Η Βρετανία συζητά σοβαρά πλέον την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας μετά από 60 χρόνια, επικαλούμενη τον κίνδυνο της ρωσικής απειλής στην Ανατολική Ευρώπη!
Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, στρατηγός Πάτρικ Σάντερς, έθεσε για πρώτη φορά επισήμως την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, μιλώντας την περασμένη εβδομάδα στη βρετανική «δεξαμενή σκέψης» RUSI. «Οι πολιτικοί μας πρέπει να λάβουν προπαρασκευαστικά μέτρα για να προετοιμάσουν τις κοινωνίες μας για πόλεμο, εάν χρειαστεί, λόγω της ρωσικής απειλής για την Ανατολική Ευρώπη», υποστήριξε ο 57χρονος στρατηγός Σάντερς, κάνοντας λόγο για «την επεκτατική Ρωσία υπό τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν».
Ο αρχηγός του βρετανικού Γενικού Επιτελείου είπε ότι μια τέτοια σύγκρουση θα πρέπει να είναι ένα «εγχείρημα ολόκληρου του έθνους».
Ο βρετανικός στρατός δεν είχε «σχεδόν ποτέ» υποχρεωτική θητεία στη διάρκεια της 360χρονης ιστορίας του. «Μπορεί να είναι εντελώς αντίθετο με τη βρετανική σκέψη για τον στρατό», αλλά ήρθε η ώρα να σκεφτούμε το αδιανόητο», λέει ο πρώην υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μάικλ Φάλον.
Υποχρεωτική θητεία στους δύο Παγκόσμιους πολέμους
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η υποχρεωτική θητεία υπήρξε μόνο σε δύο περιόδους στη σύγχρονη εποχή, που συνδέονται με τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους: Η πρώτη ήταν από το 1916 έως το 1920 και η δεύτερη από το 1939 έως το 1960.
Εισήχθη τον Ιανουάριο του 1916, περίπου 18 μήνες μετά την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με νόμο απαιτούσε – με ελάχιστες εξαιρέσεις – από όλους τους άγαμους άνδρες ηλικίας 18 έως 41 ετών να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις.
Ο νόμος δεν ήταν δημοφιλής και περισσότεροι από 200.000 άνδρες αντέδρασαν. Περίπου 2,5 εκατομμύρια άνδρες εντάχθηκαν μέσω στρατολόγησης, η οποία διήρκεσε μέχρι το 1920. Αν και η κύρια σύγκρουση με τη Γερμανία έληξε το 1918, η στρατολογία επεκτάθηκε, για να «επιτρέψει στον στρατό να αντιμετωπίσει συνεχιζόμενα προβλήματα στην Αυτοκρατορία και σε μέρη της Ευρώπης».
Η υποχρεωτική στρατολόγηση επέστρεψε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, προσθέτοντας περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους στον στρατό και επεκτάθηκε για πρώτη φορά στις γυναίκες.
Ξεκίνησε με «περιορισμένη» στράτευση τον Μάιο του 1939 – καθώς οι φόβοι για έναν άλλο πόλεμο στην Ευρώπη αυξάνονταν – απαιτώντας από άγαμους άνδρες ηλικίας 20 έως 22 ετών να εγγραφούν για στρατιωτική εκπαίδευση. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, όταν η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη Ναζιστική Γερμανία, ο νόμος έγινε αυστηρότερος και διευρύνθηκε σε άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 41 ετών.
