Οι περισσότεροι άνδρες γνωρίζουν τι είναι το PSA, καθώς θεωρείται η πλέον τυπική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν ότι για πολλά χρόνια η αξιολόγηση του ειδικού προστατικού Αντιγόνου ήταν λάθος, αφού τιμές PSA πάνω από 4 θεωρείτο ένδειξη καρκίνου. Ο λόγος της λάθος αυτής αξιολόγησης είναι ότι το PSA απλά ΔΕΝ έχει φυσιολογικές τιμές. Κατ’ αρχάς, αυξάνεται σε όλες τις παθήσεις του προστάτη, συνεπώς και στην προστατίτιδα και στην καλοήθη υπερτροφία του προστάτη.
Μάλιστα, η ετήσια αύξηση μετά την ηλικία των 50 ετών μπορεί να είναι 0,25, επειδή μεγαλώνει ο προστατικός αδένας. Ένα άλλο θέμα είναι ότι το PSA μπορεί να αυξηθεί πολύ σε μικρό χρονικό διάστημα (λ.χ. από 3 σε 7 μέσα σε λίγες μέρες) εξαιτίας φλεγμονής του προστάτη, δηλαδή προστατίτιδας. Στην οξεία προστατίτιδα, μπορεί να φθάσει και σε τιμές 50 ή και πάνω από 100. Στον καρκίνο, όμως, η αύξηση του PSA είναι μικρή και σταθερή – μπορεί, λ.χ. από 3 να γίνει 4 σε διάστημα τριών μηνών και στο εξάμηνο να έχει φτάσει στο 6 έως 8.
Επειδή λοιπόν το PSA έχει διάφορα μοντέλα αυξομειώσεως, οι ειδικοί μιλούν πλέον για τιμές αναφοράς. Ένα PSA που μέσα σε ένα χρόνο αυξάνεται σταδιακά από το 1 στο 3 μας δίνει υπόνοιες καρκίνου, αλλά αν παραμένει κάτω από 10, υποδηλώνει τοπική νόσο χωρίς μεταστάσεις. Αν, όμως, δούμε σε κάποιον ασθενή τιμές αυξανόμενες στο PSA – και συνήθως πάνω από 20 – τότε το πιθανότερο είναι να υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά.
Τέλος, μόνο το PSA δεν αρκεί για να ελεγχθεί η υγεία του προστάτη. Πρέπει συνεπώς πάντοτε η μέτρησή του να συνοδεύεται από δακτυλική εξέταση του προστάτη από ουρολόγο.
