Οι ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να πείσουν την Τεχεράνη να χρησιμοποιήσει την «επιρροή» της στους Χούθι με σκοπό να σταματήσουν τις επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, διεξήγαγαν μυστικές συνομιλίες με το Ιράν, όπως αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times.
Οι έμμεσες διαπραγματεύσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων η Ουάσινγκτον εξέφρασε επίσης ανησυχίες για έναν εν δυνάμει πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, πραγματοποιήθηκαν στο Ομάν τον Ιανουάριο και ήταν οι πρώτες μεταξύ των δύο αντιπάλων εδώ και 10 μήνες.
Οι επικεφαλής
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας ήταν ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα Μέσης Ανατολής, Μπρετ ΜακΓκουρκ και ο απεσταλμένος του στο Ιράν, Άμπραμ Πέιλι, ενώ συμμετείχε και ο Ιρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Αλί Μπαγκερί Κανί, ο οποίος είναι ο κορυφαίος διαπραγματευτής της Τεχεράνης για τα πυρηνικά.
Οι διπλωματικοί «δίαυλοι» Μπάιντεν
Οι συνομιλίες υπογραμμίζουν τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν χρησιμοποιεί διπλωματικούς «διαύλους» με τον εχθρό της, παράλληλα με τις στρατιωτικές αποτρεπτικές ενέργειες, σε μια προσπάθεια να αποκλιμακώσει ένα κύμα περιφερειακών εχθροπραξιών στο οποίο εμπλέκονται ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν, (Χούθι) από τη στιγμή που ξεκίνησε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς.
Αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν τον έμμεσο δίαυλο των ΗΠΑ με το Ιράν ως «μια μέθοδο για την ανάδειξη του πλήρους φάσματος των απειλών που προέρχονται από το Ιράν» ο οποίος μπορεί να συμβάλει στη μετάδοση «του τι πρέπει να κάνουν για να αποτρέψουν μια ευρύτερη σύγκρουση, όπως ισχυρίζονται ότι θέλουν».
Γιατί αναβλήθηκε ο δεύτερος γύρος «διαπραγματεύσεων»
Ένας δεύτερος γύρος διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή του ΜακΓκαρκ είχε προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο, αλλά αναβλήθηκε όταν αυτός δεσμεύτηκε με τις προσπάθειες των ΗΠΑ να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα και να εξασφαλιστεί η απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που κρατούνται.
«Έχουμε πολλούς διαύλους για να περνάμε μηνύματα στο Ιράν», δήλωσε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο αρνήθηκαν να δώσουν λεπτομέρειες επί του θέματος πέραν του ότι από «από τις 7 Οκτωβρίου, όλα έχουν επικεντρωθεί στην ανάδειξη του πλήρους φάσματος των απειλών που προέρχονται από το Ιράν και στην ανάγκη να σταματήσει το Ιράν την οριζόντια κλιμάκωσή του».
Από την επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου που πυροδότησε τον πόλεμο, η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ, ομάδα από τον Λίβανο, ανταλλάσσει καθημερινά διασυνοριακά πυρά με το Ισραήλ. Ταυτόχρονα και οι Χούθι έχουν επιτεθεί σε δεκάδες πλοία, συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής ναυτιλίας και αμερικανικών ναυτικών σκαφών αλλά και από την πλευρά του Ιράκ, ιρακινές πολιτοφυλακές -προσκείμενοι στο Ιράν- έχουν εκτοξεύσει δεκάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και τη Συρία.
Μπορεί το Ιράν να παραδέχεται την υποστήριξή του στους Χούθι, οι οποίοι ελέγχουν τη βόρεια Υεμένη και έχουν δικαιολογήσει τις επιθέσεις τους ως υποστήριξη προς τους Παλαιστίνιους, όμως, η Τεχεράνη επιμένει ότι οι αντάρτες δρουν ανεξάρτητα.
Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις ότι η Τεχεράνη επιδιώκει να μειώσει τις εντάσεις με την Ουάσινγκτον μετά την επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε αμερικανική στρατιωτική βάση στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας, όπου σκοτώθηκαν τρεις Αμερικανοί στρατιώτες.
Αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε να θέσει προ των ευθυνών τους όσους βρίσκονται πίσω από την επίθεση, το Ιράν απέσυρε ανώτερους διοικητές των επίλεκτων Φρουρών της Επανάστασης από τη Συρία. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 2 Φεβρουαρίου, οι αμερικανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν ένα κύμα επιθέσεων εναντίον δυνάμεων που πρόσκεινται στο Ιράν στη Συρία και το Ιράκ.
Η Τεχεράνη εργάστηκε για να περιορίσει τις ιρακινές πολιτοφυλακές
Από τις 4 Φεβρουαρίου δεν έχουν εξαπολυθεί επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ και τη Συρία, ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι υπήρξαν ενδείξεις ότι η Τεχεράνη εργάστηκε για να περιορίσει τις ιρακινές πολιτοφυλακές.
Ενώ ο απώτερος στόχος του Ιράν είναι να εκδιώξει τις αμερικανικές δυνάμεις από το Ιράκ και τη Συρία, η Τεχεράνη έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει να αποφύγει μια άμεση σύγκρουση με τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ και να αποφύγει έναν ολοκληρωμένο περιφερειακό πόλεμο.
Οι Χούθι, ωστόσο, συνέχισαν να επιτίθενται στη ναυτιλία, παρά τα πολλαπλά πλήγματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου κατά των στρατιωτικών τους εγκαταστάσεων.
Υπενθυμίζεται ότι οι Χούθι έχουν εξαπολύσει 99 επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα και τα γύρω ύδατα – που έπληξαν 15 εμπορικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων αμερικανικών πλοίων – από τον Οκτώβριο.
Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η στρατιωτική δράση από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για να αποτρέψει τους Χούθι και πιστεύουν ότι τελικά η Τεχεράνη θα πρέπει να πιέσει την ομάδα να περιορίσει τις δραστηριότητές της.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν
Από την πλευρά της η Δύση, ανησυχεί -επίσης- για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς η Τεχεράνη συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο σε επίπεδα που πλησιάζουν την κατηγορία των όπλων.
Αυτό ήταν στο «επίκεντρο» της κυβέρνησης Μπάιντεν πριν από τις 7 Οκτωβρίου, καθώς προσπαθούσε να περιορίσει την κρίση που προκλήθηκε από τη μονομερή απόσυρση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία του 2015 που υπέγραψε το Ιράν με τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Τον Σεπτέμβριο, η Τεχεράνη και η Ουάσινγκτον συμφώνησαν σε ανταλλαγή κρατουμένων και οι ΗΠΑ ξεπάγωσαν 6 δισ. δολάρια από τα χρήματα του Ιράν για το πετρέλαιο, τα οποία είχαν κολλήσει στη Νότια Κορέα. Τα κεφάλαια μεταφέρθηκαν σε λογαριασμό στο Κατάρ, όπου η χρήση τους θα παρακολουθείται.
Παράλληλα με τη συμφωνία αυτή, η κυβέρνηση Μπάιντεν επεδίωκε να συμφωνήσει άγραφα μέτρα αποκλιμάκωσης με την Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου ορίου στον εμπλουτισμό ουρανίου.
Αλλά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς διέλυσε τις ελπίδες για πρόοδο και το Ιράν δεν μπόρεσε να έχει πρόσβαση στα 6 δισ. δολάρια που μεταφέρθηκαν στο Κατάρ.
