Αν κανείς σταθεί μόνο στις φωτογραφίες, η πλάνη είναι εύκολη: Ελάχιστα στιγμιότυπα στη διήμερη Σύνοδο του πιο ισχυρού αμυντικού συμφώνου του πλανήτη, μαρτυρούσαν μια Συμμαχία σε άγχος για τα τουλάχιστον δύο ανοιχτά πολεμικά μέτωπα σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
Η παρουσία Τραμπ φαίνεται πως μετέδωσε και στη Χάγη τον «διαλυτικό» χαρακτήρα που διέπει πολλές από τις κινήσεις του.
Σε μια ιστορική από κάθε άποψη Σύνοδο που επανέφερε σε συμμαχική τροχιά τον Τραμπ, πλην όμως ικανοποιώντας την κεντρική του απαίτηση (αύξηση αμυντικών δαπανών στο 5%), υπήρξαν απρόσμενες στιγμές ελαφρότητας ανάμεσα στις σοβαρές αποφάσεις που καλούντο οι ηγέτες να πάρουν για την απειλή της Ρωσίας και την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε επίπεδα αναπάντητα από τον Ψυχρό Πόλεμο και μετά.
Το στροβιλώδες, όπως το χαρακτηρίζει το BBC, διήμερο στη Χάγη μπορεί να συνοψισθεί στα εξής πέντε σημεία:
Η μεγάλη αύξηση
Το βασικό προϊόν της Συνόδου ήταν η δέσμευση των συμμάχων να δαπανούν 5% του ΑΕΠ κάθε χώρας σε αμυντικές δαπάνες. Αυτό το ποσοστό πρέπει να επιτευχθεί μέσα σε μία δεκαετία. Πρόκειται για τεράστιο άλμα από το υφιστάμενο 2%, το οποίο, σημειωτέον, δεν τηρείται από τα 8 εκ των 32 μελών του ΝΑΤΟ.
Οι 3,5 ποσοστιαίες μονάδες αυτού του 5% θα πρέπει να είναι σκληρές αμυντικές δαπάνες. Με απλά λόγια, στρατός και όπλα., Η εναπομένουσαν 1,5% μπορεί να αφορά «συναφείς με την άμυνα δαπάνες». Πρόκειται για έναν αρκετά ελαστικό όρο που μπορεί να περιλαμβάνει δαπάνες έμμεσα σχετικές με την άμυνα, εφόσον:
- προστατεύουν κρίσιμες υποδομές,
- υπερασπίζονται δίκτυα,
- διασφαλίζουν πολιτική ετοιμότητα και ανθεκτικότητα (σσ: σε ξένες απειλές)
- προωθούν την καινοτομία και
- ενισχύουν τη βιομηχανική αμυντική βάση, άπαντα κατά τη διατύπωση του ανακοινωθέντος.
The Hague Summit Declaration issued by the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council in The Hague#NATOsummit
— NATO (@NATO) June 25, 2025
Ενός ανακοινωθέντος που, ειρήσθω εν παρόδω, κρατήθηκε μικρό, σαφές και σύντομο ώστε να μην δημιουργήσει σκοτούρες στον Τραμπ, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για την έκβαση της Συνόδου.
Για πολλά κράτη αυτο το 5% θα είαι μεγάλο πρόβλημα (και ιδίως το πρώτο σκέλος των σκληρών αμυντικών δαπανών). Σε κάθε περίπτωση τα σχέδια για την πορεία υλοποίησης του στόχου θα υποβάλλονται κάθε χρόνο και θα πρέπει να ακολουθούν «αξιόπιστη, σταδιακή πορεία». Το πρώτο «ταμείο» θα γίνει το 2029.
Σύμμαχος ξανά (;)
Από ιδρύσεώς του το ΝΑΤΟ -μέσω του Άρθρου 5 για τη συλλογική άμυνα-, είχε μια βασική Αρχή: Επίθεση εναντίον συμμάχου, θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Ο Τραμπ την «πυροβόλησε» και αυτήν την Αρχή καθ΄ οδόν προς τη Χάγη: Δήλωσε πως υπάρχουν «πολλοί ορισμοί» για την εγγύηση αμοιβαίας ασφάλειας, παραπέμποντας σε παλαιότερα σχόλιά του. Οπως εκείνο το αξέχαστο ότι «αν μια χώρα δεν πληρώνει ό,τι της αναλογεί όχι μόνο δεν θα την προστατεύσω, αλλά στην πραγματικότητα θα ενθαρρύνω [τη Μόσχα] να κάνει ό,τι θέλει».
Η συμφωνία της Συνόδου φαίνεται να καλμάρει οποιαδήποτε ανησυχία για τις προθέσεις του Τραμπ, καθώς επαναβεβαιώνει «την ακλόνητη δέσμευσή στη συλλογική Αμυνα». «Στηρίζω το Άρθρο 5, γι’ αυτό είμαι εδώ», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Αυτό το μήνυμα σίγουρα θα εκτιμηθεί από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που θεωρούνται πιο εκτεθειμένα στη ρωσική απειλή, καίτοι αυτά ήδη πληρώνουν το μερίδιό τους.
