειδικών και προσέξουμε, θα τα καταφέρουμε.
Ελάτε να βοηθήσουμε όλοι μαζί αυτούς τους ανθρώπους.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε κύριε Υπουργέ, το λόγο έχει η κυρία Κοτανίδου.
Α. ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ: Καλησπέρα σας και από μένα. Καταρχάς, ήθελα να έχω την ευκαιρία να ευχαριστήσω όλους αυτούς τους εργαζόμενους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, όλους τους συναδέλφους μου, όλους τους νοσηλευτές, που νυχθημερόν δίνουν μάχη για τη ζωή των ανθρώπων.
Αυτό το οποίο σε αυτήν την πρωτοφανή υγειονομική κρίση φάνηκε, είναι ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι ο πυλώνας του συστήματος Υγείας στην Ελλάδα. Και η καρδιά αυτού του συστήματος είναι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, οι οποίες καλούνται 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα να αντιμετωπίζουν τα δύσκολα περιστατικά σε μία προσπάθεια να σωθεί η ζωή των ασθενών.
Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας δεν είναι μόνο τα μηχανήματα. Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι το νοσηλευτικό, το ιατρικό προσωπικό, είναι οι φυσικοθεραπευτές, είναι οι καθαρίστριες, όπως είπε ο Υπουργός. Είναι όλοι αυτοί οι οποίοι δουλεύουν σαν μία ομάδα, προσπαθώντας νυχθημερόν να σώζουν τη ζωή των ανθρώπων.
Οι ΜΕΘ δεν είναι ένας χώρος στον οποίο ο ασθενής μπαίνει απλώς για να καταλήξει εν ηρεμία. Είναι ένας χώρος στον οποίο ο άρρωστος μπαίνει για να βγει υγιής και να μπορεί να προσφέρει περαιτέρω στην κοινωνία.
Έχουν ακουστεί πάρα πολλά πράγματα για το ότι στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας οι άνθρωποι μπαίνουν και η θνητότητα είναι τεράστια. Αυτό είναι ένα τεράστιο ψέμα.
Από την αρχή της πανδημίας μέχρι τώρα έχουμε νοσηλεύσει πάνω από 900 ασθενείς και ήδη πάνω από 330 έχουν βγει σε άριστη κατάσταση από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Υπάρχει ένα ποσοστό των ασθενών που δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Αυτό το ποσοστό όμως σε σχέση με τα διεθνή ποσοστά τα οποία έχουμε δει, είναι εξαιρετικό.
Εμείς έχουμε μία θνητότητα ασθενών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας που είναι πάρα πολύ βαριά, δηλαδή έχουν ένα σκορ βαρύτητας εξαιρετικά υψηλό, πάνω από 25 πολλές φορές. Αυτό είναι ένα σκορ το οποίο εμείς ξέρουμε στις Μονάδες.
Η θνητότητα αυτή είναι γύρω στο 35-37%. Ένα εξαιρετικό σκορ για οποιαδήποτε Μονάδα σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη βρίσκεται αυτή.
Και αυτό το οφείλουμε στο προσωπικό, το οποίο είναι εξαιρετικά καλά εκπαιδευμένο και είναι εκπαιδευμένο έτσι που να κάνει τη δουλειά του χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Δηλαδή δεν σκέφτεται τον εαυτό του. Σκέφτεται πρώτα την Υγεία και το πώς μπορεί ο ασθενής να γίνει γρήγορα καλά.
Και κάτι άλλο το οποίο ήθελα να προσθέσω είναι ότι η θνητότητα στην Ελλάδα είναι περίπου 60 ασθενείς ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους. Είναι μία θνητότητα που είναι εξαιρετικά χαμηλή σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες προηγμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Ευχαριστώ πολύ.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούμε κυρία Κοτανίδου. Να περάσουμε σε ερωτήσεις.
