Της Ανθής Αγγελοπούλου
Στις πρώτες θέσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της Ε.Ε. 17,2% κατατάσσεται η Ελλάδα, σύμφωνα με τις καταγραφές της EuroStat. Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 21,3% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού.
Αυτό το 21,3% καταναλώνει δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, συντονιστής διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας» κ. Ιωάννης Καραϊτιανός με αφορμή την 1η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων ενώ, συμπληρώνει ότι κάθε 5 χρόνια προστίθενται στην προχωρημένη ηλικία πάνω από 100.000 άτομα.
Σύμφωνα με τον κ. Καραϊτιανό, συνέπεια της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, η οστεοπόρωση και βέβαια η μεγάλη μάστιγα του καρκίνου. Όπως λέει, από τους ηλικιωμένους ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικά νοσοκομεία το 40% είναι χειρουργικοί ασθενείς.
Τα άτομα άνω των 70 ετών, ενώ αποτελούν το 10% του πληθυσμού, απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και ειδικότερα το 25% των κλινών για οξέα περιστατικά. Το 70% των υπερηλίκων έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους. Ενώ, το 25% των υπερηλίκων παίρνουν χρονίως περισσότερα από 5 διαφορετικά φαρμακευτικά σκευάσματα.
Βασικές ασθένειες στην 3η ηλικία
Εκτός από τον καρκίνο ο οποίος αποτελεί την 1η αιτία θανάτου για τα άτομα της 3ης ηλικίας, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης αφορά μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.
Στην Ελλάδα πάσχουν 200.000 ασθενείς ενώ, ο αντίστοιχος αριθμός για την Ευρώπη ανέρχεται σε 10.000.000 ενώ παγκοσμίως καταγράφονται 47.000.000 ασθενείς. Αν και φαίνεται να υπάρχει μία προοδευτική ελάττωση του αριθμού των πασχόντων στις αναπτυγμένες χώρες την τελευταία 20ετία, υπολογίζεται ότι το 2020 θα πάσχουν από άνοια 60 εκατομμύρια ασθενείς και κάθε 20 χρόνια ο αριθμός τους θα διπλασιάζεται. Η κολπική μαρμαρυγή (μια συνήθης μορφή καρδιακής αρρυθμίας όπου ο ρυθμός συστολής της καρδιάς είναι ταχύς, ανώμαλος και αποδιοργανωμένος) παρατηρείται σε ποσοστό 5% στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σε 10% στους υπερήλικες άνω των 80 ετών και αποτελεί το κύριο αίτιο θρομβοεμβολικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 30.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κάθε χρόνο και με θνητότητα γύρω στο 30% τον πρώτο χρόνο.
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μάστιγα για τους επιστήμονες καθώς, αυξάνεται ταχύτατα στην Ευρώπη και στη χώρα μας και υπολογίζεται ότι αφορά ένα 6-9% του πληθυσμού. Αποτελεί μαζί με την παχυσαρκία και την αρτηριακή υπέρταση βασικό παράγοντα θνησιμότητας. Οι οφειλόμενοι στο σακχαρώδη διαβήτη θάνατοι παγκοσμίως αγγίζουν το 1,5 εκατομμύριο ετησίως και 1 στους 20 θανάτους αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα στο σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του. Η οστεοπόρωση πλήττει το 30% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Οφείλεται στην κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, τη μη επαρκή έκθεση στον ήλιο και την κληρονομικότητα, ενώ μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, που είναι απαραίτητη μαζί με το ασβέστιο για την υγεία των οστών, στο 60% των ενηλίκων ανδρών και στο 70% των γυναικών.
Ένα οστεοπορωτικό κάταγμα συμβαίνει παγκοσμίως κάθε 3 δευτερόλεπτα (30% των οστεοπορωτικών ανδρών και γυναικών θα εμφανίσει ένα κάταγμα). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταγματίες αυτοί έχουν πιθανότητα 85% να πάθουν και δεύτερο κάταγμα. Σοβαρότερες είναι οι επιπτώσεις από το κάταγμα του ισχίου καθώς σύμφωνα με το γιατρό, ένα χρόνο μετά από κάταγμα του ισχίου η πιθανότητα θανάτου εξαιτίας του κατάγματος είναι 20%-25%, ανάλογα με το ιατρονοσηλευτικό επίπεδο, η δε πλήρης αποκατάσταση μετά από κάταγμα ισχίου δεν υπερβαίνει το 50%. Στην Ελλάδα το 2010 συνέβησαν περίπου 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα (εκ των οποίων τα 15.000 του ισχίου) και τα οποία κόστισαν 680 εκατομμύρια ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ετήσιο κόστος των καταγμάτων είναι 37 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% μέχρι το 2025.
Δυστυχώς, η μεγάλη πλειοψηφία των οστεοπορωτικών ατόμων υποθεραπεύονται ή δεν λαμβάνουν καθόλου φαρμακευτική αγωγή, κυρίως λόγω οικονομικών δυσχερειών αλλά και της έλλειψης ορθής εκτίμησης της σοβαρότητας της πάθησης από τους πάσχοντες και το ιατρικό προσωπικό παγκοσμίως. Ακόμα και μετά το πρώτο οστεοπορωτικό κάταγμα, μόνο το 20% των ασθενών άνω των 50 ετών διεθνώς, αναγνωρίζονται ως ασθενείς με οστεοπόρωση και λαμβάνουν αγωγή πρόληψης νέου κατάγματος.
Η υπογεννητικότητα είναι χρόνιο πρόβλημα για την Ελλάδα
Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,26, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1,49, όπως αναφέρει ο κ. Καραϊτιανός. Για να διατηρηθεί λοιπόν, σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1. Όμως τα στοιχεία της EuroStat δείχνουν ότι η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην Ε.Ε., μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰). Αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, είναι η μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάτωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
“Γιορτάζοντας τους Παλαιότερους Πρωταθλητές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων”
Με αφορμή τον εορτασμό των 70 χρόνων της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Παγκόσμια Ημέρα για τους Ηλικιωμένους επισημαίνει την σημασία αυτή της Διακήρυξης και δεσμεύεται ως προς την προώθηση της πλήρους και ισότιμης απόλαυσης όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών από τους ηλικιωμένους.
Ο θεματικός άξονας για το 2018 είναι “Γιορτάζοντας τους Παλαιότερους Πρωταθλητές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων”, ενώ οι ευρύτεροι στόχοι για το 2018 είναι: Η προώθηση των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων όπως αυτά κατοχυρώνονται στη Διακήρυξη και η εφαρμογή τους στην καθημερινή ζωή των ηλικιωμένων ατόμων. Η αύξηση της προβολή στους ως συμμετέχοντα μέλη της κοινωνίας με τη δέσμευση για την βελτίωση της απόλαυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλούς τομείς της ζωής και όχι μόνο εκείνους που τους επηρεάζουν άμεσα. Η διασφάλιση της πλήρους και ισότιμης απόλαυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών από τους ηλικιωμένους. Η κινητοποίηση του κοινού σε όλο τον κόσμο, για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλα τα στάδια της ζωής.
