Μια νέα σελίδα σε θέματα ναυτικής εκπαίδευσης στα Επαγγελματικά Λύκεια «ανοίγει» το Ίδρυμα Ευγενίδου, με τη στρατηγική συνεργασία που υπέγραψε για τα επόμενα δύο χρόνια με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).
Το Ίδρυμα, ως θεσμικός εταίρος του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος, θα εισάγει στα Ναυτικά Επαγγελματικά Λύκεια την τελευταία λέξη της τεχνολογίας με εξειδικευμένα ψηφιακά και διαδραστικά μέσα ως σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία.
Παράλληλα θα αναλάβει και την εκπαίδευση των καθηγητών σε τομείς όπως είναι οι προσομοιωτές γέφυρας και μηχανοστασίου, οι οποίοι αναπτύσσονται αυτή την περίοδο στους χώρους του Ιδρύματος, στη Λεωφόρο Συγγρού. Προκειμένου με τη σειρά τους οι καθηγητές να έχουν την ικανότητα να διδάξουν με πληρότητα τους μαθητές της Β’ και της Γ’ Λυκείου για όσα θα συναντήσουν στο μεγάλο ταξίδι της επαγγελματικής τους καριέρας, που ξεκινά από τις αίθουσες των Επαγγελματικών Λυκείων και συνεχίζει στις γέφυρες ή τα μηχανοστάσια του μεγάλου ελληνικού εμπορικού στόλου, ή ακόμα, σε μεταγενέστερο χρόνο, στα γραφεία των ναυτιλιακών εταιρειών.
Με αφορμή την πρόσφατη υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στα δύο μέρη, η «Ν» μίλησε για το εξαιρετικής σημασίας αυτό ζήτημα με τον πρόεδρο του Ιδρύματος κ. Λεωνίδα Δημητριάδη – Ευγενίδη και τον διοικητή του Ιδρύματος Ευγενίδου κ. Ιωάννη Γκόλια.
Όπως αναφέρουν «ο τελικός στόχος είναι η ομαλή μετάβαση των αποφοίτων είτε προς τις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) είτε απευθείας στην αγορά εργασίας, με επαρκή επαγγελματικό εξοπλισμό, δεξιότητες και αυτοπεποίθηση», ενώ προσθέτουν: «Η συνεργασία Ιδρύματος Ευγενίδου – ΙΕΠ δεν είναι μια απλή εκπαιδευτική σύμπραξη. Είναι μια στρατηγική επένδυση στο μέλλον της ελληνικής ναυτιλίας, στην ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης και στη στήριξη των μαθητών των ΕΠΑΛ σε κάθε γωνιά της χώρας».
-Κύριε Ευγενίδη, ποια είναι η φιλοσοφία του Ιδρύματος πίσω από αυτή τη συνεργασία με το ΙΕΠ; Πώς βλέπετε τον ρόλο του Ιδρύματος Ευγενίδου στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της ναυτικής εκπαίδευσης;
«Το Ίδρυμα Ευγενίδου προσεγγίζει τη ναυτική εκπαίδευση ολιστικά, αξιοποιώντας τόσο τη μακρά παιδαγωγική του εμπειρία όσο και τη στενή, διαχρονική του σχέση με τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Η ποντοπόρος ελληνική ναυτιλία αποτελεί αναμφίβολα την κορωνίδα της ελληνικής ναυτιλιακής παρουσίας παγκοσμίως – και είναι εθνικής σημασίας να συνεχίσει να στηρίζεται σε ικανούς, καλά εκπαιδευμένους Έλληνες αξιωματικούς.
Ταυτόχρονα, εξίσου ζωτικής σημασίας τομείς όπως η ακτοπλοΐα, τα επαγγελματικά τουριστικά σκάφη και η ναυτιλία μικρών αποστάσεων, έχουν απαιτήσεις επαρκούς στελέχωσης με Έλληνες και Ελληνίδες ναυτικούς, και αυτό αποτελεί πρόκληση αλλά και ευκαιρία. Σε όλα αυτά τα πεδία το Ίδρυμα αναγνωρίζει ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι καθοριστικός παράγοντας ποιότητας και ασφάλειας, αλλά και δηλώνει πίστη στον επαρκή καταρτισμένο Έλληνα/Ελληνίδα ναυτικό.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο Έλληνας ναυτικός μπορεί -και πρέπει- να παραμείνει ανάμεσα στους πιο ανταγωνιστικούς παγκοσμίως. Και αυτό δεν είναι θεωρητικό. Είναι τεράστιο δυνητικό εθνικό κεφάλαιο, που χρειάζεται μακρόπνοη επένδυση.