Π. ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ: Κύριο θέμα της επικαιρότητας των τελευταίων 24ώρων είναι τα αισιόδοξα μηνύματα από την ανάπτυξη των εμβολίων. Θα ήθελα να ρωτήσω πόσες δόσεις από το εμβόλιο της Pfizer εκτιμάτε ότι θα εξασφαλίσει η χώρα μας; Ποιος είναι ο εκτιμώμενος χρόνος παραλαβής των εμβολίων αλλά και σε ποιο σημείο είναι ο σχεδιασμός για τον εμβολιασμό του πληθυσμού; Στόχος είναι ο καθολικός εμβολιασμός του πληθυσμού ή μόνο οι ευπαθείς ομάδες; Ποιες ομάδες πληθυσμού θα εμβολιαστούν πρώτα; Θα δημιουργηθούν εμβολιαστικά κέντρα ή θα χορηγείται το εμβόλιο στα φαρμακεία;
Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Υποδεχθήκαμε αυτή την είδηση για την Pfizer – την έκανε ο ίδιος ο Άλμπερτ Μπουρλά – με πολύ μεγάλη αισιοδοξία και ευχαρίστηση και χαρά σε όλο τον πλανήτη.
Θέλω να πω ότι η Ελλάδα συμμετέχει στην ευρωπαϊκή προσπάθεια ως προς την προμήθεια εμβολίων. Θα έχει το εμβόλιο όποτε το έχει και η υπόλοιπη Ευρώπη.
Προφανώς πρώτα από όλα θα εμβολιαστούν – σύμφωνα με τις οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών – οι υγειονομικοί και οι ευπαθείς ομάδες και μετά όλοι οι υπόλοιποι.
Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να έρθουμε σε μια μερική κανονικότητα και είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Όχι, όμως, για να ρίξουμε τις άμυνες μας και να μην προσέχουμε αυτούς τους επόμενους μήνες. Το αντίθετο. Για να πάρουμε κουράγιο και δύναμη και να κάνουμε μια ακόμα πιο ισχυρή, πιο δυνατή προσπάθεια να προφυλάξουμε τις ευπαθείς ομάδες, τους μεγάλους σε ηλικία, αυτούς που έχουν υποκείμενα νοσήματα, μέχρις ότου έρθει όχι μόνο αυτό και τα άλλα εμβόλια.
Το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι δυο δόσεων, εντός 30 ημερολογιακών ημερών. Και θέλω να πω ότι είναι το τέταρτο εμβόλιο για το οποίο έρχεται σε συμφωνία η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με βάση αλγόριθμο και πληθυσμιακό ποσοστό, η κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα προμηθεύεται τον ανάλογο αριθμό εμβολίων.
Αυτό το portfolio θα είναι στη διάθεσή μας. Αυτή τη στιγμή εκπονείται, θα σας το παρουσιάσω την επόμενη εβδομάδα, ένα πολύ σημαντικό σχέδιο με κέντρα εμβολιασμού, σημεία εμβολιασμού, είναι ένα πολυσύνθετο project με πολλές παραμέτρους.
Θέλω να ζητήσω για μια ακόμη φορά να προσέξουμε πολύ αυτούς τους μήνες, να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον, να τηρήσουμε τις οδηγίες. Βλέπετε ότι η Επιστήμη πάει μαζί με τον άνθρωπο και θέλω να ελπίζω όχι αργά, αλλά σύντομα, θα έχουμε εμβόλια στην Ευρώπη άρα και στην Ελλάδα.
Α. ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ: Θέλω να προσθέσω ότι το εμβόλιο θα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν όλοι οι άνθρωποι στην Ελλάδα. Απλώς θα υπάρχει μια προτεραιότητα πρώτα για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, αργότερα οι ευπαθείς ομάδες και μετά με τη σειρά τους όλοι οι άνθρωποι που εθελοντικά θέλουν να εμβολιαστούν.
Τα εμβόλια τα οποία θα έρθουν θεωρούνται ότι είναι απόλυτα ασφαλή και δεν υπάρχει κανένας λόγος για διασπορά διαφόρων ψευδών ειδήσεων ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα και δεν πρέπει να τα κάνουμε.
Χ. ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ: Η εντεινόμενη πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που ήταν άλλωστε και από τους βασικούς λόγους της απόφασης για το νέο lockdown, αποτυπώνεται τις τελευταίες ημέρες και στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Με δεδομένα ότι αυτή η συγκυρία μπορεί πολύ εύκολα να δημιουργηθεί και σε άλλα Νοσοκομεία της Περιφέρειας, καθώς αρκετές περιοχές παρουσιάζουν αύξηση στις νοσηλείες, υπάρχει κάποιο επιχειρησιακό σχέδιο άμεσης αποφόρτισης των Νοσοκομείων; Αν ναι, ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του; Προβλέπει, υποθέτω, και διακομιδές ασθενών σε όμορους Νομούς.
Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Παρουσίασα ήδη τον τρόπο με τον οποίο επιχειρησιακά επεκτείνουμε τις δυνατότητες του Εθνικού Συστήματος Υγείας και σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα χρησιμοποιούμε όλα τα όπλα, τα εργαλεία τα οποία έχουμε στην φαρέτρα μας.
Θα μπουν στην μάχη και οι ιδιώτες ιατροί, οι συμβάσεις μαζί τους έχουν αποσταλεί σε όλους τους Ιατρικούς Συλλόγους. Περιμένω ισχυρή ανταπόκριση. Είναι, πιστεύω, εξαιρετικά σημαντικό να βοηθήσουν και εντός Ε.Σ.Υ. πλέον και τους ευχαριστώ πάρα πολύ όλους τους Ιατρικούς Συλλόγους για την πρωτοβουλία να μιλήσουμε με τηλεδιάσκεψη χτες και να προχωρήσουμε σε αυτή την κατεύθυνση.
Θέλω να πω ότι, μεγάλες, κραταιές χώρες αναγκάστηκαν βλέπετε να κάνουνε διακομιδές ασθενών στην Γερμανία. Και ο Υπουργός Υγείας της Γερμανίας, ο Γενς Σπαν, λέει ότι αν συνεχίσει να αυξάνεται κάθε μερικές μέρες η πίεση στις ΜΕΘ, θα διπλασιάζονται οι ανάγκες και δεν θα αντέξει το δικό τους σύστημα.
Είναι προφανές ότι υπάρχει ένα επιχειρησιακό σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει και τις μεταφορές ασθενών από την μια Υγειονομική Περιφέρεια στην άλλη. Και άλλα παρακάτω στην διαδρομή.
Όμως, η δύναμη μας απέναντι στον κορονοϊό, είναι να προσέξουμε γιατί έχει διασπαρεί στην κοινότητα και νοσούν οι συμπολίτες μας και όχι ποιες είναι οι δυνατότητες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, το οποίο αποδεικνύει περίτρανα ότι μπορεί να αντέξει και ότι οι άνθρωποι του έχουν άλλο «μέταλλο», άλλη προσωπικότητα, άλλη ψυχή και είναι εκεί για να στηρίξουν όλους τους συμπολίτες μας.
Επιχειρησιακό πλάνο αποδείξαμε ότι έχουμε. Άλλωστε, όλους αυτούς τους μήνες πέρασε εξετάσεις το Ε.Σ.Υ με πολύ μεγάλη επιτυχία και νομίζω ότι έκαναν όλοι αυτοί οι άνθρωποι μας έκαναν περήφανους στο εξωτερικό, οι κριτικές ήταν πολύ θετικές από παντού.
Και νομίζω ότι και τώρα στην πίεση και στη δυσκολία της στιγμής, θα καταφέρουμε να ανταπεξέλθουμε, αρκεί, επαναλαμβάνω, να αναρωτηθούμε τι πήγε λάθος και να σεβαστούμε αυτούς τους ανθρώπους.
Αυτοί οι άνθρωποι δουλεύουν ασταμάτητα, ξέρετε, μήνες τώρα. Δεν καταλαβαίνουν από κούραση, δεν τα παρατάνε, είναι εκεί για τους συμπολίτες μας, είναι άνθρωποι οι οποίοι αξίζουν ένα μπράβο, αξίζουν όμως και την ανάλογη συμπεριφορά μας για όλη αυτή την προσπάθεια την οποία κάνουν.
Θα ήθελα, λοιπόν, όλοι να τους σεβαστούν και όλοι να αναρωτηθούν όποτε τους έχουν χρειαστεί, αυτοί οι άνθρωποι του ΕΣΥ, οι γιατροί, νοσηλευτές, βοηθητικό προσωπικό, ήταν πάντα εκεί.
Θέλω να τους δώσουμε, κυρίες και κύριοι, την δυνατότητα αυτούς τους λίγους μήνες που μένουν μέχρι τα εμβόλια και την επιστροφή στη μερική κανονικότητα να αντέξουν. Για να αντέξουν, πρέπει να τους προστατεύσουμε. Αλλά πάνω από όλα τους εαυτούς μας, γιατί εξήγησα ότι δεν είναι θέμα περίθαλψης μόνο.
