Μετά την τρικυμία που προκάλεσε στην Ευρώπη η εκλογική νίκη του ακροδεξιού λαϊκιστή Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία, ο ίδιος «τρέχει» αναζητώντας πιθανούς και εφαρμόσιμους κυβερνητικούς συνασπισμούς που θα τον αναδείξουν τον επόμενο πρωθυπουργό της χώρας και τον πρώτο, μετά την Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, ακροδεξιό ηγέτη της Ευρώπης που θα ηγηθεί κυβέρνησης.
Αν και το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (PVV) του Βίλντερς αναδείχθηκε η πρώτη δύναμη στις ολλανδικές εκλογές, κερδίζοντας 37 έδρες σε σύνολο 150 της βουλής, ο σχηματισμός κυβέρνησης θεωρείται πρόκληση καθώς θα χρειαστεί να πείσει τουλάχιστον δύο με τρία κόμματα να συνασπιστούν μαζί του.
Οι διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό αναμένεται να διαρκέσουν μήνες, καθώς τα υπόλοιπα κόμματα διστάζουν να συνεργαστούν με τη ακροδεξιά. Στην τελευταία κυβέρνηση χρειάστηκαν 299 ημέρες μέχρι να σχηματιστεί. Ο αριθμός αυτός ήταν ρεκόρ, το οποίο όμως θα μπορούσε να σπάσει τώρα.
Τα βλέμματα στρέφονται πάντως στο κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) και το κεντρώο νέο κόμμα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο (NSC). Τα δύο σε μεγάλο βαθμό φιλοευρωπαϊκά κόμματα έχουν δηλώσει ότι θεωρούν αδιαπραγμάτευτη την παραμονή της χώρας στην ΕΕ, όπως και τον σεβασμό στην ανεξιθρησκία και το κράτος δικαίου, για να ενταχθούν σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό.
Αυτά βέβαια έρχονται σε αντίθεση με τα κύρια στοιχεία της ατζέντας του Βίλντερς, που είναι ο ισλαμοφοβικός λόγος και η ευρωσκεπτιστική του διάθεση. Έχει μάλιστα υποσχεθεί δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υποστηρίζει ότι η Ολλανδία πρέπει να ανακαλέσει τις άδειες των Σύριων και να απαγορεύσει το Κοράνι.
Πάντως, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την πρωθυπουργία, θεωρείται ότι θα μετριάσει τον τόνο του και θα προχωρήσει σε πολλές παραχωρήσεις, όπως ακριβώς έχει κάνει και η Μελόνι. Μάλιστα, σύμφωνα με τους αναλυτές, έχει ήδη αρχίσει να βάζει νερό στο κρασί του.
Ολλανδία: Η αγωνία των μουσουλμάνων μετά τα «σοκαριστικά» εκλογικά αποτελέσματα
Σε μια προσπάθεια να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός, επικεφαλής κομμάτων συναντήθηκαν σήμερα για πρώτη φορά. Οι ηγέτες των κομμάτων θα διορίσουν επίσης έναν «ανιχνευτή» που θα καταγράψει τα περιθώρια που υπάρχουν για συνομιλίες για τον σχηματισμό ενός κυβερνητικού συνασπισμού, όπως και τις προτιμήσεις των εμπλεκομένων για μια συνεργασία.
«Μια μορφή ανοχής» από το VVD
Προσερχόμενη στην συνάντηση, η ηγέτις του μεγαλύτερου κεντροδεξιού κόμματος στο ολλανδικό κοινοβούλιο VVD (και διάδοχος του Μαρκ Ρούτε στην ηγεσία του κόμματος) Ντιλάν Γεσιλγκιόζ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι το κόμμα της δεν θα ενταχθεί σε ένα νέο ακροδεξιό υπουργικό συμβούλιο, αλλά ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο στήριξής του εκτός κυβέρνησης.
«Οι μεγάλοι νικητές είναι το PVV και το NSC. Μετά από 13 χρόνια, ένας διαφορετικός ρόλος μας ταιριάζει», είπε χαρακτηριστικά. «Ωστόσο θα καθιστούσαμε δυνατό ένα κεντροδεξιό υπουργικό συμβούλιο. Θα υποστηρίξουμε εποικοδομητικές προτάσεις». «Επομένως είναι μια μορφή ανοχής», σημείωσε.
Ο Βίλντερς σχολίασε αμέσως σε ανάρτησή του στο Χ, λέγοντας ότι η απόφαση του VVD, που ελήφθη πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων για τον συνασπισμό, ήταν «πολύ απογοητευτική». «Πολύ ατυχές. Ελπίζω να αλλάξουν γνώμη γιατί η διακυβέρνηση είναι καλύτερη από την ανοχή», δήλωσε.
Το κόμμα του Βίλντερς λειτούργησε κάποτε ως ο ανεκτικός εταίρος στην πρώτη κυβέρνησης του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, η οποία περιλάμβανε το VVD του Ρούτε και το χριστιανοδημοκρατικό CDA. Ο Βίλντερς υποστήριζε αυτήν την κυβέρνηση στο κοινοβούλιο, ωστόσο, το κόμμα του δεν είχε μέλη στο υπουργικό συμβούλιο.
Τα υπόλοιπα κόμματα
Η δήλωση της Γεσιλγκιόζ ρίχνει πλέον το βάρος στα κόμματα NSC, του Πίτερ Όμτζιγκ, και Κίνημα Αγροτών-Πολιτών (Boer Burger Beweging – BBB).
Σχολιάζοντας ο Όμτζιγκ είπε: «Απ’ό,τι βλέπω, τολμώ να πω ότι δεν θα είναι ο πιο εύκολος σχηματισμός (κυβερνητικού συνασπισμού) που είχαμε ποτέ». Πρόσθεσσε επίσης ότι οι δηλώσεις που έκανε τη νύχτα των εκλογών ερμηνεύθηκαν λάθος ως εγγύηση ότι προτίθεται να ενταχθεί σε συνασπισμό υπό τον Βίλντερς.
Το BBB πάντως ανακοίνωσε ότι προτίθεται να μετάσχει σε κυβέρνηση συνασπισμού με τον Βίλντερς. Η ηγέτις του Καρολίν φαν ντερ Πλας δήλωσε χθες σε δημοσιογράφους ότι περιμένει πως ο Βίλντερς θα εγκαταλείψει τα πιο αμφιλεγόμενα μέρη της κομματικής του πλατφόρμας προκειμένου να λάβει υποστήριξη. «Ο Βίλντερς έχει υποσχεθεί ότι θα είναι πιο ήπιος, τώρα θα πρέπει να το δείξει», σημείωσε.
Οι επτά έδρες του BBB στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου δεν θα ήταν απαραίτητες για την εξασφάλιση πλειοψηφίας στο σώμα αυτό. Ωστόσο το BBB κατέχει μεγάλο αριθμό εδρών στην Γερουσία, που έχει την εξουσία να εμποδίζει την ψήφιση νόμων.
Αν οι απόπειρες του Βίλντερς να σχηματίσει κυβέρνηση αποτύχουν, τα υπόλοιπα κόμματα μπορούν να σχηματίσουν έναν πιο κεντρώο συνασπισμό χωρίς τη συμμετοχή του. Η διεξαγωγή νέων εκλογών αποτελεί την τελευταία επιλογή αν δεν μπορέσει να επιτευχθεί συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.
