Tο μέλλον της Ελλάδας στην παγκόσμια αγορά κρουαζιέρας σκιαγραφεί σε συνέντευξή του στη «Ν» ο Bud Darr, εκτελεστικός πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), αναγνωρίζοντας την εντυπωσιακή άνοδο της χώρας μας ως περιφερειακού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με 8 εκατομμύρια επιβατικές κινήσεις και σχεδόν 5.500 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων το 2024, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε στρατηγικό προορισμό, με προσδοκώμενη αύξηση της αγοράς άνω του 10% το 2025, επισημαίνει ο ίδιος.
Ο κ. Darr τονίζει ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να διαφοροποιήσει το τουριστικό της αποτύπωμα, προωθώντας λιγότερο γνωστά λιμάνια και περιοχές.
«Με πάνω από 40 λιμάνια διαθέσιμα για ανάπτυξη, οι εταιρείες μέλη της CLIA δείχνουν ενδιαφέρον για την επέκταση πέρα από τους δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη.
Αυτή η στρατηγική μπορεί να ενισχύσει τις τοπικές οικονομίες, να περιορίσει τις πιέσεις σε υποδομές και να προσφέρει στους επιβάτες αυθεντικές εμπειρίες» αναφέρει.
Σχετικά με τη βιωσιμότητα του κλάδου στην Ελλάδα, το ανώτερο στέλεχος της CLIA δηλώνει ότι η ενίσχυση των λιμενικών υποδομών, η διευκόλυνση του homeporting (εκκίνηση ταξιδιών από ελληνικά λιμάνια) και η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σημειώνεται ότι το 2023 η κρουαζιέρα προσέφερε στην ελληνική οικονομία πάνω από 2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας περισσότερες από 22.000 θέσεις εργασίας – στοιχείο που υπογραμμίζει τη σημασία της περαιτέρω στήριξης του κλάδου.
Αναφερόμενος στην πρόσφατη ανακοίνωση αύξησης των λιμενικών τελών, ο κ. Darr εκφράζει επιφυλάξεις για τον χρόνο και τον τρόπο εφαρμογής, ιδίως κατά την τουριστική αιχμή, και θεωρεί ότι ενδέχεται να προκαλέσει επιχειρησιακές δυσκολίες και επιπλέον διοικητικά βάρη στους τοπικούς πράκτορες.
«Αν και η επένδυση σε υποδομές είναι θετική, ο σχεδιασμός πρέπει να γίνεται με διαφάνεια και σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς» σημειώνει ο επικεφαλής της CLIA, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ κράτους, λιμανιών και εταιρειών είναι αναγκαία για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, βιώσιμη ανάπτυξη και κατανομή των ωφελειών σε περισσότερες περιοχές.
Σχετικά με τις επενδύσεις του κλάδου στις πράσινες τεχνολογίες στην πορεία προς την απανθρακοποίηση, δηλώνει ότι ήδη οι εταιρείες κρουαζιέρας επενδύουν σε πλοία με τεχνολογίες κινητήρων και πρόωσης, με επίκεντρο το LNG, την e-μεθανόλη και το υδρογόνο.
«Πάνω από το 50% των πλοίων παγκοσμίως είναι ήδη εξοπλισμένα με παράκτια ενεργειακή σύνδεση, με τον αριθμό να αυξάνεται» δηλώνει ο ίδιος, σημειώνοντας πως «η Ελλάδα, με τις σωστές επενδύσεις και συνεργασίες, μπορεί να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη της Μεσογείου στον τομέα της βιώσιμης κρουαζιέρας».
Πώς βλέπετε την Ελλάδα στον χάρτη της παγκόσμιας κρουαζιέρας τα επόμενα 10 χρόνια;
«Η Ελλάδα εξελίσσεται σε βασικό κόμβο κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο, με σταθερά αυξανόμενη ζήτηση και δυναμική ανάπτυξη. Η γεωγραφική της θέση, το τουριστικό προϊόν υψηλής ποιότητας και οι επενδύσεις στα λιμάνια την καθιστούν ολοένα και πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Με σχεδόν 8 εκατομμύρια κινήσεις επιβατών και 5.490 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων το 2024, η Ελλάδα καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο και εκτιμάται ότι η αγορά κρουαζιέρας θα αυξηθεί πάνω από 10% το 2025.
