Την αντίδραση των πολιτών προκάλεσε η ψήφιση από το κοινοβούλιο της Ουκρανίας αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου που περιορίζει τις εξουσίες δύο υπηρεσιών για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το ουκρανικό κοινοβούλιο τάχθηκε υπέρ του να ενταθούν οι περιορισμοί για δύο σημαντικές υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς που βρίσκονται στο επίκεντρο της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της κυβέρνησης, καταργώντας την αυτονομία τους υπέρ ενός αυστηρότερου εκτελεστικού ελέγχου.
Συγκεκριμένα, την Τρίτη, το ουκρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο που θέτει το εθνικό γραφείο καταπολέμησης της διαφθοράς, γνωστό ως Nabu, και την εισαγγελία κατά της διαφθοράς, Sapo, υπό τον άμεσο έλεγχο του γενικού εισαγγελέα της χώρας, ο οποίος λογοδοτεί στον πρόεδρο της χώρας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, υπέγραψε το νομοσχέδιο που τέθηκε σε ισχύ λίγες ώρες αργότερα. Δήλωσε ότι ήταν απαραίτητο να καθαριστούν οι οργανώσεις από την «ρωσική επιρροή», αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.
Και οι δύο υπηρεσίες ιδρύθηκαν με δυτική βοήθεια μετά την εξέγερση του Μαϊντάν στο Κίεβο το 2014, που οδήγησε στην ανατροπή του φιλορώσου ηγέτη της χώρας Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Σκοπός τους ήταν να ενεργούν ως ανεξάρτητες ομάδες που θα εντόπιζαν και θα δίωκαν τη διαφθορά στη χώρα χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις.
Τα γραφεία των δύο υπηρεσιών δέχτηκαν έφοδο από τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ουκρανίας τη Δευτέρα, μετά από αναφορές ότι είχαν διεισδύσει σε αυτά άτομα της Μόσχας. Στελέχη της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι οι έρευνες ήταν πράξη εκφοβισμού.
Αντιδρώντας στο νομοσχέδιο εκατοντάδες Ουκρανοί, κυρίως νέοι, συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις που πραγματοποιήθηκαν το βράδυ της Τρίτης στο Κίεβο, στην Λβιβ και στην Οδησσό.
«Θέλουμε να γίνουμε σαν τη Ρωσία;»
Πρόκειται για το πρώτο ξέσπασμα λαϊκής δυσαρέσκειας κατά της ηγεσίας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην χώρα τον Φεβρουάριο του 2022.
Οι πρωτοφανείς διαμαρτυρίες ξέσπασαν καθώς η ουκρανική πρωτεύουσα δέχεται σχεδόν καθημερινά μπαράζ ρωσικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, γεγονός που υπογραμμίζει το μέγεθος της δυσαρέσκειας των πολιτών που παρέβλεψαν τον κίνδυνο και τον στρατιωτικό νόμο που είναι σε ισχύ- και απαγορεύει τις μαζικές συγκεντρώσεις- για να διαδηλώσουν κατά του νομοσχεδίου που εκλαμβάνεται ως μια προσπάθεια του Ζελένσκι να συγκεντρώσει την εξουσία σε έναν στενό κύκλο στενών συνεργατών του.
Οι διαδηλωτές θεωρούν το νομοσχέδιο ως ένδειξη αυξανόμενου αυταρχισμού στη χώρα και προδοσία των ιδεών που τροφοδότησαν την επανάσταση του Μαϊντάν.
«Γιατί χρειάζομαι ένα σύστημα που λειτουργεί εναντίον μου;» και «Θέλουμε να γίνουμε σαν τη Ρωσία;» ήταν μεταξύ των συνθημάτων που ακούστηκαν από το πλήθος.
Ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, ο οποίος έχει συχνά συγκρουστεί με τον Ζελένσκι, ήταν μεταξύ των διαδηλωτών. Όπως και πολλοί στρατιώτες. «Οι Sapo και Nabu πρέπει να παραμείνουν ανεξάρτητοι θεσμοί», είπε. Ο Ντμίτρο Κουλέμπα, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, χαρακτήρισε τα μέτρα «κακή μέρα» για την Ουκρανία.
Πολλοί διαδηλωτές πιστεύουν ότι ο Αντρίι Γερμάκ, αρχηγός του επιτελείου του Ζελένσκι, βρίσκεται πίσω από τις εξελίξεις και ότι η Ουκρανία «μετατρέπεται σε Ρωσία». Κάποιοι μάλιστα κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν: «Καλώς ήρθατε στη Ρωσία».
Εάν η δυσαρέσκεια κλιμακωθεί, θα αυξήσει την πίεση στη χώρα που πλήττεται από τον πόλεμο με τη Ρωσία σε ένα μέτωπο μήκους 1.000 χιλιομέτρων ενώ παράλληλα η Μόσχα εξαπολύει μαζικές αεροπορικές επιδρομές που στοχεύουν πολλές πόλεις της χώρας.
