Το Κονκλάβιο πάντα εκπλήσσει. Ο Ρόμπερτ Φραγκίσκος Πρέβοστ είναι ο νέος Πάπας της Καθολικής Εκκλησίας, με το όνομα Λέων ΙΔ΄. Ο «λιγότερο» Αμερικανός από τους Αμερικανούς καρδινάλιους, ο παγκόσμιος ιεραπόστολος που πήρε το όνομα του Λέοντα ΙΓ΄, του Πάπα των κοινωνικών εγκυκλίων.
Ο νέος Πάπας είναι ο πρώτος Βορειοαμερικανός θεματοφύλακας της κληρονομιάς του Φραγκίσκου, ο οποίος ωστόσο, επιλέχθηκε από το δυτικό στρατόπεδο, τις ΗΠΑ, που θεωρούνται σύνορο του Χριστιανισμού.
Ο Πάπας Λέων ο ΙΔ, πραγματοποίησε ιεραποστολικό έργο στη Λατινική Αμερική και ηγήθηκε του Αυγουστινιανού τάγματος για μεγάλο χρονικό διάστημα, του οποίου είναι μέλος εδώ και μισό αιώνα.
Και όχι μόνο αυτό: το όνομα Λέων είναι ένα «δυνατό» όνομα, το οποίο αποκαλύπτει την επιθυμία της Εκκλησίας για ανεξαρτησία από τις κοσμικές δυνάμεις.
Ο Πάπας των «νέων πραγμάτων»
Ο νέος Πάπας εμπνεύστηκε από το όνομα του Λέοντος ΙΓ’, συγγραφέα του Rerum Novarum, στα τέλη του 19ου αιώνα.
Το 1891, ο Πάπας Λέων ΙΓ΄ εξέδωσε την πρώτη εγκύκλιο σχετικά με το καθολικό δόγμα σε κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα. Το όνομά της, Rerum novarum, σημαίνει «των νέων πραγμάτων» και το έγγραφο ήταν μια απάντηση στη βιομηχανική επανάσταση που λάμβανε χώρα από τον 18ο αιώνα και στην εμφάνιση φιλελεύθερων και στη συνέχεια μαρξιστικών οικονομικών θεωριών.
Ο Λέων ΙΓ΄ σκιαγράφησε έναν «Τρίτο Δρόμο», μεταξύ αυτών των δύο θεωριών, ο οποίος διεκδικούσε τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά αντιτίθετο σε κάθε έννοια ταξικής πάλης.
Το καθολικό δόγμα επανέλαβε τις βασικές οικονομικές αρχές του Χριστιανισμού και επιβεβαίωσε κυρίως τα εξής: το δικαίωμα ιδιοκτησίας, αλλά με το καθήκον να φροντίζει για το κοινό καλό και να χρησιμοποιεί αυτή την περιουσία προς όφελος των άλλων. Τασσόταν επίσης υπέρ του δίκαιου μισθού, της φιλανθρωπίας προς τους φτωχούς και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι για τους εργαζόμενους.
Η κρατική παρέμβαση επιτρεπόταν, αλλά έπρεπε να ακολουθεί την αρχή της επικουρικότητας, δηλαδή να περιορίζεται σε θέματα που δεν μπορούσαν να διευθετηθούν από άλλες αρμόδιες αρχές (οικογένεια, ενώσεις, συνδικάτα, τοπικές αρχές).
Σύμφωνα με το Rerum novarum,ορισμένα προβλήματα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν μόνο σε διεθνές επίπεδο, από τις αρμόδιες οικονομικές και κοινωνικές αρχές.
Από το 1891, πάντως διαδοχικοί Πάπες έχουν δημοσιεύσει διάφορες ενημερώσεις του Rerum novarum, οι οποίες ασχολούνται με ζητήματα όπως το διεθνές χρέος, τις συνέπειες της κατάρρευσης του κομμουνισμού, τη διασυνοριακή μετανάστευση και τις οικονομικές κρίσεις.
Παράγοντας ειρήνης
Ο νέος Πάπας ήρθε πάντως από την υπερδύναμη για να διαχειριστεί μια Εκκλησία, θέλοντας να συνεχίσει το έργο του μακαριστού Φραγκίσκου ως ένας απελευθερωτικός και ειρηνευτικός παράγοντας σε έναν ολοένα και πιο χαοτικό και ανταγωνιστικό κόσμο.
Σε κάθε περίπτωση, μετά τον Φραγκίσκο, μια νέα πρόκληση αναδύεται για την Καθολική Εκκλησία: να εδραιώσει τη συνέχεια με τον προηγούμενο παπικό θρόνο, να συμφιλιώσει τις διάφορες «ψυχές» του Κονκλάβιου, επιλέγοντας έναν Προκαθήμενο που βρίσκεται πλησιέστερα στη Ρώμη και την κληρονομιά του Φραγκίσκου, παρά στις τάξεις των σκληροπυρηνικών καρδιναλίων , που ανησυχούσαν περισσότερο τον Φραγκίσκο.
