Η βασική προεκλογική υπόσχεση που έφερε την Τζόρτζια Μελόνι και τον ακροδεξιό συνασπισμό της στην εξουσία με μια συντριπτική νίκη στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου ήταν να κάνει ό,τι κανείς άλλος δεν είχε κάνει πριν: να μπλοκάρει εντελώς τα σκάφη με τους μετανάστες, που χρησιμοποιούν την Ιταλία ως πύλη εισόδου στην Ευρώπη.
«Blocco navale» («Ναυτικός αποκλεισμός!) φώναζαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι υποστηρικτές της με φωτογραφίες από πλοιάρια διακινητών γεμάτα μετανάστες.
Στην προεκλογική εκστρατεία υποσχέθηκε να σταματήσει την είσοδο όλων των πλοίων μεταναστών στις ιταλικές ακτές, ανεξάρτητα από το πόσοι ή ποιοι ήταν επάνω τους ή τι τους ώθησε να ρισκάρουν τη ζωή τους.
Οι πρώτες εκατό μέρες της στην εξουσία θεωρήθηκαν επιτυχημένες. Δεν ήταν τόσο ακροδεξιά όσο κάποιοι φοβούνταν και η πολύγλωσση πολιτικός δεν άργησε να βρει κώδικες επικοινωνίας με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες. Απέφυγε και τις αντι- ευρωπαϊκές κορόνες, αφού ήταν σαφές πως η ίδια και η κυβέρνησή της θεωρούσε άκρως πολύτιμους τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την Ιταλία.
Δεν ήταν δε μόνο συντηρητικοί ηγέτες όπως ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν που χαίρονταν με τη σκληρή πολιτική της στο μεταναστευτικό και την ευχαριστούσαν για την προστασία των συνόρων της Ευρώπης. Το ίδιο έκαναν και οι φιλελεύθεροι ηγέτες, που έβλεπαν ότι θα ωφεληθούν από τη δική της δέσμευση για ναυτικό μπλόκο.
Στο εσωτερικό η Μελόνι ξεπέρασε πολλές καταιγίδες, συμπεριλαμβανομένης της παραδοχής του Μπερλουσκόνι ότι είχε αναζωπυρώσει τη σχέση του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν αφού ο Πούτιν έστειλε ρωσική βότκα για τα γενέθλιά του. Ήρθε επίσης σε σύγκρουση με τον Σαλβίνι για το πώς να χειριστεί την ενεργειακή κρίση, αλλά και τη δική του σχέση στοργής με τον Πούτιν. Και σε όλες τις αντιπαραθέσεις αυτές φαινόταν να βγαίνει με άνεση νικήτρια. Στα τέλη Ιανουαρίου έμοιαζε ασταμάτητη, σχολιάζει σε ανάλυσή του το CNN.
Σε επίπεδα – ρεκόρ οι εισροές μεταναστών
Και τότε οι βάρκες άρχισαν να έρχονται, και να έρχονται και να έρχονται. Tουλάχιστον 93 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ναυάγιο στα ανοικτά των ακτών της Καλαβρίας τον Φεβρουάριο. Μέχρι τις 21 Απριλίου, περισσότεροι από 35.000 άνθρωποι είχαν φτάσει με βάρκα, αριθμός υπερτριπλάσιος από τον προηγούμενο χρόνο. Αντίθετα, λίγο περισσότερα από 4.000 άτομα έχουν φτάσει στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι στιγμής φέτος με πλοίο από τη Γαλλία.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι η υποστήριξη για το κόμμα της Μελόνι – το οποίο κέρδισε τις εκλογές με 34% των ψήφων – έχει μειωθεί σε λίγο πάνω από το 29% στις δημοσκοπήσεις.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι κανείς δεν περίμενε ποτέ ότι μπορεί να φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα στον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών, επομένως, υποστηρίζουν, η πτώση στις δημοσκοπήσεις αντανακλά άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς υποστήριξής της στην Ουκρανία και της σχέσης της με την Κίνα.
Η Ιταλία έχει υπογράψει το έργο του Δρόμου του Μεταξιού της Κίνας, ένα φιλόδοξο, παγκόσμιο σχέδιο υποδομής, με ορισμένους αναλυτές να το θεωρούν ως ανησυχητικό σημάδι της αυξανόμενης κινεζικής επιρροής.
