Μία από τις πιο γνωστές και επιτυχημένες επιχειρήσεις της Σαγιερέτ Ματκάλ, της «Μονάδας Ειδικών Επιχειρήσεων» των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, έλαβε χώρα το 1972 στο Τελ Αβίβ.
Τέσσερα μέλη της παλαιστινιακής οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης κατέλαβαν την πτήση 571 της Sabena και την ανακατεύθυναν στο Τελ Αβίβ, όπου ζήτησαν την απελευθέρωση 600 Παλαιστινίων κρατουμένων. Εάν δεν ικανοποιούνταν τα αιτήματά τους, απείλησαν να πυροδοτήσουν εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί στο αεροπλάνο που μετέφερε περίπου 100 άτομα.
Έχοντας ειδοποιηθεί από μυστικό σήμα που έστειλε ο πιλότος του αεροσκάφους, ένας Βρετανός βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η επίλεκτη ομάδα του Ισραήλ κινήθηκε εναντίον αεροπειρατών, απενεργοποιώντας αθόρυβα τον εξοπλισμό προσγείωσης του αεροπλάνου. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε ως το πλήρωμα συντήρησης για να εισβάλει στο αεροσκάφος.
Κατά την 10λεπτη αποστολή σκοτώθηκαν οι δύο άνδρες αεροπειρατές και συνελήφθησαν οι δύο γυναίκες αεροπειρατές. Τρεις επιβάτες τραυματίστηκαν και ένας από αυτούς πέθανε αργότερα. Έμεινε όμως στην ιστορία του Ισραήλ καθώς θεωρήθηκε θρίαμβος εφευρετικότητας και γενναιότητας.
Η «Επιχείρηση Ισότοπο» ήταν μόνο μία από τις τολμηρές επιδρομές διάσωσης ομήρων που έχει αναλάβει η επίλεκτη μονάδα. Και σε αυτήν συμμετείχε ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος τραυματίστηκε στο χέρι όταν ένας από τους συναδέλφους του χειριστές πυροβόλησε κατά λάθος με το πιστόλι του ενώ προσπαθούσε να χτυπήσει έναν από τους αεροπειρατές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην μονάδα υπηρέτησαν επίσης τα δύο αδέρφια του Νετανιάχου.
Η «Επιχείρηση Εντέμπε»
Ακολούθησε ακόμα μία επιχείρηση, ακόμα πιο τολμηρή, τέσσερα χρόνια αργότερα. Σε αυτήν δεν συμμετείχε προσωπικά ο Νετανιάχου, του στοίχισε όμως σημαντικά.
Το 1976, Ισραηλινοί κομάντος πραγματοποίησαν την πιο διάσημη αποστολή της μονάδας, την «Επιχείρηση Εντέμπε» για τη διάσωση πάνω από 100 ομήρων της πτήσης 139 της Air France που κρατούνταν στο Εντέμπε από τουλάχιστον έξι Παλαιστίνιους και δύο Γερμανούς που υποστηρίζονταν από στρατιώτες της Ουγκάντα. Ζητούσαν 5 εκατ. δολάρια και την απελευθέρωση 53 Παλαιστινίων και φιλοπαλαιστίνιων κρατουμένων.
Ενώ η πολιτική ηγεσία του Ισραήλ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις, η μονάδα με τον μεγαλύτερο αδερφό του Νετανιάχου, Γιόναταν, έφτασαν στην aνατολική Αφρική με φορτηγό αεροπλάνο και βγήκαν από το αεροσκάφος με μια μαύρη Mercedes-Benz και Land Rovers παραπλανώντας πως επρόκειτο για την συνοδεία του προέδρου της Ουγκάντα Ίντι Αμίν.