Η παιδαγωγική μας αντίληψη στηρίζεται στη σύνθεση του παραδοσιακού και του σύγχρονου:
- Από τη μια πλευρά, τεχνολογίες αιχμής – προσομοιωτές, ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης, διαδραστικές πλατφόρμες.
- Από την άλλη, η παραδοσιακή μέθοδος λόγιας και βιωματικής εκπαίδευσης, που διαμορφώνει κρίση, χαρακτήρα και πραγματική ναυτική ταυτότητα.
Αυτός είναι ο δρόμος για ένα βιώσιμο, συνεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα ναυτικής εκπαίδευσης – όχι μόνο για την ποντοπόρο, αλλά και για όλους τους κρίσιμους ναυτιλιακούς τομείς στους οποίους η Ελλάδα οφείλει να διατηρεί ποιοτική παρουσία.
Το Ίδρυμα Ευγενίδου συμμετέχει σε αυτόν τον σχεδιασμό όχι απλώς ως υποστηρικτής, αλλά ως ενεργός θεσμικός εταίρος, σε συνεργασία με το ΙΕΠ και όλους τους αρμόδιους φορείς, με στόχο τη διαμόρφωση της επόμενης γενιάς Ελλήνων ναυτικών – αντάξιας της ιστορίας μας και των απαιτήσεων του μέλλοντος».
-Κύριε Γκόλια, ποιος είναι ο στόχος και το περιεχόμενο της συνεργασίας σε πρακτικό επίπεδο;
«Ο στόχος αυτής της συνεργασίας είναι να ενισχυθεί η δημόσια ναυτική εκπαίδευση, ώστε από το επίπεδο ακόμα της σχολικής εκπαίδευσης να αποτελεί ρεαλιστική επιλογή για τις νέες και τους νέους. Το μέλλον της ναυτιλίας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την ποιότητα των ανθρώπων που θα τη στελεχώσουν – και αυτή η ποιότητα διαμορφώνεται ήδη από το σχολείο. Η συμφωνία προβλέπει δράσεις σε τέσσερις τομείς.
Πρώτον, προβλέπεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επιμόρφωσης καθηγητών ΕΠΑΛ, το μοντέλο δηλαδή “train the trainer”. Οι εκπαιδευτικοί θα αποκτήσουν δεξιότητες για τη χρήση των προσομοιωτών και για την αξιοποίηση σχετικών παιδαγωγικών εργαλείων. Οι καθηγητές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μεταρρύθμισης. Μέσα από τη συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ξεκινά μια συστηματική επένδυση στην επαγγελματική και παιδαγωγική τους ενδυνάμωση, ξεκινώντας από τους προσομοιωτές στα ΕΠΑΛ ναυτιλιακής κατεύθυνσης.
Δεύτερον, η συνεργασία περιλαμβάνει την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών, αρχικά σε δύο βασικά μαθήματα των ναυτιλιακών ΕΠΑΛ, ένα για πλοιάρχους και ένα για μηχανικούς. Στόχος, οι μαθητές να αντλήσουν γνώσεις που θα αποτελούν τη βάση και θα είναι άμεσα συσχετισμένες με τις πιθανές ναυτιλιακές εκπαιδευτικές απαιτήσεις (στις ΑΕΝ) στην επαγγελματική πορεία των μαθητών μετά το Λύκειο.
Τρίτον, προχωράμε επίσης στη συγγραφή των βασικών τεχνικών εγχειριδίων για τα δύο παραπάνω βασικά μαθήματα των ναυτιλιακών ΕΠΑΛ. Τα εγχειρίδια θα αντανακλούν το επαγγελματικό προφίλ των μαθητών και θα αξιοποιούν διαδραστικά στοιχεία, όπως προσομοιώσεις και εκπαιδευτικά βίντεο. Το νέο εκπαιδευτικό υλικό θα προκύψει μέσα από διαβούλευση με επαγγελματίες του κλάδου, καθηγητές των ΑΕΝ, αλλά και με καθηγητές των ΕΠΑΛ που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διδασκαλίας και θα “επικοινωνεί” με το αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό πιο προηγμένου εκπαιδευτικού επιπέδου(ΑΕΝ, Ειδικά Σχολεία).
Τέλος, τέταρτον, θα διοργανωθούν κοινές εκδηλώσεις, συνέδρια και ημερίδες, για την ενίσχυση της ελκυστικότητας του ναυτικού επαγγέλματος και την προβολή καλών πρακτικών στη ναυτιλία».