«Οι μετανάστες και η ΕΕ βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της, αλλά υπάρχουν άλλα ζητήματα που την απειλούν περισσότερο», δήλωσε στο CNN ο Φρανσέσκο Γκαλιέτι, ιδρυτής της Policy Sonar, μιας εταιρείας συμβούλων πολιτικού ρίσκου με έδρα τη Ρώμη.
Αλλά δεν είναι όλοι έτοιμοι να αγνοήσουν το τι γίνεται στο μέτωπο της μετανάστευσης. «Αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα, νομίζω ότι αυτή είναι η πιο σημαντική κρίση που αντιμετωπίζει και η πιο σημαντική πρόκληση για την κυβέρνησή της τώρα», είπε στο CNN ο Τζιοβάνι Ορσίνα, διευθυντής της Σχολής Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Luiss Guido Carli στη Ρώμη, προσθέτοντας ότι αντιμετωπίζει τη μετανάστευση σε δύο μέτωπα: ασκώντας πίεση στην Ευρώπη και λαμβάνοντας πολύ σοβαρά υπόψη το εσωτερικό κοινό.
Υπαρξιακό ζήτημα, όχι αφηρημένο
«Το σημείο καμπής (είναι) όταν οι μετανάστες σταματούν να δίνουν απλώς τίτλους στις ειδήσεις και αρχίζουν να γίνονται οι άνθρωποι μπροστά στα σπίτια μας, τους συναντάς στους δρόμους και τις πλατείες σε μικρές ιταλικές πόλεις, τότε γίνεται υπαρξιακό ζήτημα και όχι αφηρημένο» προσθέτει.
Η παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη είναι ένα από τα πιο διχαστικά ζητήματα στο μπλοκ εδώ και χρόνια. Αλλά όπως σχολιάζει η Χάνα Μπάιρενς, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής Ευρώπης, εμποδίζοντας τα σκάφη στο τελευταίο σκέλος του ταξιδιού προς την Ευρώπη, αντιμετωπίζουμε ουσιαστικά ένα σύμπτωμα ενός προβλήματος, όχι το ίδιο το πρόβλημα αυτό καθεαυτό.
Η Μελόνι έχει λάβει σκληρά μέτρα για τα σκάφη μεταναστών από τότε που ανέλαβε την εξουσία, αλλά αντιμετωπίζει σφοδρή αντίδραση. «Αν ρωτήσετε τους ειδικούς στη μετανάστευση εάν μπορούσε να σταματήσει τα σκάφη, η απάντηση θα ήταν όχι», είπε, προσθέτοντας ότι το μόνο πράγμα που σταμάτησε ποτέ τη μετανάστευση ήταν η πανδημία του Covid-19.
Η Μπάιρενς σημειώνει πως έως ότου η Ευρώπη μπορέσει να συμφωνήσει από κοινού πώς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα, προσφέροντας ευκαιρίες για αίτηση ασύλου νωρίτερα στο ταξίδι και εργαστεί για την επίλυση προβλημάτων σε χώρες που παράγουν τους περισσότερους μετανάστες και πρόσφυγες, τα σκάφη θα συνεχίσουν να έρχονται.
«Υπάρχουν υψηλές προσδοκίες με αυτές τις υποσχέσεις και όταν δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν μια χαοτική κατάσταση, θα δούμε τα κράτη μέλη να το κάνουν μόνα τους και να αποφασίζουν μονομερώς να χρησιμοποιήσουν επαναπροωθήσεις βία στα σύνορα ή και χειρότερα μέσα», λέει.
Η Μελόνι έκανε ακριβώς αυτό κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη μεταναστευτική κρίση, η οποία θα επιτρέψει εξαιρετικά σκληρά μέτρα για τη διαχείριση των αφίξεων, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας στις αρχές που συνήθως χειρίζονται φυσικές καταστροφές να επαναπατρίζουν γρήγορα μετανάστες.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης της αγοράζει χρόνο. Αλλά είναι αμφίβολο εάν θα της φέρει και αποτελέσματα.
