Καθώς το Ισραήλ σφυροκοπά πυρηνικούς και στρατιωτικούς στόχους στην Τεχεράνη, ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί τους Ιρανούς ηγέτες με ακόμη πιο «βίαια» χτυπήματα από τον Ισραηλινό σύμμαχό του, που είναι εξοπλισμένος με αμερικανικές βόμβες.
Ο στόχος του Τραμπ είναι ξεκάθαρος: όπως και ο Νετανιάχου, δηλώνει πως «το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα». Η διαφορά είναι ότι, σε αντίθεση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Αμερικανός πρόεδρος δηλώνει ειρηνοποιός. Έχει πει ότι προτιμά να επιτευχθεί ο στόχος μέσω μιας συμφωνίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν – όπως ταιριάζει στο προφίλ του.
Αλλά ο δρόμος προς αυτή τη συμφωνία παραμένει θολός, όπως σχολιάζει το BBC. Ο Τραμπ άλλοτε φαίνεται έτοιμος να εμπλέξει άμεσα τις ΗΠΑ στον πόλεμο και άλλοτε ανοίγει διπλωματικά παράθυρα. Την περασμένη εβδομάδα είπε, στην ίδια φράση, ότι η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν «θα μπορούσε να βοηθήσει« ή «να τινάξει στον αέρα» μια συμφωνία.
Κάποιοι βλέπουν στις συνεχείς αναδιπλώσεις μια υπολογισμένη στρατηγική: τη λεγόμενη θεωρία του «τρελού» (madman theory), που είχε αποδοθεί και στον Νίξον κατά τον Ψυχρό Πόλεμο – ότι δηλαδή η εσκεμμένη απρόβλεπτη συμπεριφορά μπορεί να εξαναγκάσει τον αντίπαλο σε παραχωρήσεις από φόβο. Η σημερινή του ανάρτηση ίσως να είναι ένα τέτοιο δείγμα. Έγραψε ότι δεν έφυγε από τον Καναδά για να εργαστεί για εκεχειρία, αλλά για κάτι «πιο μεγάλο». Κάποιοι είδαν πίσω από αυτή τη φράση προειδοποίηση για πιο ενεργή εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο. Λίγες ώρες αργότερα, κληθείς από τους δημοσιογράφους στο Air Force One να πει κάτι περισσότερο επ ‘αυτού, σημείωσε: «Δεν θέλουμε εκεχειρία – Θέλουμε κάτι καλύτερο»
Το BBC προσδιορίζει τις 3 επιλογές που έχει στη διάθεσή του ο Αμερικανός πρόεδρος.
1. Κλιμάκωση
Υποστηρικτές του Τραμπ και αρκετοί σύμβουλοί του στηρίζουν την τακτική της «μέγιστης πίεσης», πιστεύοντας ότι οι απειλές τελικά θα αποδώσουν, επειδή – όπως ισχυρίζονται – «το Ιράν δεν έχει πραγματική πρόθεση να διαπραγματευτεί». Αν και, όπως υπενθυμίζουν επικριτές τους, το Ιράν είχε συνυπογράψει τη συμφωνία για τα πυρηνικά το 2015 επί Ομπάμα – την οποία όμως ο σημερινός πρόεδρος ακύρωσε, αποσύροντας τις ΗΠΑ από αυτήν.
Παράλληλα, ο Νετανιάχου συνεχίζει να πιέζει τον Τραμπ να κινηθεί καθαρά στρατιωτικά – όχι διπλωματικά. Και μπορεί ο Τραμπ να ονειρεύεται Νόμπελ Ειρήνης, αλλά μπορεί επίσης να αισθανθεί την ανάγκη να «υλοποιήσει» τις πολεμικές του απειλές. Οι NYT μεταδίδουν σήμερα ότι εξετάζει σοβαρά τη χρήση αμερικανικής βόμβας. Είναι γνωστό πως το Ισραήλ πιέζει την Ουάσιγκτον για πιο ενεργή συμμετοχή και κυρίως πιέζει να ανάψει το πράσινο φως για αμερικανικές βόμβες διατρήσεως (bunker busters) με στόχο να καταστρέψει τις υπόγειες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντόου.