-Ποιο είναι το κεντρικό παιδαγωγικό μήνυμα αυτής της συνεργασίας, κ. Ευγενίδη;
«Το βασικό μήνυμα είναι πως οι μαθητές των ναυτικών ΕΠΑΛ πρέπει να αποκτούν τις γνώσεις που αναλογούν στην εκπαιδευτική τους βαθμίδα και οι οποίες εντάσσονται σε μια ολιστική θεώρηση της ναυτικής εκπαίδευσης, προετοιμάζοντάς τους για τις πρόσθετες ανάγκες εκπαίδευσης και κατάρτισης για το ναυτιλιακό επάγγελμα μετά το Λύκειο.
Η ενίσχυση των ναυτιλιακών ΕΠΑΛ με τεχνολογίες όπως οι προσομοιωτές, η επικαιροποίηση των προγραμμάτων τους με επικέντρωση σε ρεαλιστικές εφαρμογές στην πράξη και η δημιουργία αναβαθμισμένου εκπαιδευτικού υλικού με ψηφιακές εφαρμογές, τα καθιστά πιο ελκυστικά και εμπνέει τους μαθητές τους περισσότερο στην κατεύθυνση των ναυτιλιακών επαγγελμάτων.
Η συνεργασία επομένως του Ιδρύματος Ευγενίδου με το ΙΕΠ ενισχύει τη σχέση των μαθητών με τη θάλασσα και δίνει την ευκαιρία στο Ίδρυμα Ευγενίδου μέσα από την εμπειρία του στην απαιτούμενη ναυτική εκπαίδευση μετά το Λύκειο, αλλά και την εμπειρία του σε ψηφιακά και διαδραστικά εργαλεία μάθησης, να συμβάλει στη δημιουργία ενός συνεκτικού μοντέλου τεχνικής εκπαίδευσης από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέχρι το μπάρκο».
-Κύριε Γκόλια, πώς σκοπεύετε να αξιοποιήσετε τους προσομοιωτές;
«Το Ίδρυμα Ευγενίδου έχει ήδη επενδύσει σημαντικά σε υποδομές για τα ναυτιλιακά ΕΠΑΛ. Το 2024 μόνο, πραγματοποιήθηκαν δωρεές άνω των 250.000 ευρώ σε προσομοιωτές στα Ε.Κ. Βόλου, Αλεξανδρούπολης και Πειραιά και σε μηχανολογικό εξοπλισμό εργαστηρίων, ενώ είμαστε κοντά στο πλευρό των ναυτιλιακών ΕΠΑΛ και για όποια άλλη σχετική ανάγκη. Οι ναυτικοί προσομοιωτές αποτελούν βασικό πυλώνα της πρακτικής εκπαίδευσης, φέρνοντας τη γέφυρα του πλοίου ή το μηχανοστάσιο μέσα στην τάξη. Μόλις ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση προσομοιωτών και στους χώρους του Ιδρύματος, ώστε να μπορέσουμε να συμβάλουμε με τη χρήση τους στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών για την πιο αποτελεσματική χρήση των προσομοιωτών που είναι εγκαταστημένοι στα ΕΠΑΛ.
Η αξιοποίησή τους οργανώνεται σε δύο φάσεις: αρχικά θα γίνει η αναλυτική εκπαίδευση των εκπαιδευτών του Ιδρύματος από ειδικούς της Wartsila και στη συνέχεια η μεταφορά της όποιας απαιτούμενης τεχνογνωσίας στους καθηγητές των ΕΠΑΛ.
Η εκπαίδευση θα διεξάγεται στο Ίδρυμα για τα ΕΠΑΛ που η πρόσβαση είναι “εύκολη” , ενώ για τα ΕΠΑΛ της περιφέρειας -που είναι πιο απομακρυσμένα- με επιτόπου διδασκαλία στους προσομοιωτές αυτών των ΕΠΑΛ. Η εκπαίδευση, πέραν της καθαυτής χρήσης των προσομοιωτών θα επικεντρώσει στη δημιουργία εφαρμογών για τα μαθήματα στα οποία προβλέπεται η χρήση προσομοιωτών. Εξυπακούεται ότι για την αποτελεσματικότερη εκπαίδευση των εκπαιδευτών θα δημιουργηθεί κατάλληλο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό».
-Κύριε Ευγενίδη, ποιο είναι το ευρύτερο όφελος από αυτή την πρωτοβουλία;
«Βασικός στόχος και μεγάλο όφελος της πρωτοβουλίας αυτής είναι η ομαλότερη ένταξη των αποφοίτων των ΕΠΑΛ στην αγορά εργασίας, είτε με συνέχιση σπουδών στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού είτε με απόκτηση εμπειρίας με τα αρχικά εκπαιδευτικά ταξίδια.