Αυτή η δυναμική αποτυπώνει την ισχυρή θέση της χώρας στον διεθνή χάρτη, προσελκύοντας εταιρείες και επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες».
Υπάρχει ενδιαφέρον από τις εταιρείες-μέλη της CLIA για λιγότερο γνωστούς ελληνικούς προορισμούς, πέρα από τους δημοφιλείς, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος;
«Υπάρχει σαφές ενδιαφέρον για την ανάπτυξη εναλλακτικών, λιγότερο προβεβλημένων προορισμών, καθώς η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 40 λιμάνια με δυνατότητα ένταξης στο δίκτυο της κρουαζιέρας.
Οι εταιρείες-μέλη της CLIA ανταποκρίνονται σε αυτή την τάση και εξετάζουν σοβαρά την ένταξη εναλλακτικών ελληνικών λιμανιών στο πρόγραμμά τους.
Αυτό προσφέρει ευκαιρίες για μικρότερες νησιωτικές και ηπειρωτικές κοινότητες να επωφεληθούν από τον τουρισμό κρουαζιέρας, με θετικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και περιορισμένη πίεση στις υποδομές.
Ο τουρισμός κρουαζιέρας έχει το πλεονέκτημα ότι διαχέει τα οφέλη σε πολλαπλά σημεία χωρίς να απαιτεί μαζική και μακροχρόνια παραμονή.
Τα λιγότερο γνωστά ελληνικά λιμάνια, εφόσον ενισχυθούν κατάλληλα, μπορούν να φιλοξενήσουν ροές επισκεπτών που επιθυμούν να γνωρίσουν αυθεντικές πλευρές της χώρας, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αποσυμφόρηση των δημοφιλών προορισμών».
Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να ενισχύσει τη θέση της ως κορυφαίος προορισμός;
«Η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει τη θέση της επενδύοντας σε λιμενικές υποδομές, διευκολύνοντας το homeporting και διευρύνοντας την τουριστική περίοδο.
Η λειτουργία ελληνικών λιμανιών ως σημείων εκκίνησης κρουαζιέρων δεν προσφέρει μόνο εμπλουτισμένες ταξιδιωτικές εμπειρίες, αλλά και αυξημένα έσοδα για τις τοπικές κοινωνίες, μέσω διανυκτερεύσεων, προμηθειών, ανεφοδιασμού και τεχνικών υπηρεσιών.
Το 2023, η συνολική συμβολή της κρουαζιέρας στην ελληνική οικονομία ανήλθε στα 2 δισ. ευρώ, στηρίζοντας πάνω από 22.000 θέσεις εργασίας – μια αύξηση που συνδέεται άμεσα με την άνοδο του homeporting.
Επίσης, με το ήπιο κλίμα και το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα, η χώρα έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει κρουαζιέρες και κατά τους χειμερινούς μήνες, μειώνοντας την εποχικότητα και ενισχύοντας την τοπική οικονομία με πιο ομοιόμορφο τρόπο.
Με συνδυαστικά δρομολόγια που ενώνουν Ευρώπη, Ασία και Αφρική, και με αυξανόμενη ζήτηση για αυθεντικά ταξίδια όλο τον χρόνο, η χώρα μπορεί να επενδύσει περαιτέρω στην ενίσχυση των υποδομών, στη διαφοροποίηση των προορισμών και στη διαπεριφερειακή συνεργασία, ώστε να εξελιχθεί σε κόμβο κρουαζιέρας διεθνούς εμβέλειας.