Άλλωστε, είδατε, πριν τον κορονοϊό η ελληνική κοινωνία το ήξερε, ήταν ένα δράμα, είχαμε 30-35 συμπολίτες μας εκτός ΜΕΘ αυτή την εποχή χωρίς πανδημία. Κατά κύριο λόγο αναγκάζονταν να πεθάνουν κάποιοι εκτός ΜΕΘ χωρίς πανδημία, με γρίπη μόνο.
Άρα, λοιπόν, τώρα υπάρχει αυτή η τεράστια κρίση. Να αναλογιστούμε όλοι, το ζητάμε με πολλή αγάπη στους συμπολίτες μας και με σεβασμό στη δυσκολία της στιγμής, τι πρέπει να κάνουμε εμείς πλέον για να βοηθήσουμε και το Εθνικό Σύστημα Υγείας και αυτούς τους ανθρώπους και τη χώρα μας να μείνει όρθια εκεί που άλλες χώρες δεν τα κατάφεραν.
Α. ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ: Εγώ από τη μεριά όλων των Εντατικολόγων της χώρας, όλων των γιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, θα ήθελα να διαβεβαιώσω όλους τους συμπολίτες μας ότι εμείς οι υγειονομικοί, νοσηλευτές και ιατροί, θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν να μην υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος ο οποίος να μείνει χωρίς περίθαλψη.
Μ. ΜΠΙΜΠΗ: Πώς εξηγείται η υψηλή θνησιμότητα που καταγράφεται στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα συγκριτικά με τις αρχές Σεπτεμβρίου; Τι δεν κάνουμε σωστά και χάνουμε περισσότερους ασθενείς συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Επίσης, το σύστημα Υγείας δέχεται πλέον μεγαλύτερες πιέσεις, όπως φαίνεται και από την κατάσταση στη Βόρεια Ελλάδα. Τι προβλέπει ο σχεδιασμός του Υπουργείου; Θα ξεκινήσουν οι αεροδιακομιδές; Θα επιστρατευθούν περισσότερα τεχνικά μέσα, όπως οι φορητοί αναπνευστήρες; Ακούγεται ότι το Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» θα μετατραπεί σε δομή αποκλειστικά για νοσηλεία περιστατικών COVID. Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις σας;
Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Η κυρία Κοτανίδου απάντησε ήδη στην παρουσίαση και εγώ νομίζω σε ό,τι έχει να κάνει με το πώς οργανώνουμε το Ε.Σ.Υ. και για το θέμα του εάν και εφόσον έχουμε μεγαλύτερη θνητότητα στην Ελλάδα με στοιχεία.
Τα επόμενα επιχειρησιακά σχέδια του Ε.Σ.Υ., βλέπετε ότι ποτέ δεν έχω προτρέξει, ανακοινώνονται ανάλογα με την κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουμε. Και βλέπετε ότι το Ε.Σ.Υ. είναι μόνιμα μάχιμο και το Υπουργείο Υγείας και η Κυβέρνηση στις προκλήσεις όλες.
Ένα πράγμα μόνο θα πω σε ό,τι έχει να κάνει με αυτό το οποίο κάποιοι διακινούν, και το βλέπω δυστυχώς στα social media ή μερικές φορές ακόμα και από έγκριτους επιστήμονες στο εξωτερικό, κοιτάζοντας από έξω προς τα μέσα.
Ξέρετε, είναι ένας ωραίος τρόπος τα στοιχεία να μπορεί κανείς να τα χρησιμοποιήσει μη αντικειμενικά. Δηλαδή, δεν μπορώ να μην σχολιάσω ότι έκανε ο τομεάρχης ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης μια παρουσίαση με στοιχεία που δεν είδαμε ποτέ από πού προέρχονται, πάντως όχι από το ECDC.
Και μίλησαν για αυξήσεις 100% στη θνησιμότητα στην Ελλάδα. Όταν έχεις ένα νεκρό και πας στους 2 είναι 100% αύξηση. Αν μια χώρα έχει από 10.000 νεκρούς και πάει στους 15.000 νεκρούς, προφανώς η αύξηση εκεί είναι μικρότερη στη χώρα που από 1 νεκρό πάει στους 2.