Πέρα όμως από τα παραπάνω, η υιοθέτηση αυτή ενός ολιστικού μοντέλου ναυτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με συνοχή ανάμεσα στις διάφορες φάσεις εκπαίδευσης ανερχόμενου επιπέδου, εφόσον -όπως πιστεύω- απόλυτα πετύχει, μπορεί να αποτελέσει οδηγό για μια παρόμοια προσέγγιση σε σειρά τεχνικών επαγγελμάτων. Αυτό πιστεύω μπορεί να αποτελέσει το ευρύτερο όφελος της πρωτοβουλίας αυτής, με σημαντικές θετικές επιπτώσεις για την τεχνική εκπαίδευση και κατάρτιση στη χώρα μας, που τόσο την έχει ανάγκη».
Πολυσχιδές έργο και προσφορά σε ΕΠΑΛ
Με συνεπή προσήλωση στην ενίσχυση της ναυτικής εκπαίδευσης, το Ίδρυμα Ευγενίδου έχει να επιδείξει ένα πολυσχιδές έργο, που εκτείνεται από τις εκδόσεις μέχρι τον σύγχρονο εξοπλισμό και την έρευνα. Ήδη, στο ενεργητικό του συγκαταλέγονται 173 τίτλοι ναυτικής θεματολογίας – πολλοί εκ των οποίων χρησιμοποιούνται ως βασικά εκπαιδευτικά βοηθήματα σε Επαγγελματικά Λύκεια με ναυτική κατεύθυνση σε όλη τη χώρα.
Η στήριξη, όμως, δεν εξαντλείται στον εκδοτικό τομέα. Αντιλαμβανόμενο την αξία της πρακτικής κατάρτισης, το Ίδρυμα έχει προχωρήσει σε σημαντικές δωρεές εξοπλισμού προς τα Εργαστηριακά Κέντρα των ΕΠΑΛ, ενισχύοντας ειδικότητες Πλοιάρχων και Μηχανικών. Ενδεικτικά, έχουν υποστηριχθεί εργαστήρια και σχολεία όπως το 3ο Ε.Κ. Λάρισας, το 4ο Ε.Κ. Πειραιά, το 1ο Ε.Κ. Κέρκυρας, το 5ο Ε.Κ. Ιλίου, καθώς και τα ΕΠΑΛ Πειραιά, Αλεξανδρούπολης και Διδυμοτείχου.
Ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει το 1ο ΕΠΑΛ Διδυμοτείχου, το οποίο φέρει το όνομα του Ευγένιου Ευγενίδη και απολαμβάνει την αμέριστη στήριξη του Ιδρύματος. Με πρωτοβουλία του τελευταίου δημιουργήθηκε εκεί ναυτικός τομέας – ενέργεια που επαναλήφθηκε και στο 4ο ΕΠΑΛ Αλεξανδρούπολης. Σήμερα, τα δύο αυτά σχολεία αποτελούν βασικούς κόμβους της ναυτικής εκπαίδευσης στη Θράκη.
Στην αιχμή της τεχνολογίας, το Ίδρυμα έχει προχωρήσει στη χορήγηση τριών υπερσύγχρονων ναυτιλιακών προσομοιωτών, εξοπλίζοντας το 1ο Ε.Κ. Αλεξανδρούπολης, το 1ο Ε.Κ. Βόλου και το 2ο Ε.Κ. Πειραιά. Οι προσομοιωτές αυτοί προσφέρουν στους μαθητές την ευκαιρία να εκπαιδευτούν σε συνθήκες που προσομοιάζουν την πραγματική ναυτική εμπειρία, ενισχύοντας ουσιαστικά την ποιότητα και την πληρότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η παρουσία του Ιδρύματος Ευγενίδου στον τομέα της ναυτικής παιδείας είναι επίσης έντονη στον χώρο της έρευνας και της ευαισθητοποίησης. Μελέτες για την προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα, καθώς και η υποστήριξη θεματικών εκθέσεων για την ιστορία της ναυτιλίας, φέρνουν τους μαθητές σε άμεση επαφή με τον ναυτικό κόσμο.
Μέσα από ένα πλέγμα δράσεων που συνδυάζει τη γνώση, την εμπειρία και την τεχνολογία, το Ίδρυμα Ευγενίδου επενδύει με συνέπεια στη δημιουργία μιας σύγχρονης, βιώσιμης και εθνικά χρήσιμης ναυτικής εκπαίδευσης – διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για την επόμενη γενιά ναυτικών της χώρας.
