Για τις 12:30 το μεσημέρι έχει οριστεί η έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων Ρωσίας – Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη, με τον επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας Ντμίτρι Μεντίνσκι να δηλώνει αργά χθες βράδυ ότι η ρωσική πλευρά είναι «έτοιμη για δουλειά» και να περιμένει τους Ουκρανούς στο τραπέζι.
Πρόκειται για την πρώτη τέτοια συνάντηση από το 2022, όταν οι διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί χωρίς αποτέλεσμα, λίγες εβδομάδες μετά την εισβολή της Ρωσίας.
Η Ουκρανική αντιπροσωπεία θα έχει επικεφαλής τον υπουργό Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, σύμφωνα με σχετικό διάταγμα που υπέγραψε ο πρόεδρος Ζελένσκι. Μαζί του θα είναι ανώτεροι αξιωματούχοι από τις υπηρεσίες πληροφοριών, το γενικό επιτελείο και το υπουργείο Εξωτερικών.
Η ρωσική πλευρά εκπροσωπείται από τον Μεντίνσκι – πρώην υπουργό Πολιτισμού και επικεφαλής των αποτυχημένων συνομιλιών του 2022 – καθώς και από τους υφυπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών και τον επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (GRU).
Τριμερείς συναντήσεις
Πηγή του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας έκανε λόγο για τριμερείς συναντήσεις.
«Θα διεξαχθεί μια άλλη σειρά συναντήσεων, με διαφορετική μορφή. Στην ημερήσια διάταξη είναι τριμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ, της Ουκρανίας και της Τουρκίας» και «μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας. Δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει τετραμερής» με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας, διευκρίνισε αυτή η πηγή.
Έτσι, σύμφωνα με πηγές από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, για σήμερα το πρωί στις 10:45 είναι προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ Ουκρανών, Τούρκων και Αμερικανών στο ανάκτορο Ντολμά Μπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη. Οι ίδιες πηγές τοποθετούν το ραντεβού μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων στις 12:30 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) στην Κωνσταντινούπολη, παρουσία Τούρκων μεσολαβητών.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κωνσταντινούπολη μεταβαίνει και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο. Σύμφωνα με το BBC, αναμένεται να έχει συνομιλίες με Τούρκους και Ουκρανούς αξιωματούχους. Πάντως ο ίδιος είχε προειδοποιήσει χθες ότι δεν περιμένει να προκύψουν πολλά από τις συνομιλίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Ο μόνος τρόπος για να επιτύχουμε μια σημαντική πρόοδο εδώ είναι μέχρι ο πρόεδρος Τραμπ και ο πρόεδρος Πούτιν να αλληλεπιδράσουν άμεσα για το θέμα αυτό», είπε χαρακτηριστικά.
Παρασκήνιο και σύγχυση
Η χθεσινή ημέρα, που θεωρητικά σηματοδοτούσε την έναρξη των συνομιλιών, κύλησε μέσα σε σύγχυση και διπλωματικές ζυμώσεις.
Επί επτά ώρες, δημοσιογράφοι και διπλωμάτες ανέμεναν στο προξενείο της Ρωσίας και στο παλάτι Ντολμά Μπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη, χωρίς σαφή ενημέρωση για το εάν και πότε θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση. Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν είχε προγραμματιστεί καμία συνάντηση μέχρι το απόγευμα της Πέμπτης.
Αντί για τις συνομιλίες, ο Ουκρανός πρόεδρος πραγματοποίησε διμερή συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα, επιβεβαιώνοντας στη συνέχεια ότι θα στείλει αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη.
Επέλεξε, μάλιστα, να ηγηθεί αυτής ο υπουργός Άμυνας, γεγονός που ερμηνεύεται ως μήνυμα πολιτικής βαρύτητας. Ο Ζελένσκι έκανε και έμμεση αναφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, λέγοντας πως η απόφαση ελήφθη «σεβόμενος τον πρόεδρο Τραμπ».
Η αρχική πρόταση
Οι νέες συνομιλίες έρχονται έπειτα από πρόταση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, την οποία έκανε πέντε ημέρες νωρίτερα, ανταποκρινόμενος – σύμφωνα με το Κρεμλίνο – σε εκκλήσεις ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και της Ουκρανίας για άμεση, 30ήμερη κατάπαυση του πυρός.
Αντιμέτωπος με την απειλή επιβολής νέων, σκληρότερων κυρώσεων, ο Πούτιν επέλεξε να επαναφέρει την πρόταση διαπραγματεύσεων και να επαναφέρει ως επικεφαλής τον Μεντίνσκι, στον ίδιο τόπο που είχαν φιλοξενηθεί και οι διαπραγματεύσεις του 2022.
Σύμφωνα με τον Μεντίνσκι, στόχος είναι η επίτευξη «μακροχρόνιας ειρήνης, μέσω της εξάλειψης των βασικών αιτίων της σύγκρουσης». Ο όρος αυτός, που παραπέμπει στις διαχρονικές ρωσικές θέσεις περί ουδετερότητας της Ουκρανίας, μη ένταξής της στο ΝΑΤΟ και περιορισμού της κυριαρχίας της, υποδηλώνει ότι το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών παραμένει βαθύ.
Διέξοδος μόνο με συνάντηση… Τραμπ – Πούτιν
Στο επίκεντρο του παρασκηνίου βρίσκεται και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε χθες ότι δεν αναμένει «τίποτα ουσιαστικό» από τις διαπραγματεύσεις, αν δεν υπάρξει προσωπική του συνάντηση με τον Πούτιν.
«Τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί αν δεν καθίσουμε εγώ και ο Πούτιν να μιλήσουμε», είπε σε δηλώσεις του κατά την επίσκεψή του στο Άμπου Ντάμπι. Είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη σήμερα, Παρασκευή, αν και αργότερα είπε ότι μάλλον θα επιστρέψει στην Ουάσιγκτον.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, υπογράμμισε πως δεν περιμένει εξέλιξη αν δεν υπάρξει συνάντηση Τραμπ – Πούτιν. Κανείς όμως δεν λέει πότε και πού θα ήταν δυνατόν να γίνει η συνάντηση αυτή.
Επόμενα βήματα
Μέχρι αργά το βράδυ της Πέμπτης, δεν είχε οριστεί ακριβής ώρα ή ατζέντα των συνομιλιών. Ο Ζελένσκι κατηγόρησε τη Μόσχα για «προσωπική προσβολή» προς τον Ερντογάν και τον Τραμπ, εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου της ρωσικής αντιπροσωπείας. Από την πλευρά του, ο Μεντίνσκι επιμένει ότι η ρωσική ομάδα διαθέτει «όλες τις απαραίτητες αρμοδιότητες».
Η έκβαση της σημερινής συνάντησης –αν τελικά πραγματοποιηθεί– αναμένεται να κρίνει και το κατά πόσον μπορεί να δημιουργηθεί ξανά ένα ελάχιστο πλαίσιο διαλόγου ανάμεσα σε δύο εμπόλεμα μέρη που δεν έχουν πλέον ούτε δίαυλο επικοινωνίας, ούτε κοινό σημείο αναφοράς.