Αυτό που φέρεται να μην έλαβαν υπόψη οι Ισραηλινοί, ωστόσο, ήταν το γεγονός ότι ο Αμίν είχε αγοράσει πρόσφατα ένα νέο μοντέλο του πολυτελούς αυτοκινήτου σε λευκό χρώμα. Έτσι ξέσπασε μια μεγάλη συμπλοκή με την Σαγιερέτ Ματκάλ να δίνει μάχη στον τερματικό σταθμό όπου κρατούνταν οι όμηροι, σκοτώνοντας τελικά όλους τους αεροπειρατές μαζί με δεκάδες στρατιώτες της Ουγκάντα.
Όταν σίγησαν τα όπλα, διαπιστώθηκε πως τέσσερις όμηροι είχαν χάσει την ζωή τους. Οι υπόλοιποι βγήκαν ζωντανοί. Υπήρχε όμως άλλος ένας νεκρός, ο Γιόναταν Νετανιάχου. Κι έτσι η «Επιχείρηση Αστροπελέκι», όπως είχε ονομαστεί αρχικά, πήρε το όνομά του.
Η μονάδα
Η Σαγιερέτ Ματκάλ ιδρύθηκε το 1957 ως ειδικός σχηματισμός κομάντο που διαμορφώθηκε σύμφωνα με τη Βρετανική Ειδική Αεροπορική Υπηρεσία (SAS) με την ικανότητα να διεξάγει επιχειρήσεις πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Ενώ αρχικά ήταν προσκολλημένη στους αλεξιπτωτιστές των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), τελικά τέθηκε υπό την άμεση διοίκηση των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ, καθιστώντας την διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη μονάδα στον ισραηλινό στρατό.
«Το πλεονέκτημα που έχει η Σαγιερέτ Ματκάλ είναι το γεγονός ότι είναι τόσο ενσωματωμένη στην υπηρεσία πληροφοριών», εξηγεί ο Ντόρον Αβιτάλ, πρώην διοικητής της Σαγιερέτ Ματκάλ. Δεύτερος μετά τον διοικητή της μονάδας, ο αξιωματικός πληροφοριών είναι το πιο σημαντικό συστατικό της ομάδας, με πολλούς να υπηρετούν αργότερα ως επικεφαλής πληροφοριών, επισημαίνει επίσης.
Όσον αφορά τις αποστολές της, η Σαγιερέτ Ματκάλ πραγματοποιεί πολλά διαφορετικά είδη επιχειρήσεων, όπως μάχες και δολοφονίες, κερδίζοντας τη φήμη της διαβόητης ομάδας μεταξύ των εχθρών του Ισραήλ στο εξωτερικό. Ωστόσο, έχει συνδέσει το όνομά της με τις επιχειρήσεις διάσωσης ομήρων, όπως η «Επιχείρηση Ισότοπο» του 1972, στην οποία συμμετείχε ο 22χρονος τότε Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο Νετανιάχου και η εμπειρία στην διάσωση ομήρων
Όμως, ενώ η προσωπική του εμπειρία από τη διάσωση ομήρων τον καθιστά τον ιδανικό για να αναλάβει την τελική ευθύνη για την ανάπτυξη της δύναμης σε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία του Ισραήλ, η πρόκληση που αντιμετωπίζει αυτή η θρυλική μονάδα σήμερα είναι αρκετά μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη από τις τολμηρές επιχειρήσεις της που έχει αναλάβει η Σαγιερέτ Ματκάλ: να προσπαθήσει να πάρει πίσω τους πάνω από 200 ομήρους που απήχθησαν από τους μαχητές της Χαμάς και μεταφέρθηκαν στη Λωρίδα της Γάζας κατά την επίθεσή της 7ης Οκτωβρίου.
«Ο Νετανιάχου ήταν πρωθυπουργός για 15 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι ενέκρινε πολλές από τις λειτουργίες της μονάδας, επομένως ξέρει το παιχνίδι, χωρίς αμφιβολία», σχολιάζει ο Ντόρον Αβιτάλ, πρώην διοικητής της Σαγιερέτ Ματκάλ. «Αλλά εδώ έχουμε μια μεγάλη πρόκληση», προσθέτει. «Πρόκειται για μια επιχείρηση διάσωσης μεγέθους χωρίς προηγούμενο… Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση… είναι μια επιχείρηση διάσωσης στη Γάζα στο πλαίσιο ενός πολέμου».
