© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Τον δρόμο για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας των κρατών μελών της Συμμαχίας ανοίγει το ενημερωμένο Σχέδιο Δράσης για την Παραγωγή Αμυντικού Υλικού, που δημοσιεύθηκε δημόσια στη Σύνοδο Κορυφής της Χάγης και παρουσιάζει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για τη βελτιστοποίηση και την ενίσχυση της συμμαχικής αμυντικής βιομηχανίας, τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων της και την αύξηση της απόδοσης των επενδύσεων των Συμμάχων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του NATO REVIEW, στο επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης για την Παραγωγή Άμυνας το ΝΑΤΟ και οι Σύμμαχοι θέσπισαν:
- Να εντοπίσουν νέες ευκαιρίες για πολυεθνική συνεργασία, συμπεριλαμβανομένων πολυετών συμβάσεων προμηθειών, και να παρουσιάσουν επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης των υφιστάμενων προσπαθειών για τη συνολική ζήτηση.
- Να διαμορφώσουν μια σαφέστερη κατανόηση της αμυντικής παραγωγής και της βιομηχανικής ικανότητας σε καιρό ειρήνης, κρίσης και σύγκρουσης.
- Να προστατεύσουν τις κρίσιμες για την άμυνα αλυσίδες εφοδιασμού.
- Να προωθήσουν το έργο του Συμβουλίου Βιομηχανικής Παραγωγής Άμυνας.
- Να υιοθετήσουν μια πιο συστηματική προσέγγιση στην ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας.
- Να υποστηρίξουν τις συμμαχικές συνεργασίες με τη βιομηχανία.
- Να διεξάγουν διάλογο για τον εντοπισμό, τη μείωση και την εξάλειψη των εμποδίων στη μεταφορά δυνατοτήτων και πυρομαχικών μεταξύ των Συμμάχων, ανάλογα με την περίπτωση.
- Να βελτιώσουν και να βελτιστοποιήσουν τα καθεστώτα εναλλαξιμότητας πυρομαχικών του ΝΑΤΟ.
Αμυντική βιομηχανία, συνεπένδυση, συμπαραγωγή, συνανάπτυξη
Το επκαιροποιημένο σχέδιο δράσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε οι Σύμμαχοι να διοχετεύσουν ισχυρή χρηματοδότηση σε κυβερνητικές συμβάσεις με την αμυντική βιομηχανία, προκειμένου να επιτύχουν τους νέους Στόχους Δυνατοτήτων που έχουν ανατεθεί σε κάθε Σύμμαχο για τη δημιουργία συλλογικού αποτελέσματος. Για την επίτευξη αυτών των στόχων και την ταχεία απόκτηση δυνατοτήτων, το ΝΑΤΟ πρέπει τώρα να αυξήσει και να βελτιστοποιήσει σημαντικά την ικανότητα της αμυντικής βιομηχανικής του βάσης.
Σύμφωνα με τους αναλυτές του σχεδίου, οι νέοι στόχοι ικανοτήτων κατά τη συμφωνία της Χάγης σε μια νέα δέσμευση για επενδύσεις στην άμυνα ύψους 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη αύξηση της ζήτησης για βιομηχανική παραγωγή στον τομέα της άμυνας και ανοίγει ο δρόμος για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση για συνεργασίες στην αμυντική βιομηχανία.
Οι πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ που οδηγούν σε συνεπένδυση, συνανάπτυξη και συμπαραγωγή έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν το κόστος μέσω οικονομιών κλίμακας και να αυξήσουν την τυποποίηση και τη διαλειτουργικότητα του εξοπλισμού. Η επέκταση της βιομηχανικής βάσης των Συμμάχων είναι ζωτικής σημασίας. Οι συμμαχικές αμυντικές εταιρείες, ιδίως εκείνες που εδρεύουν σε κράτη μέλη της ΕΕ, μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν πιο ελεύθερα τα χρηματοοικονομικά εργαλεία της ΕΕ, μεταξύ άλλων, μέσω του κανονισμού Security Action for Europe (SAFE) και Defence Omnibus Simplification.
Πρακτικά αυτό σημαίνει πως καθώς το ΝΑΤΟ κινείται πλέον προς την κάλυψη των μακροπρόθεσμων απαιτήσεών του σε ζήτηση, η σημασία των κρίσιμων για την άμυνα αλυσίδων εφοδιασμού, της παραγωγικής ικανότητας στον τομέα της άμυνας και της συνεργασίας με τη βιομηχανία αυξάνεται. Σε αυτό το νέο περιβάλλον στρατηγικού ανταγωνισμού, η πρόσβαση σε κρίσιμες για την άμυνα πρώτες ύλες και σε αδιάλειπτες γραμμές εφοδιασμού είναι εξίσου σημαντική με την παραγωγική ικανότητα των ίδιων των αμυντικών εταιρειών. Οι νέοι Στόχοι Ικανοτήτων, που συνδέονται με τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της Συμμαχίας, θα προσφέρουν μια ισχυρή ένδειξη ζήτησης βάσει της οποίας οι εταίροι της βιομηχανίας μπορούν να σχεδιάσουν τη μακροπρόθεσμη παραγωγή τους.
Μέρισμα ειρήνης και νέες ανάγκες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΝΑΤΟ το λεγόμενο «μέρισμα ειρήνης», σε συνδυασμό με την επαγγελματοποίηση των ενόπλων δυνάμεων και το τέλος της υποχρεωτικής θητείας στα περισσότερα έθνη, μείωσε το μέγεθος των συμβατικών στρατών σε ολόκληρη τη Συμμαχία. Οι αλλεπάλληλες κρίσεις από την ύφεση του 2008 μέχρι σήμερα, μείωσαν περαιτέρω τους κρατικούς προϋπολογισμούς που διατέθηκαν για την άμυνα και οδήγησαν αναπόφευκτα στη συρρίκνωση των βάσεων της αμυντικής βιομηχανίας. Ομοίως, η μεγάλης κλίμακας παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία από το 2022 έχει μειώσει περαιτέρω τα οπλοστάσια και τα αποθέματα πυρομαχικών. Μόνο 3 Σύμμαχοι (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες) δαπάνησαν το 2% ή περισσότερο του ΑΕΠ τους για την άμυνα το 2014. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΝΑΤΟ το μεγαλύτερο ποσοστό των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας αφορούσε δαπάνες προσωπικού.
Αυτό επέφερε συρρίκνωση του κλάδου. Οι συμμαχικές αμυντικές εταιρείες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού προχώρησαν σε μια σειρά συγχωνεύσεων και εξαγορών. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι 51 εταιρείες που παρήγαγαν αμυντικό εξοπλισμό στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου συγχωνεύτηκαν στις «Μεγάλες Πέντε» (Lockheed Martin, RTX, General Dynamics, Boeing και Northrop Grumman). Οι ευρωπαϊκές βιομηχανικές βάσεις στον τομέα της άμυνας, αν και εξακολουθούσαν να είναι κατακερματισμένες μεταξύ των κρατικών ορίων, είδαν την εμφάνιση πολυεθνικών εταιρειών υψηλού επιπέδου όπως η MBDA ή η Airbus. Παρόλα αυτά από το 2024 εταιρείες από τα κράτη του ΝΑΤΟ κατείχαν επτά θέσεις από τις 10 μεγαλύτερες αμυντικές εταιρείες παγκοσμίως.