Η Μόσχα στα μαλακά
Το ζήτημα της Ρωσίας ήταν από την αρχή δύσκολο. Οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ -ιδιαίτερα εκείνες που γειτνιάζουν ή βρίσκονται κοντά στη Ρωσία- συμφωνούν ότι η Μόσχα μπορεί να αποτελέσει άμεση απειλή στο προσεχές μέλλον. Ο ίδιος ο Ρούτε δήλωσε πως η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία εναντίον της Συμμαχίας μέσα σε πέντε χρόνια.
Εδώ όμως αρχίζουν οι διαφορές: Η περσινή, τελική δήλωση της συνόδου αναφερόταν ρητώς σε «βάναυσο επιθετικό πόλεμο» της Μόσχας.
Η φετινή, δεδομένης της πολύ πιο ήπιας στάσης του Τραμπ απέναντι στη Ρωσία, δεν υιοθέτησε μια διακήρυξη που θα κατηγορούσε ευθέως τη Ρωσία για τον αιματηρό πόλεμο στην Ουκρανία.
Έτσι, ενώ η διακήρυξη αναφέρεται στην «μακροπρόθεσμη απειλή της Ρωσίας για την ασφάλεια του Ευρωατλαντικού χώρου» και επιβεβαιώνει τη συνεχή υποστήριξη προς την Ουκρανία, ουδεμία συγκεκριμένη καταδίκη της Ρωσίας στο επίσημο ανακοινωθέν υπάρχει.
Ισπανία, έμπλεξες
Δεν είναι ψέμα: Από τη δύσκολη επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Φεβρουάριο και μετά, κάθε Ευρωπαίος ηγέτης προσπαθεί να αποφύγει τη ρήξη με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Τον κανόνα δεν φαίνεται να τήρησε ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ. Που πήγε στη Χάγη ήδη μπλεγμένος σε σκάνδαλα εσωτερικής κατανάλωσης. Η Ισπανία βρίσκεται στον βυθό της σχετικής λίστας αμυντικών δαπανών, ξοδεύοντας μόλις το 1,24% του ΑΕΠ της. Ο Σάντσεθ πήγε στη Χάγη υποστηρίζοντας ότι ένα 2,1% είναι αρκετό. Και μετά την υπογραφή της διακήρυξης δήλωσε πως η Ισπανία θεωρεί αυτό το ποσό «επαρκές, ρεαλιστικό και συμβατό με το κοινωνικό μας μοντέλο και το κράτος πρόνοιας».
Ο Ισπανός πρωθυπουργός φάνηκε αποστασιοποιημένος στην «οικογενειακή φωτογραφία» του ΝΑΤΟ, προτιμώντας να σταθεί στην άκρη, μακριά από τους συναδέλφους του.
Υπήρξαν μάλιστα υπόνοιες ότι απέφυγε σκόπιμα τον Τραμπ.
Αλλά ο Σάντσεθ είχε ήδη «τραβήξει» την προσοχή του Τραμπ, και ο Αμερικανός πρόεδρος δεν το άφησε να περάσει έτσι: «Είναι τρομερό αυτό που έχουν κάνει», είπε ο Τραμπ, κατηγορώντας τη Μαδρίτη ότι προσπαθεί να «την βγάλει τζάμπα». «Διαπραγματευόμαστε μια εμπορική συμφωνία με την Ισπανία, αλλά θα τους κάνουμε να πληρώσουν διπλά».
Πατρικά… θέματα
Αν κάποιος γνώριζε καλύτερα τις παγίδες αυτής της συνόδου, αυτός ήταν ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. Τα έδωσε σχεδόν όλα, φθάνοντας στο σημείο, σε μια απροσδόκητη ανταλλαγή απόψεων με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, να τον παρομοιάσει με «μπαμπάκα».
Ο Ρούτε είχε ήδη κολακεύσει τον Τραμπ σε προσωπική ανάρτηση για την «αποφασιστική του δράση στο Ιράν» κάτι που «ΚΑΝΕΝΑΣ Αμερικανός πρόεδρος εδώ και δεκαετίες δεν θα μπορούσε να είχε κάνει». Με τον Τραμπ να αναδημοσιεύει τα λόγια του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον Ρούτε να αρνείται κάθε αμηχανία για την ταύτιση απόψεων.
Αλλά στη συνέχεια, σε κοινή εμφάνιση με τον Τραμπ την Τετάρτη, και όταν ο Τραμπ περιέγραψε τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν «σαν δύο παιδιά σε σχολική αυλή» που καβγαδίζουν, ο Ρούτε έσπευσε να συμπληρώσει περιχαρής, και παρά το ατυχές παράδειγμα του Τραμπ:
«Και μετά ο μπαμπάκας πρέπει να χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα για να τα κάνει να σταματήσουν»…
Ερωτηθείς αν το παράκανε με την κολακεία του, ο Ρούτε απάντησε αρνητικά και, ίσα ίσα, επηύξησε: «Νομίζω ότι ο Τραμπ αξίζει κάθε έπαινο».
Αργόυερα, στη συνέντευξη Τύπου, ο Τραμπ, πλαισιωμένος από τον Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο που χαμογελούσε πονηρά και τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ρωτήθηκε σχετικά. Φάνηκε να διασκεδάζει με το όλο σκηνικό που επισφράγιζε μια σαρωτική νίκη.