Το νέο τέλος για τα κρουαζιερόπλοια αναμένεται ότι θα επηρεάσει τον κλάδο με διάφορους τρόπους
Πώς αξιολογείτε την πρόσφατη ανακοίνωση για αύξηση των λιμενικών τελών στην Ελλάδα; Υπάρχει περίπτωση οι αυξήσεις να οδηγήσουν σε αλλαγή δρομολογίων προς άλλες χώρες;
«Η εισαγωγή του νέου τέλους για τα κρουαζιερόπλοια αναμένεται ότι θα επηρεάσει τον κλάδο της κρουαζιέρας με διάφορους τρόπους, τόσο σε λειτουργικό όσο και σε εμπορικό επίπεδο.
Παρότι η πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να διοχετεύσει πρόσθετους πόρους σε λιμενικές υποδομές και στην ανάπτυξη προορισμών αποτελεί θετικό στόχο, είναι εύλογο να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και τον τρόπο εφαρμογής του μέτρου.
Η προγραμματισμένη εφαρμογή μέσα στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου παρουσιάζει σοβαρές πρακτικές προκλήσεις, ιδίως από τη στιγμή που τα δρομολόγια κρουαζιέρας για τη συγκεκριμένη περίοδο έχουν οριστικοποιηθεί πολύ νωρίτερα.
Επιπλέον, η διοικητική επιβάρυνση που σχετίζεται με τον νέο φόρο -ιδιαίτερα η ευθύνη για τη διαχείριση των προκαταβολών- θα βαρύνει σε μεγάλο βαθμό τους τοπικούς ναυτιλιακούς πράκτορες.
Αυτή η μετατόπιση ευθύνης εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητά τους να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε τέτοιες απαιτήσεις εντός των υφιστάμενων πλαισίων, περιπλέκοντας ενδεχομένως τη συνολική εφαρμογή του νέου τέλους.
Όσον αφορά το κατά πόσο οι αυξήσεις θα οδηγήσουν σε αλλαγή των δρομολογίων σε άλλες χώρες, αυτό παραμένει εταιρική επιλογή».
Πώς μπορεί να υπάρξει καλύτερη συνεργασία μεταξύ λιμανιών, κράτους και εταιρειών κρουαζιέρας;
«Ο κλάδος της κρουαζιέρας λειτουργεί με βάση τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και τη συνεργασία, γι’ αυτό η CLIA, μαζί με τις εταιρείες κρουαζιέρας-μέλη της, συνεργάζεται ενεργά τόσο με την κυβέρνηση και τις λιμενικές αρχές όσο και με τις τοπικές κοινότητες για την υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης.
Σε αντίθεση με άλλες μορφές τουρισμού, η κρουαζιέρα επωφελείται από τον έγκαιρο προγραμματισμό των δρομολογίων, που επιτρέπει στους προορισμούς και στις εταιρείες να συνεργάζονται από νωρίς.
Αυτό καθιστά δυνατή την προληπτική αντιμετώπιση πιθανών προκλήσεων και τη διασφάλιση ότι η τουριστική ανάπτυξη ευθυγραμμίζεται με τις τοπικές προτεραιότητες.
Για να διευκολύνει την εποικοδομητική συνεργασία, η CLIA έχει θεσπίσει σχετικές κατευθυντήριες αρχές, με επίκεντρο τη διαφάνεια, την έγκαιρη επικοινωνία και την κοινή ευθύνη για την εφαρμογή λειτουργικών και καλά μελετημένων πολιτικών.
Είναι απαραίτητο τα όποια νέα μέτρα όχι μόνο να ορίζονται με σαφήνεια και να εφαρμόζονται με συνέπεια, αλλά και να προσαρμόζονται στις πραγματικές ανάγκες τόσο των εταιρειών κρουαζιέρας όσο και των τοπικών κοινοτήτων.
Οι τοπικές συνθήκες ποικίλλουν σημαντικά από προορισμό σε προορισμό. Για ορισμένους, η στέγαση και οι προσιτές τιμές μπορεί να είναι κορυφαία προτεραιότητα. Για άλλους μπορεί να είναι η πρόσβαση στα λιμάνια, η συμφόρηση ή οι περιορισμοί στις υποδομές.
Αυτές οι διαφορές υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια ευέλικτη, τοπική προσέγγιση και όχι για μια ομοιόμορφη λύση παντού.