Καθώς η σύγκρουση κλιμακώνεται, αυξάνεται και η πίεση στον Τραμπ από το στρατόπεδο των «γερακιών» του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στο Κογκρέσο, που εδώ και χρόνια ζητούν αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν.
Και αν ο Τραμπ θεωρήσει πως μπορεί να εξαναγκάσει την Τεχεράνη σε διαπραγμάτευση με αποδυναμωμένη θέση, θα το αξιοποιήσει. Το πρόβλημα είναι πως το Ιράν ήταν ήδη στο τραπέζι. Ένας έκτος γύρος συνομιλιών είχε προγραμματιστεί για την Κυριακή στο Ομάν, με επικεφαλής τον απεσταλμένο των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ. Και βεβαίως ακυρώθηκε όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε την επίθεσή του.
2. Μέση οδός
Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ επαναλαμβάνει πως οι ΗΠΑ «δεν συμμετέχουν» στις επιθέσεις του Ισραήλ. Η εμπλοκή όμως έχει ήδη αρχίσει. Αμερικανικά αντιτορπιλικά και συστήματα πυραυλικής άμυνας στηρίζουν ενεργά την ισραηλινή άμυνα απέναντι στις ιρανικές επιθέσεις.
Και καθώς κάποια ιρανικά βλήματα διαπερνούν τις άμυνες και σκορπούν θύματα, σύμβουλοι του Τραμπ στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του ζητούν αυτοσυγκράτηση, ώστε να μη βαθύνει κι άλλο η εμπλοκή.
Ο Νετανιάχου, από την πλευρά του, υποστηρίζει τώρα πως η στοχοποίηση του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ, «θα τερμάτιζε και δεν θα κλιμάκωνε» τη σύγκρουση. Ωστόσο, Αμερικανός αξιωματούχος – ανώνυμα – ενημέρωσε δημοσιογράφους πως ο Τραμπ είναι αντίθετος με τέτοιο χτύπημα.
3. Ακούγοντας τις φωνές των Maga – και πατώντας φρένο
Ο μεγάλος πολιτικός παράγοντας για τον Τραμπ είναι, πάντα, η βάση του. Η πλειονότητα των Ρεπουμπλικανών συνεχίζει να στηρίζει σθεναρά το Ισραήλ – και τις αμερικανικές πωλήσεις όπλων σε αυτό. Πολλοί εγκρίνουν ρητά την επίθεση στο Ιράν.
Αλλά εντός του κινήματος Make America Great Again υπάρχουν πλέον ισχυρές φωνές που απορρίπτουν αυτή τη «σιδερένια» συμμαχία με το Ισραήλ. Επικαλούνται το δόγμα «Πρώτα η Αμερική» και αναρωτιούνται γιατί η Ουάσινγκτον ρισκάρει γενικευμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Ο Τάκερ Κάρλσον, έγραψε την Παρασκευή πως «οι ΗΠΑ πρέπει να εγκαταλείψουν το Ισραήλ». Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι λέει ψέματα για τη μη εμπλοκή της και χαρακτήρισε τον Νετανιάχου και την «κυβέρνησή του που διψά για πόλεμο» υπεύθυνους για την πιθανή εμπλοκή αμερικανικών στρατευμάτων.
«Η εμπλοκή των ΗΠΑ σε αυτόν τον πόλεμο είναι σαν να δείχνεις το μεσαίο δάχτυλο στους εκατομμύρια ψηφοφόρους που ψήφισαν υπέρ της πολιτικής Πρώτα η Αμερική», έγραψε.
Η βουλευτής και πιστή σύμμαχος του Τραμπ, Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, ανέβασε στο X: «Όποιος διψά για πλήρη εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο Ισραήλ–Ιράν, δεν είναι ούτε ‘Πρώτα η Αμερική’, ούτε Maga».
Η εύθραυστη ισορροπία του Τραμπ
Αν υπάρξουν απώλειες Αμερικανών στρατιωτών, το απομονωτικό ρεύμα των Maga θα ενισχυθεί εκθετικά – και ο Τραμπ ίσως αναγκαστεί να αλλάξει γραμμή και να απαιτήσει από τον Νετανιάχου αποκλιμάκωση.
Προς το παρόν, όμως, ο πόλεμος συνεχίζεται. Και η στρατηγική του «τρελού» μοιάζει επικίνδυνα κοντά στο να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
