Μπορεί να φαίνεται κλειστή η «πόρτα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά το χρηματοδοτικό εργαλείο για την άμυνα SAFE απέναντι στην Τουρκία, ωστόσο η τουρκική αμυντική βιομηχανία κατακλύζει την Ευρώπη.
Χαρακτηριστικό είναι δημοσίευμα τουρκικού μέσου που έφερε -προ ημερών- τον τίτλο: Άνεμοι της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας φυσούν στην Ευρώπη.
Την ώρα που η τουρκική αμυντική βιομηχανία βιώνει μια από τις πιο παραγωγικές εξαγωγικές περιόδους παρουσιάζοντας εγχώρια και εθνικά προϊόντα σε όλη την ήπειρο, από την Πορτογαλία έως την Ισπανία, από τη Γερμανία έως την Πολωνία, η Άγκυρα καταρτίζει σχέδια για την περαιτέρω επέκταση τα επόμενα χρόνια.
Για τον λόγο αυτό τα βλέμματα (ορισμένων) κρατών-μελών της ΕΕ είναι κατά πόσο θα μπορούσε να διεκδικήσει για αυτό τον λόγο, το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE.
«Όχι» από την ΕΕ στη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE (;)
Η πρώτη επίσημη απάντηση από την ΕΕ (που να κατονομάζει την Τουρκία) ήρθε δια στόματος του Επιτρόπου για την Άμυνα και το Διάστημα Andrius Kubilius, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση τόνισε πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει σε όλες τις δράσεις της τη διαφύλαξη των συμφερόντων ασφάλειας και άμυνας τόσο της ίδιας όσο και των κρατών μελών της, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Επισήμανε, δε, ότι «το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE θέτει αυστηρούς όρους επιλεξιμότητας, ώστε να διασφαλίζεται πως οι προμήθειες και τα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του μέσου εξυπηρετούν αποκλειστικά τους στόχους ασφάλειας και άμυνας της Ε.Ε».
«Η Ε.Ε. δεν έχει συνάψει καμία συμφωνία με την Τουρκία για τα θέματα αυτά. Επομένως, οι τουρκικές εταιρείες δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες του SAFE», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η αντίδραση της Άγκυρας
Ακόμη και έτσι, όμως, τα σχέδια της Τουρκίας δεν φαίνεται να επηρεάζονται με τουρκικές διπλωματικές πηγές να αναφέρουν πως «ακόμη και εάν μπλοκαριστεί η Τουρκία από το SAFE, υπάρχουν πολλά ευρωπαϊκά κράτη που θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας στον τομέα της Άμυνας».
Τα «δίχτυα» της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας
Ξεκινώντας από τις πιo πρόσφατες συμφωνίες η TUSAŞ (Τουρκική Αεροδιαστημική και Αμυντική Βιομηχανία) υπέγραψε στην Ισπανία για το πρόγραμμα Hürjet.
Πρόκειται για εκπαιδευτικό και ελαφρύ επιθετικό αεροσκάφος με δυνατότητες πολλαπλών ρόλων, εξοπλισμένο με προηγμένα συστήματα και υψηλή ευελιξία (Advanced Jet Trainer & Light Attack Aircraft) που αναπτύχθηκε από την TUSAŞ (Turkish Aerospace Industries – TAI) και θέλει η Ισπανία, σε μία κίνηση που σηματοδοτεί την πρώτη εξαγωγή τουρκικού αεροσκάφους γι αυτό τον σκοπό.
Η σχέση όμως Ισπανίας – Τουρκίας στην άμυνα εδραιώνεται ακόμη περισσότερο και με την θετική στάση της Ισπανίας στην απόκτηση από την Τουρκία μαχητικών αεροσκαφών Eurifighter δεδομένου του ότι ανήκει στην κοινοπραξία παραγωγής τους μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και τη Γερμανία.
Στις πρόσφατες συμφωνίες ανήκει και αυτή Τουρκίας – Ιταλίας.
Η εταιρεία κατασκευής drones Baykar – γαμπρού του Ερντογάν- ολοκλήρωσε την εξαγορά της ιταλικής αεροπορικής εταιρείας Piaggio Aerospace, με ιστορία 140 χρόνων, όπως ανακοίνωσε τη Δευτέρα (30/6) το Υπουργείο Επιχειρήσεων και Made in Italy προϊόντων της Ιταλίας.
Όμως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης πραγματοποιούνται εξαγωγές που αφορούν τόσο εναέρια όσο και χερσαία οχήματα. «Όλοι γνωρίζουν το υψηλό επίπεδο που έχουμε φτάσει στα μη επανδρωμένα συστήματα», αναφέρουν Τούρκοι αναλυτές, επισημαίνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Bayraktar TB-2 και πως χώρες όπως Ρουμανία, Πολωνία, Αλβανία, Κροατία το Κόσοβο χρησιμοποιούν ήδη τουρκικά UAV.
Τουρκικά άρματα και οχήματα στην Ευρώπη
Τα τουρκικά άρματα αποτελούν την τελευταία δεκαετία αντικείμενο έντονης προσοχής στην Ευρώπη.
