Έφοδος της αστυνομίας στη συνοικία Μπακίρκοϊ της Κωνσταντινούπολης τις πρώτες πρωϊνες ώρες, την περασμένη Παρασκευή. Οι περίοικοι είχαν διαμαρτυρηθεί για μία ασυνήθιστη χημική οσμή σε ιδιωτική κατοικία. Οι αστυνομικοί παραβιάζουν την πόρτα και βρίσκουν τρεις νεκρούς: έναν 38χρονο κοσμηματοπώλη, τη σύζυγό του και τον εξάχρονο γιο τους. Όλοι τους είχαν δηλητηριαστεί με υδροκυάνιο. Λέγεται ότι ο άνδρας αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Δύο αντίστοιχα περιστατικά είχαν σημειωθεί τις προηγούμενες μέρες: στη συνοικία Φατίχ της Κωνσταντινούπολης τέσσερα αδέρφια, δύο άδρες και δύο γυναίκες, ηλικίας 48 έως 60 ετών έδωσαν τέλος στη ζωή τους. Γείτονες βρήκαν σημείωμα στην πόρτα που έγραφε: «Προσοχή, το διαμέρισμα είναι μολυσμένο με υδροκυάνιο, μη μπαίνετε μέσα και καλέστε την αστυνομία». Λίγες μέρες αργότερα στην Αττάλεια βρέθηκε νεκρή μία τετραμελής οικογένεια. Και σε αυτή την περίπτωση αιτία θανάτου ήταν η δηλητηρίαση με υδροκυάνιο. Η αστυνομία βρήκε τα σώματα ενός άνδρα, μίας γυναίκας, ενός κοριτσιού εννέα ετών και ενός αγοριού μόλις πέντε ετών. Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης ο άνεργος άνδρας αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και είχε αφήσει σημείωμα στο οποίο έγραφε: «Ζητώ συγγνώμη, αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο».
«Φταίει η οικονομική κρίση», ισχυρίζεται η αντιπολίτευση
Στα τουρκικά ΜΜΕ, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γίνεται εκτενής συζήτηση γι’ αυτή τη σειρά ομαδικών αυτοκτονιών. Δεν λείπουν και οι θεωρίες συνομωσίας. Οι απόψεις διίστανται για το κατά πόσον οι αυτοκτονίες οφείλονται στην οικονομική κρίση που μαστίζει την Τουρκία. Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι η αυξανόμενη ανεργία και η κατάρρευση της τουρκικής λίρας έχει προκαλέσει απελπισία στους απλούς πολίτες. Σε ομιλία του ο επικεφαλής του μεγαλύτερου κομμάτος της αντιπολίτευσης CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου σχολίασε ως εξής τα πρόσφατα τραγικά περιστατικά: «Γιατί συνέβησαν όλα αυτά; Εδώ βλέπουμε γυναίκες να ψάχνουν τρόφιμα στα σκουπίδια. Χρειαζόμαστε ένα κοινωνικό κράτος».
Πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά; Η Ασέρ Φόγκο, συνεργάτης της κοινωφελούς οργάνωσης CIMEN που βοηθά τις μειονότητες και τους οικονομικά ασθενείς, πιστεύει ότι «είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι μία αυτοκτονία οφείλεται αποκλειστικά σε προσωπικούς λόγους ή ψυχολογικά κίνητρα. Συνήθως προϋπάρχουν κοινωνικά αίτια, τα οποία δεν γίνονται αντιληπτά. Αυτοί οι άνθρωποι αισθάνονται μόνοι και αβοήθητοι και το πρόβλημα επιδεινώνεται όταν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και δεν μπορούν να εξασφαλίσουν βασικά αγαθά όπως φαγητό, νερό ή ηλεκτρικό ρεύμα».
Νομοθετική παρέμβαση θέλει η τουρκική κυβέρνηση
Η τουρκική κυβέρνηση δεν βλέπει κάποιον συσχετισμό ανάμεσα στην οικονομική κρίση και στις αυτοκτονίες. Θεωρεί ότι αυτές οφείλονται μάλλον στην ευκολία με την οποία μπορεί κανείς να προμηθευτεί υδροκυάνιο, γι’ αυτό εξαγγέλλει την τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας επί το αυστηρότερο. Ήδη τον Ιούνιο το εθνικιστικό κόμμα MHP, που συμμετέχει στην κυβέρνηση, είχε ζητήσει να απαγορευθεί η πώληση υδροκυάνιου, αλλά μέχρι στιγμής δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Τώρα το υπουργείο Οικογενειακών Υποθέσεων συγκαλεί ειδική επιτροπή, η οποία θα εξετάσει το ζήτημα και θα ενημερώσει την τουρκική κοινή γνώμη για τα συμπεράσματά της.
Στην Τουρκία η ανεργία φτάνει το 14%, ενώ η ανεργία των νέων έχει εκτοξευθεί στο 27%. Ο πληθωρισμός έχει αυξήσει τις τιμές σε τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα. Η στατιστική δεν δείχνει άμεση συνάφεια ανάμεσα στην κρίση και στις αυτοκτονίες, ούτε αύξηση των αυτοκτονιών από το καλοκαίρι του 2018, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Τουρκία. Αυτό που δείχνει, ωστόσο, είναι η αύξηση των αυτοκτονιών κατά 27% από το 2002, όταν ανήλθε στην εξουσία το κόμμα AKP.
Ντάνιελ Μπέλουτ
