Της Ανθής Αγγελοπούλου
Σύμφωνα με τους ειδικούς οι αριθμοί λένε πάτα την αλήθεια. Και οι αριθμοί που έχουν μεταγράψει για το κάπνισμα λένε δυστυχώς την τρομακτική αλήθεια γι αυτή την κακιά συνήθεια που στη χώρα μας έχουν αγκαλιάσει χιλιάδες άνθρωποι.
H Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες σε σχετικό αριθμό κατανάλωσης τσιγάρων στην Ευρώπη, αν και τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες και οι Ελληνίδες δείχνουν να εγκαταλείπουν αργά αλλά σταθερά την επικίνδυνη και άκρως βλαπτική συνήθεια του καπνίσματος. Παρότι λοιπόν, το ποσοστό των Ελλήνων ενηλίκων που καπνίζουν καθημερινά έχει μειωθεί σημαντικά, εξακολουθούμε ως χώρα να έχουμε το 3ο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
Όπως καταγράφουν όλες τις τελευταίες μελέτες, μόνο 1 στους 4 Έλληνες καπνιστές αναφέρουν μία τουλάχιστον προσπάθεια διακοπής κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας που πραγματοποιήθηκε μέσω της KAΠA Research (Φεβρουάριος 2020), στην Ελλάδα, οι καθημερινοί καπνιστές (ένα ή περισσότερα τσιγάρα την ημέρα) έχουν μειωθεί στο 17%, οι περιστασιακοί καπνιστές (λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα) στο 11%, ενώ 33% είναι πρώην καπνιστές (διακοπή προ-εξαμήνου) και 37% δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πνευμονολογίας Παναγιώτης Μπεχράκης, «Την τελευταία δεκαετία επιτύχαμε να μειώσουμε στο 50% και την κατανάλωση καπνικών προϊόντων στη χώρα. Τόσο η διακοπή στις μεγάλες ηλικίες, όσο και η πρόληψη στους νέους λειτουργούν σωστά και αποδοτικά στη χώρα μας και είναι θέμα χρόνου η μείωση να επιτευχθεί και στις μεσαίες ηλικίες”.
Στην Ελλάδα, περίπου το 1/5 του συνόλου των θανάτων, >20.000 ετησίως, αποδίδονται σε νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένου τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού καπνίσματος).
Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες.
Παγκοσμίως, σχεδόν το 40% των θανάτων εξ’ αιτίας όλων των μορφών καρκίνου αποδίδεται στο κάπνισμα.
Το κάπνισμα προκαλεί επίσης, περίπου το 90% όλων των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα.
Ενώ, προκαλεί περίπου και το 80% όλων των θανάτων από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα. Οι καπνιστές σύμφωνα με τα στοιχεία παθαίνουν 4-5 φορές συχνότερα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Σε προοπτική δεκαετίας, ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι διπλάσιος στους καπνιστές άνω των 50 ετών και πενταπλάσιος στις ηλικίες κάτω των 50.
Οι καπνιστές έχουν επιπλέον 3πλάσιες πιθανότητες να μη φτάσουν τα 70 χρόνια σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Το κάπνισμα φαίνεται να συσχετίζεται με την αρνητική εξέλιξη και τις δυσμενείς επιπτώσεις από covid-19. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι καπνιστές είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα από τον covid-19, να εισαχθούν στην μονάδα εντατικής θεραπείας και να χρειαστούν μηχανική αναπνευστική υποστήριξη ή και να χάσουν τη ζωή τους. Συγκεκριμένα, ενώ η νόσος COVID-19 έχει προκαλέσει 5,7 εκατομμύρια κρούσματα και 350.000 θανάτους τους τελευταίους 6 μήνες, το κάπνισμα ως νόσος απαριθμεί σήμερα 1 δις κρούσματα, δηλ. καπνιστές, σε όλο τον κόσμο, ενώ ευθύνεται για 8 εκατ. θανάτους ετησίως.
Παγκοσμίως λοιπόν, αυτή η κακή συνήθεια, το κάπνισμα, στοιχίζει ετησίως τη ζωή περίπου 8 εκατομμυρίων ανθρώπων και αποτελεί την πρώτη και σημαντικότερη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας.
Η διακοπή του καπνίσματος είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες, η καλύτερη κίνηση που μπορεί να κάνει ο καπνιστής για την υγεία του. Επιφέρει τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα οφέλη και συνεπάγεται περισσότερα και υγιέστερα χρόνια ζωής.
Ήδη μέσα σε 12 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα μειώνονται και τα επίπεδα οξυγόνου επανέρχονται στο φυσιολογικό.
1 χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται κατά 50%.
Ενώ, 10 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται κατά 50%.
Στην Ελλάδα έχει τεθεί σε εφαρμογή το νέο Εθνικό Σχέδιο κατά του Καπνίσματος, το οποίο ενισχύει και θωρακίζει την καθολική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Στόχος είναι η μείωση του καπνίσματος στη χώρα μας κατά 30% μέχρι το 2025, κάτι που αποτελεί στόχο και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