Στις εξαγωγές ξεχωρίζουν οι Otokar (τουρκικό λεωφορείο και στρατιωτικό όχημα), Nurol (βιομηχανικός όμιλος εταιρειών που δραστηριοποιείται στην αμυντική βιομηχανία) και BMC (ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές αυτοκινήτων, λεωφορείων, στρατιωτικών φορτηγών και θωρακισμένων οχημάτων) με τις μεγάλες παραγγελίες της Otokar προς την Εσθονία και τη Ρουμανία και τις εξαγωγές της Nurol προς την Ουγγαρία να αποτελούν σημαντικά δεδομένα.
Τούρκοι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι «η πώληση θωρακισμένων οχημάτων σε αυτές τις χώρες δεν είναι εύκολη υπόθεση: οι τουρκικές εταιρείες ξεπέρασαν ισχυρούς ανταγωνιστές. Οι τουρκικές εταιρείες κατάφεραν να παράγουν τα πιο κατάλληλα οχήματα για τις ανάγκες κάθε χώρας».
Ενώ αναφέρουν πως «μέσα σε μόλις ένα-δυο χρόνια, η Τουρκία κατέστη χώρα που εξάγει σε σημαντικές χώρες της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ μαχητικά αεροσκάφη, πολεμικά πλοία, θωρακισμένα οχήματα διοίκησης και UAV».
Οι συμφωνίες-συνεργασίες που έκλεισαν στην IDEF 2025
Σε ό,τι αφορά τις εκτός συνόρων συμφωνίες-συνεργασίες που υπεγράφησαν στο περιθώριο της IDEF 2025 (Έκθεση Αμυντικού Υλικού) που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αυτή που «ταρακούνησε» κάποιους Ευρωπαίους ήταν αυτή μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας.
Υπενθυμίζεται ότι τα δύο κράτη υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας που θα επιτρέψει στην Τουρκία να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter Typhoon, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια πιθανή παραγγελία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων έως και 40 αεροσκαφών.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κρατικής Διοίκησης Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB), οι συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο IDEF 2025 ανήλθαν σε 9 δισ. δολάρια, με περίπου 5,85 δισ. από εξαγωγικές συμφωνίες ενώ κατά τη διάρκεια της έκθεσης «έπεσαν» συνολικά 270 υπογραφές για συμφωνίες.
Αναλυτικά οι υπόλοιπες συμφωνίες-συνεργασίες:
- Υπογραφή σύμβασης από την Ινδονησία για την απόκτηση 48 μαχητικών αεροσκαφών τύπου KAAN (TAI) από την Τουρκία
- Πώληση δύο Φρεγατών MILGEM στην Ινδονησία αξίας περίπου 1 δισ. δολάρια
- Στρατηγική συμφωνία της Baykar με την Korean Air για συνεργασία στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων συστημάτων αέρα (UAS)
- Συνεργασία της τουρκικής Katmerciler για συμπαραγωγή οχημάτων EREN 4×4 με την Μαλαισία
- Υπογραφή συμφωνίας της TAI (Turkish Aerospace Industries) με την MİRĀS του Αζερμπαϊτζάν για εκσυγχρονισμό και συντήρηση αεροσκαφών ρωσικής προέλευσης
- Επιπλέον η Roketsan παρουσίασε το Tayfun Block-4, το πρώτο τουρκικό υπερηχητικό βλήμα (hypersonic missile), με δυνατότητα ταχύτητας Mach 5 και βεληνεκούς έως 1.000 χλμ., καθώς και το NEB HAYALET, βόμβα διάτρησης 7+ μέτρων.
- Η STM παρουσίασε στη ναυτική κατηγορία νέα αυτόνομα σκάφη, όπως τα MARLIN ASuW, ULAQ Global, και SANCAR.
- Τέλος υπεγράφησαν συμφωνίες και από τουρκικά ιδρύματα για δραστηριότητες σε υλικά άμυνας, διαστήματος και κλιματικών τεχνολογιών.
Τα… κέρδη
Μέσα από τα παραπάνω η τουρκική αμυντική βιομηχανία κατάφερε να πετύχει σημαντική αύξηση στις εξαγωγές της τα τελευταία χρόνια.
- Το 2023, οι εξαγωγές αμυντικών και αεροδιαστημικών προϊόντων ανήλθαν σε περίπου 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 27% σε σχέση με το 2022.
- Το 2024, οι εξαγωγές αυξήθηκαν περαιτέρω, φτάνοντας τα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια, καταγράφοντας νέο ρεκόρ.
- Η εταιρεία Baykar το 2023 είχε έσοδα περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων το 90% προήλθε από εξαγωγές.
- Η TUSAŞ (Turkish Aerospace Industries) είχε έσοδα 63,575 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών το 2023.
- Η Aselsan, η μεγαλύτερη εταιρεία στρατιωτικών ηλεκτρονικών στην Τουρκία, είχε έσοδα 3,48 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024.
- Η Roketsan, η οποία εξειδικεύεται σε πυραυλικά συστήματα, είχε έσοδα 1,1 δισεκατομμυρίου δολαρίων το 2023.
Συνολικά το 2024, η τουρκική αμυντική βιομηχανία κατέγραψε νέο ρεκόρ εξαγωγών, φτάνοντας τα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας αύξηση περίπου 29% σε σχέση με το 2023, ενώ για το 2025 στοχεύει να ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