Οι αποτυχίες της μονάδας
Η μονάδα όμως δεν έχει στο βιογραφικό της μόνο επιτυχίες. Στην εισβολή του 1974, για παράδειγμα, από τον Λίβανο στο Ισραήλ από τρεις αντάρτες του Δημοκρατικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, οι οποίοι εισήλθαν σε ένα ισραηλινό δημοτικό σχολείο, πήραν ομήρους 115 ανθρώπους, στη συντριπτική τους πλειοψηφία παιδιά. Απαίτησαν την απελευθέρωση 23 Παλαιστινίων και φιλοπαλαιστίνιων κρατουμένων. Όταν οι καταδρομείς εισέβαλαν στο σχολείο, σκοτώθηκαν περίπου 25 όμηροι, κυρίως παιδιά.
Πιο πρόσφατα, έχουμε την αποτυχημένη επιχείρηση του 2018 εντός της Γάζας, όπου οι κομάντος της Σαγιερέτ Ματκάλ που υποδύονταν τους Παλαιστίνιους ανακαλύφθηκαν από στελέχη της Χαμάς, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας Ισραηλινός πράκτορας και αρκετοί Παλαιστίνιοι ένοπλοι, αναγκάζοντας τη μονάδα να υποχωρήσει.
Άλλωστε, όπως αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ και πρώην διοικητής της μονάδας Εχούντ Μπάρακ καλό είναι να μην γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα στις επιτυχίες του παρελθόντος και την άνευ προηγουμένου κρίση ομήρων που αντιμετωπίζει σήμερα το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Η ιστορία «δεν επαναλαμβάνεται ποτέ», λέει. «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κάθε είδους επιχείρηση χρειάζεται ευφυΐα για να είναι ακριβής, χρειάζεται μια αυστηρά ελεγχόμενη κατάσταση, και υπάρχουν τόσα πολλά διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια των δεκαετιών από τις τρομοκρατικές οργανώσεις».
Τα «τυφλά» σημεία
Καθώς το Ισραήλ σφυροκοπά στόχους στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, τον Λίβανο και τη Συρία, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δέχεται άλλους είδους πυρά στο εσωτερικό της χώρας. Το Σάββατο, χιλιάδες Ισραηλινοί διαδήλωσαν στο Τελ Αβίβ, καλώντας τον να παραιτηθεί. Την παραίτησή του ζητούν επίσης ορισμένοι εξέχοντες Ισραηλινοί.
Ενδεικτική της κατάστασης είναι η δημοσκόπηση της εφημερίδας Maariv, σύμφωνα με την οποία το 80% των Ισραηλινών πιστεύει ότι ο Νετανιάχου πρέπει να αναλάβει δημόσια την ευθύνη για τις αποτυχίες που οδήγησαν στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Ακόμα χειρότερο για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, το 69% των ψηφοφόρων του κόμματός του Λικούντ συμφωνεί. Στην ερώτηση μάλιστα ποιος είναι πιο κατάλληλος για να γίνει πρωθυπουργός, το 49% επέλεξε τον αρχηγό του κόμματος Εθνική Ενότητα Μπένι Γκαντζ έναντι 28% για τον Νετανιάχου, με το υπόλοιπο ποσοστά να εμφανίζεται αναποφάσιστο.
Αντιμέτωπος με αυτήν την ιστορική κρίση και με τις δημοσκοπήσεις που αμφισβητούν την ικανότητά του να διαχειριστεί την κατάσταση, ο Νετανιάχου σχημάτισε κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ένα υπουργικό συμβούλιο εν καιρώ πολέμου που κινείται πέρα από πολιτικές γραμμές.