Σας παρακαλώ πάρα πολύ, όπως βλέπετε ως Υπουργός Υγείας έχω αποφύγει να μπλέκομαι στα πόδια των ειδικών, των επιστημόνων. Το αντίθετο. Δημιουργήσαμε μια Επιτροπή, μέλος της οποίας μέλος είναι και η κυρία Κοτανίδου, λοιμωξιολόγων, εντατικολόγων, επιδημιολόγων, από όλο το φάσμα της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας.
Έχουμε δώσει βήμα σε αυτούς τους ανθρώπους και τους αφήσαμε να μας εξηγούν επιστημονικά και να υποστηρίζουν την άποψή τους και τη θέση τους, με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να υπάρχει διαφάνεια, εντιμότητα και λογοδοσία.
Αυτό το οποίο θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς είναι γιατί να μπει κάποιος άλλος και δη κάποιος πολιτικός, στον πειρασμό να παρουσιάσει τέτοιου είδους στοιχεία. Πού αποσκοπεί, τι έχει να κερδίσει και πόσο ζημιώνει την αξιοπιστία της χώρας και αυτούς τους επιστήμονες, οι οποίοι, εν τοιαύτη περιπτώσει, διαπαραταξιακά και αφιλοκερδώς κάνουν τη δουλειά τους.
Α. ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ: Εγώ αυτό το οποίο θα ήθελα να προσθέσω είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο το οποίο να επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα έχει υπερβολικά μεγάλους αριθμούς θανάτων σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες.
Ακριβώς το αντίθετο. Όπως είπα και προηγουμένως, χάνουμε περίπου 60 άτομα ανά 1.000.000 πληθυσμού. Δεν υπάρχουν τέτοια αποτελέσματα σε καμία χώρα της βόρειας Ευρώπης, εκτός από τη Σλοβενία που έχει παρόμοια νούμερα με εμάς.
Επίσης θα ήθελα να προσθέσω ότι όλοι εμείς οι εντατικολόγοι είμαστε μια μικρή ομάδα, η οποία όμως γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Τα τελευταία 25-30 χρόνια αυτό το οποίο ζητάμε από όλες τις Κυβερνήσεις που έχουν περάσει, είναι να αυξηθούν οι μονάδες και τα κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, να αυξηθεί το νοσηλευτικό και το ιατρικό προσωπικό και για πρώτη φορά, εν μέσω αυτής της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης, γίνονται βήματα τα οποία είναι όχι απλώς θετικά, είναι άριστα για τον τομέα της Εντατικής Θεραπείας.
Ν. ΒΕΡΓΟΥ: Κύριε Υπουργέ, είστε ικανοποιημένος από τις ενέργειες που κάνατε 8 μήνες ώστε να ενισχυθεί το ΕΣΥ για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το αναμενόμενο δεύτερο κύμα πανδημίας ταυτόχρονα με τη γρίπη; Τι έφταιξε και ανοίγουμε τελευταία στιγμή κλίνες Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, παραδείγματος χάριν, στο Σωτηρία, ανακοινώνουμε ανακομιδές από Θεσσαλονίκη στην Αθήνα με πολύ μεγάλο κόστος και μετακινούμε προσωπικό από νοσοκομείο σε νοσοκομείο; Οι άνθρωποι που στηρίξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν το ΕΣΥ, γιατροί, νοσηλευτές, που από την πρώτη στιγμή ζητούσαν χρηματοδότηση και στελέχωση, αναφέρουν ότι έγιναν τα ελάχιστα για την θωράκιση του. Σήμερα ανακοινώθηκε από τον ΠΙΣ πρόταση σας για την εισαγωγή στο ΕΣΥ ιδιωτών γιατρών με μηνιαίες αποδοχές 2.000 ευρώ αφορολόγητα, δημιουργώντας ένα επιπλέον πρόβλημα στο σύστημα Υγείας. Δηλαδή, εργαζομένους «δυο ταχυτήτων». Τι απαντάτε στους ήρωες του ΕΣΥ, όπως τους έχετε αποκαλέσει;
Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Η καλόβουλη κριτική είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Αλλά επαναλαμβάνω ότι όλα πρέπει να στηρίζονται πάνω σε στοιχεία. Και με την παρουσίαση την οποία κάναμε, η οποία δεν επιδέχεται αμφισβητήσεων, νομίζω ότι δώσαμε ξεκάθαρες απαντήσεις σε όλους.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει ενισχυθεί με τέτοιο τρόπο αυτούς τους τρεις μήνες της κρίσης, όσο ποτέ άλλοτε στην Μεταπολίτευση. Όλοι οι νοσηλευτές οι οποίοι προσελήφθησαν επικουρικοί εντός COVID ή προ COVID, νοσηλευτές, βοηθοί, τραυματιοφορείς και μαίες θα παραμείνουν ως αορίστου χρόνου εντός του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Μόνιμοι ιατροί προσλαμβάνονται και παίρνουν θέσεις μάχης. Τα παιδιά αυτά, οι 4.000 με συμβάσεις έργου από τον ΟΑΕΔ, ανανεώθηκαν οι συμβάσεις τους για 2 χρόνια. Ξεπεράσαμε τους 100.000 εργαζομένους στο ΕΣΥ.
