Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Η πλεονεξία σε όλο της το μεγαλείο. Προηγήθηκαν τα Panama Papers και μόλις πέντε χρόνια μετά ήρθαν τα Pandora Papers με τους πλουσιότερους και ισχυρότερους ανθρώπους του πλανήτη, που προσπάθησαν να αποκρύψουν τον πλούτο τους και να φοροδιαφύγουν. Λίγες μέρες αργότερα υπογράφηκε η συμφωνία του ΟΟΣΑ από περίπου 140 χώρες, στην πιο σαρωτική αναθεώρηση των παγκόσμιων φορολογικών κανόνων εδώ και έναν αιώνα, με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής.
Τα ποσά ωστόσο που εξακολουθούν να διαφεύγουν από την παγκόσμια οικονομία είναι τεράστια. Αυτό πιστοποιεί και νέα έκθεση του State of Tax Justice 2021, που αναφέρει ότι σχεδόν μισό τρισεκατομμύριο δολάρια θα χαθεί φέτος από το παγκόσμιο φορολογικό σύστημα μέσω φοροδιαφυγής, με τη Βρετανία να κατέχει τη μερίδα του λέοντος. Οι απώλειες υπολογίζονται φέτος στα 483 δισ. δολάρια έναντι 427 δισ. δολαρίων πέρυσι, που σημαίνει ότι υπάρχει ανοδική τάση παρά τις αλλεπάλληλες διεθνείς συμφωνίες, με μόνο τη Βρετανία να είναι υπεύθυνη για το 40% του συνόλου.
Την ώρα που αυτές οι φορολογικές καταχρήσεις από πολυεθνικές και δισεκατομμυριούχους θα ήταν αρκετές για να καλύψουν τον εμβολιασμό του παγκόσμιου πληθυσμού κατά της Covid-19 κατά τρεις φορές ή να εξαλείψουν ένα μεγάλο μέρος της φτώχειας στον πλανήτη ή για να περιορίσουν τις καταστροφικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα οι ισχυροί του πλανήτη αναζητούσαν τρόπους για χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης και της απανθρακοποίησης, ενώ πρόσφατα ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ κάλεσε δημοσίως τους πλουσιότερους ανθρώπους της γης να δωρίσουν ένα μικρό μέρος από την περιουσία τους για να συγκεντρωθούν 6 δισ. δολάρια που θα σώσουν 42 εκατ. άτομα από την πείνα.
Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι το μεγαλύτερο μερίδιο της φοροδιαφυγής, ήτοι 312 δισ. δολάρια, είναι αποτέλεσμα φοροδιαφυγής από πολυεθνικές και 171 δισ. δολάρια από πλουσίους, οι οποίοι διατηρούν περιουσιακά στοιχεία σε φορολογικούς παραδείσους. Οι πλούσιες δε χώρες ευθύνονται για τη διευκόλυνση του 78% των φαινομένων φοροαποφυγής. Την ίδια στιγμή, ο καθαρός πλούτος παγκοσμίως αυξήθηκε στα 514 τρισ. δολάρια το 2020 από 156 τρισ. δολάρια το 2000, σύμφωνα με έκθεση της McKinsey.
Παρά το τεράστιο μέγεθος της παραοικονομίας, το πρόβλημα δεν επιλύεται. Και κάθε φορά οι αρμόδιες αρχές δηλώνουν ότι εργάζονται για την περαιτέρω ενδυνάμωση του «οπλοστασίου» τους κατά των φορολογικών καταχρήσεων. Απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, το φορολογικό σύστημα εξακολουθεί να βαρύνεται από πολυπλοκότητα και πολυνομία, με αποτέλεσμα τα «παραθυράκια» να παραμένουν ορθάνοικτα, με μία πολιτική ηγεσία που δεν έχει τη βούληση να παρέμβει δυναμικά.