Η σύνθεση περιλαμβάνει πέντε άνδρες με σημαντική στρατιωτική εμπειρία: τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Μπένι Γκαντζ, τον πρώην αρχηγό του επιτελείου του ισραηλινού στρατού Γκάντι Άιζενκοτ, τον σημερινό υπουργό Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ, τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τζάτσι Χανέγκμπι και τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ. Επίσης στον εσωτερικό κύκλο λήψης αποφάσεων υπάγεται και ο στρατιωτικός γραμματέας του Νετανιάχου, υποστράτηγος Άβι Γκιλ.
«Μέσα σε αυτή την ομάδα λαμβάνονται οι αποφάσεις», εξηγεί ο Γιάκοβ Αμιντρόρ, ο οποίος υπηρέτησε ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Νετανιάχου από το 2011 έως το 2013, υποδεικνύοντας ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα επιδιώξει ευρεία συμφωνία αντί να προσπαθήσει να συνεχίσει τις συζητήσεις. «Στη σημερινή κατάσταση μετά την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου, νομίζω ότι θα καταλάβει ότι όσο ευρύτερη είναι η υποστήριξη, τόσο το καλύτερο».
Επομένως, εάν αυτή η ομάδα καταλήξει στην απόφαση ότι η μονάδα Σαγιερέτ Ματκάλ είναι η καλύτερη λύση για την εξασφάλιση θετικής έκβασης στο ζήτημα των ομήρων, ο Νετανιάχου θα πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω. Παρόλο δηλαδή που ο πρωθυπουργός έχει κάποια εμπειρία στον τομέα της διάσωσης ομήρων, σημειώνει ο Αμιντρόρ, «το πολιτικό επίπεδο θα εμπλακεί μόνο σε γενικούς όρους. Στο τέλος, θα είναι μια αποστολή για τους στρατιωτικούς».
Όμως η η αποστολή περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από την απουσία πληροφοριών: ποια η κατάσταση στο έδαφος, πού βρίσκονται οι όμηροι. Η Λωρίδα της Γάζας, έκτασης 141 τετραγωνικών μιλίων, φιλοξενεί 2,2 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο θύλακας βομβαρδίζεται αδιάκοπα από τις 7 Οκτωβρίου.
Σε αυτή την περίπτωση, σημειώνει ο Αμιντρόρ, «δεν ξέρουν πού βρίσκονται οι όμηροι και δεν το λαμβάνουν υπόψη στα σχέδιά τους».
Θα συμμετάσχει η Σαγιερέτ Ματκάλ;
Το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετωπίζει το Ισραήλ καθιστά πλέον πιθανό το ενδεχόμενο να υπάρξουν σχεδόν αναπόφευκτα απώλειες μεταξύ εκείνων που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας. Άλλωστε αυτό που φαίνεται πως έχει συμφωνηθεί από όλους είναι η μεγάλη χερσαία εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας, που θα αυξήσει τον κίνδυνο για τους ομήρους.
Μιλώντας στο Newsweek, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, αντισυνταγματάρχης Ρίτσαρντ Χεχτ αναφέρει ότι «η υπηρεσία πληροφοριών μας και όλες οι ειδικές μας δυνάμεις εμπλέκονται σε αυτό. Ολόκληρη η χώρα κινητοποιείται σε αυτήν την επιχείρηση. Δεν είναι μόνο το τακτικό πεζικό». Αρνήθηκε όμως να σχολιάσει την πιθανή εμπλοκή της Σαγιερέτ Ματκάλ, προσθέτοντας ότι η προσπάθεια διάσωσης ομήρων «είναι υπό διαχείριση από τους πιο ευαίσθητους, κλειστούς κύκλους της κοινότητας πληροφοριών και του πολιτικού μας κλιμακίου, και αυτό είναι το μόνο που μπορώ να πω για αυτό».
Με πληροφορίες από Newsweek
Δείτε εδώ όλες τις εξελίξεις λεπτό προς λεπτό
