Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, ο οποίος έχει περιγράψει τον εαυτό του ως τον «πιο κουλ δικτάτορα», μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας, μπορεί πλέον να διεκδικήσει απεριόριστες επανεκλογές στο ύπατο αξίωμα.
Ο 44χρονος Μπουκέλε, ο οποίος είναι πρόεδρος από το 2019 και επανεξελέγη το 2024 με ποσοστό 85% των ψήφων, κατέχει πλέον σχεδόν απόλυτο έλεγχο των θεσμών της χώρας και έχει ανοίξει την πόρτα για την… για πάντα διακυβέρνηση της χώρας.
Την Πέμπτη, το κοινοβούλιο του Ελ Σαλβαδόρ ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία την πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος, καταργώντας το όριο των θητειών στον προεδρικό θώκο, παρατείνοντας τη διάρκεια έκαστης από πέντε σε έξι χρόνια και καταργώντας τον δεύτερο γύρο στις εκλογές. Μειώνεται επίσης η τρέχουσα προεδρική θητεία κατά δύο χρόνια, γεγονός που μεταθέτει τις γενικές εκλογές στον Μάρτιο του 2027, κάτι που θα επιτρέψει στον Μπουκέλε να διεκδικήσει νέα θητεία για μεγαλύτερο διάστηκα και νωρίτερα από το προγραμματισμένο, εάν φυσικά κερδίσει.
Καθώς επικυρωνόταν η μεταρρύθμιση, πυροτεχνήματα έσκαγαν στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας Σαν Σαλβαδόρ. «Σας ευχαριστώ που γράψατε ιστορία, συνάδελφοι», δήλωσε ο πρόεδρος της Βουλής Ερνέστο Κάστρο του κόμματος του Μπουκέλε.
Ο Μπουκέλε απολαμβάνει τεράστιας υποστήριξης στο εσωτερικό της χώρας για την εκστρατεία του κατά των εγκληματικών συμμοριών, η οποία έχει μειώσει την εγκληματικότητα στη χώρα σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, έχει επίσης δεχθεί έντονη κριτική από διεθνείς οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι μεταρρυθμίσεις έρχονται λίγο μετά από ένα κύμα συλλήψεων που στόχευσαν υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επικριτές της κυβέρνησης, αναγκάζοντας δεκάδες δημοσιογράφους και εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Στενός σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ, η διεθνής εικόνα του Μπουκέλε έχει πληγεί από τον τρόπο που χειρίζεται τους κρατούμενους. Η κυβέρνησή του κράτησε 252 Βενεζουελάνους για τέσσερις μήνες σε μια γιγαντιαία φυλακή που έχτισε για μέλη συμμοριών. Πολλοί αργότερα κατήγγειλαν βασανιστήρια και κακοποίηση.
Ενθαρρυμένη από τη σχέση της με τον Τραμπ, η κυβέρνηση Μπουκέλε συνέλαβε υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον Μάιο και τον Ιούνιο, συμπεριλαμβανομένης της γνωστής δικηγόρου Ρουθ Λόπεζ, η οποία είχε καταγγείλει φερόμενες περιπτώσεις κυβερνητικής διαφθοράς.
«Η δημοκρατία πέθανε»
Υπό το διαρκές καθεστώς έκτακτης ανάγκης, περίπου 88.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί με κατηγορίες που σχετίζονται με συμμετοχή σε συμμορίες. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμούν ότι χιλιάδες συνελήφθησαν αυθαίρετα και πάνω από 400 έχουν πεθάνει υπό κράτηση.
Η επανεκλογή του Μπουκέλε το 2024 είχε ήδη προκαλέσει ανησυχία, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι παραβιάζει το σύνταγμα, κάτι που κατέστη δυνατό χάρη σε μια απόφαση πιστών του δικαστών.
Η βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Άνα Φιγκερόα, η οποία εισήγαγε τη μεταρρύθμιση, δήλωσε ότι οι κάτοικοι του Ελ Σαλβαδόρ «μπορούν πλέον να αποφασίσουν για πόσο καιρό θα υποστηρίζουν τον πρόεδρό τους».
Ωστόσο, η βουλευτής της αντιπολίτευσης Μαρσέλα Βιλατόρο καταδίκασε την αναθεώρηση. «Σήμερα, η δημοκρατία πέθανε στο Ελ Σαλβαδόρ», είπε, επικρίνοντας την έγκριση των μεταρρυθμίσεων ακριβώς τη στιγμή που η χώρα εισέρχεται σε περίοδο διακοπών. «Έβγαλαν τις μάσκες… Είναι αναίσχυντοι».
Από την πλευρά της, η Χουανίτα Γκοεμπέρτους, διευθύντρια της Human Rights Watch για την Αμερική, δήλωσε ότι το Ελ Σαλβαδόρ «ακολουθεί το μονοπάτι της Βενεζουέλας». «Ξεκινά με έναν ηγέτη που χρησιμοποιεί τη δημοτικότητά του για να συγκεντρώσει την εξουσία και καταλήγει σε μια δικτατορία», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αντίστοιχα, ο Μιγκέλ Μοντενέγκρο της μη κυβερνητικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δήλωσε ότι οι μεταρρυθμίσεις «αποσυναρμολογούν εντελώς την ελάχιστη δημοκρατία που έχει απομείνει».
Πάντως ο ίδιος Μπουκέλε, σε ομιλία του για τον πρώτο χρόνο της δεύτερης θητείας του, είχε δηλώσει ότι δεν τον νοιάζει αν ο κόσμος τον αποκαλεί δικτάτορα.