Οι ολοκληρωμένες στρατηγικές τουρισμού που εξισορροπούν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις είναι συνήθως οι πιο αποτελεσματικές.
Αυτές περιλαμβάνουν την προώθηση σε λιγότερο επισκέψιμα λιμάνια, επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές και εφαρμογή πρακτικών βιωσιμότητας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του τουρισμού.
Τα συστήματα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού έχουν αποδειχθεί χρήσιμο εργαλείο σε πολυσύχναστα λιμάνια, βοηθώντας στην κατανομή των αφίξεων κρουαζιερόπλοιων με τρόπους που ελαχιστοποιούν την αναστάτωση, υποστηρίζοντας παράλληλα τις τοπικές επιχειρήσεις.
Επιπλέον, η CLIA υποστηρίζει τη διεξαγωγή ερευνών και περιβαλλοντικών αξιολογήσεων, για να βοηθήσει στη διαμόρφωση των αποφάσεων βάσει πραγματικών στοιχείων και άρα στον μετριασμό των πιθανών επιπτώσεων.
Η συμμετοχή μας σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας της Ε.Ε. και της Μεσογείου αντικατοπτρίζει την ευρύτερη δέσμευσή μας στη συνεργασία για σχεδιασμό βασισμένο σε στοιχεία.
Είναι, επίσης, σημαντικό να διευρυνθεί η γεωγραφική εμβέλεια του τουρισμού κρουαζιέρας. Το 2024, περισσότερο από το μισό της συνολικής δραστηριότητας κρουαζιέρας στην Ελλάδα συγκεντρώθηκε σε μόλις τρία λιμάνια: τον Πειραιά, τη Σαντορίνη και τη Μύκονο.
Ωστόσο, η χώρα διαθέτει περισσότερους από 40 προορισμούς έτοιμους να υποδεχθούν κρουαζιερόπλοια. Η ποικιλία επιλογών σε ό,τι αφορά τους προορισμούς, όχι μόνο μειώνει την πίεση στις περιοχές υψηλής ζήτησης, αλλά προωθεί και ένα μοντέλο με αναλογικότερη κατανομή των οικονομικών οφελών για τις κοινότητες τόσο στα νησιά όσο και στην ηπειρωτική χώρα».
Ποιες είναι οι πιο υποσχόμενες τεχνολογίες εναλλακτικών καυσίμων που εξετάζει σήμερα η παγκόσμια βιομηχανία κρουαζιέρας;
«Ο κλάδος της κρουαζιέρας εξετάζει ένα φάσμα τεχνολογιών εναλλακτικών καυσίμων, επικεντρωμένος στη μακροπρόθεσμη μετάβαση σε καύσιμα μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών.
Οι εταιρείες κρουαζιέρας έχουν ήδη επενδύσει σε πλοία με τεχνολογίες κινητήρων και πρόωσης που υποστηρίζουν βιώσιμες πηγές καυσίμων, ενισχύοντας την ευελιξία τους για τη μετάβαση σε ενέργεια χαμηλότερου άνθρακα στο μέλλον.
Στο επίκεντρο βρίσκονται η eμεθανόλη και το υδρογόνο, για τα οποία ήδη κατασκευάζονται πλοία με κατάλληλες τεχνολογίες πρόωσης.
Το LNG αποτελεί επίσης μεταβατική επιλογή, χάρη στην ικανότητά του να υποστηρίζει μελλοντικά βιο- ή συνθετικά καύσιμα.
Σε συνδυασμό με τη χρήση βιώσιμων βιοκαυσίμων έως το 2030 και την ευρεία εφαρμογή παράκτιας παροχής ενέργειας (OPS), οι εταιρείες διαμορφώνουν ένα πολυδιάστατο πλάνο απανθρακοποίησης, καλώντας ταυτόχρονα κυβερνήσεις και προμηθευτές να στηρίξουν αυτή τη μετάβαση.
Αυτή τη στιγμή, πάνω από το 50% των κρουαζιερόπλοιων παγκοσμίως είναι εξοπλισμένα με παράκτια ενεργειακή υποστήριξη και ο αριθμός αυτός αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο».