Προβλέπεται με τέτοιο τρόπο να λειτουργήσουν οι επόμενες προκηρύξεις, έτσι ώστε να μπορέσουν αυτοί οι άνθρωποι όλοι οι οποίοι είναι επικουρικοί να παραμείνουν μέσα στο σύστημα.
Μόνιμα η ελληνική Πολιτεία, το υπουργείο Υγείας, οι Υγειονομικές Περιφέρειες, όλοι οι φορείς, βρίσκουν τρόπους να το ενισχύσουν και άλλο.
Είναι προφανές ότι σε μια πανδημία που τεράστια συστήματα Υγείας δεν άντεξαν, πρέπει να αναρωτηθεί κανείς γιατί άντεξε το Εθνικό Σύστημα Υγείας; Δεν είναι το Ε.Σ.Υ. μιας χώρας που ήταν 10 χρόνια σε περιοριστικές δημοσιονομικές πολιτικές; Δεν ήταν το Ε.Σ.Υ. αυτό το οποίο ταλαιπωρήθηκε πάρα πολύ από αυτές τις πολιτικές και ουσιαστικά δεν ήταν δυνατόν, ήταν ανθρωπίνως αδύνατον να γίνουν επενδύσεις σε αυτά τα τελευταία χρόνια;
Το ότι εν κινήσει και εν μέσω πανδημίας το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι όρθιο, μας κάνει πολύ περήφανους. Στηρίζουμε την Πατρίδα μας. Είμαι γιατρός ορθοπαιδικός, αλλά αισθάνομαι ως κομμάτι αυτών των ανθρώπων, είναι οι ήρωες της διπλανής πόρτας, είμαι πολύ περήφανος για όλους αυτούς.
Ακόμα και για αυτούς οι οποίοι είδαν με σκεπτικισμό στην αρχή την όλη προσπάθεια, νομίζω ότι είναι εμφανές ότι είναι μια προσπάθεια εθνική, δεν περιλαμβάνει μικροπολιτικές λογικές ούτε κομματικές τακτικές.
Δεν θα βαρεθώ ποτέ να λέω ότι πάνω από όλα είναι η αξία της ανθρώπινης ζωής. Απέδειξε η ελληνική Κυβέρνηση ότι αυτό το ιεραρχεί ως πρώτη προτεραιότητα με κάθε κόστος.
Πιστεύω ότι ενωμένοι θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε και να βγούμε από αυτή την κρίση και με ένα πολύ πιο ενισχυμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Θα μπορούσα να πω πολλά εν μέσω κρίσης, νομοσχέδιο για την ποιότητα οργανισμών υγείας, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να συγχαίρει για τα νομοσχέδια την Πρωτοβάθμια τις ΚΟΜΥ, για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, να φέρνει εδώ το περιφερειακό του Γραφείο για την ασφάλεια των ασθενών και την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, τη δυνατότητα πολυπλεύρως να στηρίζουμε ασθενείς με σοβαρές νόσους, τη δυνατότητα να εξελιχθεί το Ε.Σ.Υ., την ψηφιοποίηση του, την ηλεκτρονική συνταγή, τις μεταρρυθμίσεις σε ό,τι έχει να κάνει με τις αξιολογήσεις διοικητών και δομών, τη δυνατότητα να ενισχυθούν Μονάδες Εντατικής Θεραπείας εν μέσω κρίσης, αλλά και τα ΤΕΠ. Έργα συντήρησης και αναβάθμισης κτηριακά σε μία νέα εποχή πράσινων Νοσοκομείων, οικολογικών και φιλικών προς το περιβάλλον.