Η στράτευση ίσχυε και για τις γυναίκες – όσες ήταν άγαμες και άτεκνες χήρες μεταξύ 20 και 30 ετών – από τον Δεκέμβριο του 1941. Ταυτόχρονα, άλλαξαν τα ηλικιακά όρια για τους άνδρες – που απαιτούσαν στρατιωτική θητεία μέχρι την ηλικία των 51 ετών και κάποια μορφή υπηρεσία μέχρι τα 60. Αυτό οφειλόταν στην έλλειψη ανδρών για ρόλους στην αστυνομία και σε άλλες υπηρεσίες κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Στον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αντιρρησίες συνείδησης έπρεπε να παρουσιαστούν ενώπιον ενός δικαστηρίου για να υποστηρίξουν την υπόθεσή τους. Αν γινόταν δεκτή, μπορεί να τους δινόταν ένας μη μάχιμος ρόλος. Εάν το δικαστήριο απέρριπτε το αίτημά τους, έπρεπε να ενταχθούν στον στρατό αλλιώς κινδύνευαν με τσουχτερό πρόστιμο ή φυλάκιση.
Δεν υπάρχουν στρατιώτες
Έκτοτε, οι Βρετανοί συζητούν την «ερειπωμένη» κατάσταση των ενόπλων δυνάμεών τους: ο στρατός έχει τον χαμηλότερο αριθμό προσωπικού από την εποχή της μάχης του… Βατερλώ το 1815, το Βασιλικό Ναυτικό δεν μπορεί να βρει ναύτες και τα δύο αεροπλανοφόρα του χρησιμοποιούνται σπάνια.
Διάφορα σχόλια από ανώτατους στρατιωτικούς σχετικά με το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν το ΝΑΤΟ ξεκινήσει πόλεμο με τη Ρωσία έχουν φέρει τη συζήτηση για την υποχρεωτική στρατολογία πιο κοντά στην υλοποίησή της, εδώ και γενιές.
Πέρυσι, μια ομάδα σκέψης πρότεινε ένα πρόγραμμα εθελοντισμού υπό τον τίτλο: «Μεγάλη Βρετανική Εθνική Υπηρεσία», που κέρδισε την υποστήριξη του πρώην υπουργού Άμυνας των Τόρις, Ρόρι Στιούαρτ.
Οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες είναι πάντως διχασμένοι με το εάν η υποχρεωτική θητεία είναι μια ρεαλιστική προοπτική στη Βρετανία του 21ου αιώνα.
Ο στρατιωτικός αναλυτής και καθηγητής Μάικλ Κλαρκ δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα πρέπει να επιστρέψει στην ύπαρξη ενός «στρατού πολιτών», διευκρινίζοντας ότι αυτό «δεν είναι το ίδιο με την υποχρεωτική θητεία»…«Θα χρειαστεί να είναι ένας στρατός εθελοντών πολιτών, όπως είχαμε στο παρελθόν, και πιθανότατα θα πρέπει να έχουμε ξανά στο μέλλον».
Ο πρώην υπουργός Άμυνας, Μάικλ Φάλον, υποστηρίζει ότι, δεδομένης της παγκόσμιας κατάστασης και των περικοπών της αμυντικής χρηματοδότησης από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, «είναι καιρός να ξεπεράσουμε πολλά από τα πολιτιστικά προβλήματα και παραδοχές» και να «κοιτάξουμε προσεκτικά» την υποχρεωτική στράτευση. «Αργά ή γρήγορα, εάν ο στρατός δεν μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο στρατολόγησης, τότε, εάν πρόκειται για σύγκρουση, προφανώς θα πρέπει να εξετάσουμε άλλες μεθόδους», πρόσθεσε.
«Όχι» από τον υπουργό Άμυνας
Οποιαδήποτε συζήτηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εισαγάγει επιστράτευση στον στρατό εάν το ΝΑΤΟ ξεκινήσει πόλεμο με τη Ρωσία είναι «ανοησία», αντιδρά ο υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων, Τζέιμς Χίππεϊ. «Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει από καιρό έτοιμα σχέδια για επιστράτευση εθελοντών» σε περίπτωση που η Βρετανία εισέλθει σε νέα σύγκρουση, αλλά τόνισε ότι «κανείς δεν σκέφτεται» να επαναφέρει την υποχρεωτική στρατολογία.