Νομίζω ότι γίνεται μία τεράστια προσπάθεια. Ξέρετε, κανείς πολλές φορές μπορεί να δει το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Είμαι ένας φύσει αισιόδοξος άνθρωπος και εκ της θέσης μου θεσμικά, θεματοφύλακας του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Σ. ΠΑΤΡΑΜΑΝΗ: Πολλοί ασθενείς με συμπτώματα σπεύδουν στα εφημερεύοντα νοσοκομεία, είτε για να κάνουν το τεστ, είτε γιατί γνωρίζοντας πως είναι θετικοί και θέλουν να διαπιστώσουν εάν είναι σε κίνδυνο. Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη ιατρική εκτίμηση και πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί ο εργαστηριακός και ακτινολογικός έλεγχος χωρίς την ταλαιπωρία στα εφημερεύοντα νοσοκομεία; Υπάρχει κάποιο σχέδιο η εφαρμογή του οποίου θα συντελούσε εκτός των άλλων και στην αποφόρτιση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων;
Β. ΚΙΚΙΛΙΑΣ: Νομίζω έχει απαντηθεί ότι το 30% των τεστ γίνεται πλέον σε Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία. Οι κινητές ομάδες δίνουν σημαντική βοήθεια στο testing και άρα αντιμετωπίζουν πρωτογενώς και νωρίς, περιστατικά που είναι συμπτωματικά και μη, κατά κύριο λόγο μη συμπτωματικά, στις τέσσερις γωνίες της χώρας. Αυτός είναι ένας τρόπος σημαντικός να αποφορτιστούν τα ΤΕΠ και οι εφημερίες των Νοσοκομείων.
Παράλληλα προσθέτουμε και άλλα όπλα στην φαρέτρα μας. Θα ανακοινωθούν μέσα στις επόμενες ημέρες. Είμαι πεπεισμένος ότι βήμα-βήμα θα μπορέσουμε να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε αποτελεσματικά και άλλο το Ε.Σ.Υ.
Αυτή θα είναι, κυρία Κοτανίδου, μία παρακαταθήκη, όπως πολύ σωστά είπατε, για το μέλλον, οι 1.200 και πλέον Μονάδες Εντατικής Θεραπείας παράλληλα με την εκπαίδευση του προσωπικού, παράλληλα με μόνιμο προσωπικό, παράλληλα με σύγχρονες πρακτικές.
Νομίζω ότι η εκπαίδευση, η αξιολόγηση και η εκπαίδευση του προσωπικού είναι κομβικής σημασίας, στρατηγικά πρώτη προτεραιότητα της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και ευελπιστώ ότι θα καταφέρουμε να αντέξουμε, να ξεπεράσουμε την κρίση και να ολοκληρώσουμε αυτές τις μεταρρυθμίσεις.
Α. ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ: Εγώ θα ήθελα μόνο να προσθέσω κάτι εδώ, ότι οι άνθρωποι οι οποίοι είναι θετικοί δεν χρειάζεται να σπεύδουν στα εξωτερικά ιατρεία των Νοσοκομείων. Μπορούν τηλεφωνικά να επικοινωνήσουν με τους υπεύθυνους του ΕΟΔΥ ή με τα κέντρα τα υγειονομικά τα οποία βρίσκονται στην Περιφέρειά τους και να πάρουν πληροφορίες και να υπάρχει μια στενή παρακολούθηση, όχι πηγαίνοντας στα Νοσοκομεία επιβαρύνοντας έτσι τη δουλειά και των Νοσοκομείων.
Δεν χρειάζεται να μετακινούνται, είναι απλές οι οδηγίες τις οποίες πρέπει να ακολουθήσουν και δεν υπάρχει κανένας λόγος να σπεύδουν στα Νοσοκομεία για εργαστηριακές και ακτινολογικές εξετάσεις. Ευχαριστώ.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Η επόμενη προγραμματισμένη ενημέρωση από τον Υπουργό Υγείας είναι την επόμενη Τετάρτη 18 Νοεμβρίου. Ευχαριστούμε πολύ.
