Μια σειρά εξαιρετικών προτάσεων που θα βοηθήσουν τη χώρα μας να έχει ένα οργανωμένο σύστημα μεταμοσχεύσεων χωρίς να επιβαρύνει το σύστημα υγείας κατέθεσε στην Επιτροπή της Βουλής όπου συζητείται το νομοσχέδιο «Σύσταση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Ογκολογικό Κέντρο Παίδων ”Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ”», εκσυγχρονισμός του δικαίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημοσίας υγείας και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις”, ο παγκοσμίου φήμης καθηγητής των μεταμοσχεύσεων Ανδρέας Τζάκης, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Emeritus Director Transplantation Cleveland Clinic Enterprise “Tzakis” Chair of Transplantation.
Ο κ. Τζάκης όπως ανέφερε μελέτησε το σχέδιο νόμου και στο περιεχόμενό του διαπίστωσε διάφορα χρήσιμα χαρακτηριστικά και επιδιώξεις. Ιδιαίτερα, όπως είπε, τονίζει την ανάγκη να αυξηθούν οι αριθμοί των επιτυχών μεταμοσχεύσεων, επισημαίνει την ανάπτυξη του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα των Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων. Όμως, σημείωσε ότι απουσιάζουν συγκεκριμένες μεταβολές στο υπάρχον σύστημα που θα επιφέρουν αυτό το αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα δεν γίνεται ιδιαίτερη μνεία για συστηματική οικονομική υποστήριξη η οποία θα εξασφαλίσει την υλοποίηση των ευεργετικών αυτών αλλαγών.
Σύμφωνα με τον κ. Τζάκη, χρειάζεται σαφέστερη αναφορά και προσδιορισμός της χρηματοδότησης του νέου ΕΟΜ που εμφανώς διευρύνεται με καθήκοντα, υποδομές και προσωπικό. Ο τωρινός προϋπολογισμός είναι πολύ μικρός και δεν μπορεί να υποστηρίξει τη βιωσιμότητα του νέου σχήματος του ΕΟΜ. Επίσης δεν εξηγείται με σαφήνεια πως θα χρηματοδοτούνται τα έξοδά των μεταμοσχεύσεων και των επεμβάσεων των δοτών.
«Χωρίς τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους η προσπάθεια είναι καταδικασμένη να είναι ασθενική και μη αποτελεσματική» τόνισε ο κ. Τζάκης.
Όπως είπε, οι μεταμοσχεύσεις νεφρού έχουν γίνει ένα επείγον Εθνικό πρόβλημα για δυο λογούς:
· Πρώτον διότι στην Ελλάδα η συχνότητα νεφρικής ανεπάρκειας είναι σχεδόν διπλάσια από την υπόλοιπη Ευρώπη με αποτέλεσμα να υπάρχουν περίπου 15.000 νεφροπαθείς.
· Και δεύτερον γιατί στην Ελλάδα επιτελούνται αναλογικά, το 1/3 των μεταμοσχεύσεων σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρώπης.
Για παράδειγμα, στην γειτονική Τουρκία, με πληθυσμό περίπου 85 εκατομμυρίων επιτελούνται περισσότερες από 4000 μεταμοσχεύσεις νεφρού ετησίως (σημειωτέων το 80% από ζώντες συγγενείς δότες). Αυτό αναλογεί σε 450 μεταμοσχεύσεις νεφρού το χρόνο στην Ελλάδα, έναντι 150 που γίνονται τώρα. Είναι φανερό λοιπόν, ότι απαιτείται να γίνουν άμεσα παρεμβάσεις για την σταδιακή αντιμετώπιση του προβλήματος.
Από τα υπάρχοντα στοιχεία προκύπτει, όπως ανέφερε ο κ. Τζάκης, ότι οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι για τις μεταμοσχεύσεις νεφρού υπάρχουν και ήδη ξοδεύονται σε λιγότερο αποτελεσματικές θεραπείες, δηλαδή την αιμοκάθαρση.
Η αιμοκάθαρση είναι απαραίτητη για την επιβίωση των νεφροπαθών αν δεν γίνει μεταμόσχευση. Προσφέρεται όμως με μεγάλο τίμημα όπως εξήγησε ο κ. Τζάκης καθώς μια 5ετής επιβίωση με αυτοδιάλυση είναι 33%, ενώ, με μεταμόσχευση είναι υπερδιπλάσια, 78%. Επιπλέον, λίγοι νεφροπαθείς, λιγότεροι από 10% επιζούν δεκαετία, ενώ επιβίωση με μεταμόσχευση είναι 50%. Επίσης, η ποιότητα ζωής δεν συγκρίνεται καν, είναι πολύ καλύτερη με μεταμόσχευση, με αποτέλεσμα 50% των μεταμοσχευμένων να εργάζονται με πλήρη απασχόληση.
«Σήμερα, δεν γίνεται πια συζήτηση, η μεταμόσχευση είναι ζωτική εγχείρηση» τόνισε ο γιατρός και εξήγησε πως μπορεί να αυτοχρηματοδοτηθεί το σύστημα.
«Για να εξηγήσω την πρόταση για χρηματοδότηση των μεταμοσχεύσεων, επισημαίνω ότι ο ΕΟΠΥΥ ξοδεύει σήμερα για τις αιμοκαθάρσεις τουλάχιστον 110 εκ. ευρώ εκτός από τα έξοδα που καλύπτει για τις μετακινήσεις, υλικά και άλλα σχετικά έξοδα. Την ίδια στιγμή, είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι κάθε επιτυχής μεταμόσχευση νεφρού θα εξοικονομεί στο Υγειονομικό σύστημα πολλά από τα χρήματα που ήδη ξοδεύονται για αιμοκάθαρση. Υπολογίζεται ότι με κάθε μεταμόσχευση εξοικονομούνται περίπου 70% των αναμενόμενων εξόδων» ανέφερε.
Συγκεκριμένα, όπως είπε, το κόστος μιας μεταμόσχευσης νεφρού μαζί με τη συντήρηση του μεταμοσχευμένου ασθενούς για ένα χρόνο, κοστίζει όσο θα ήταν το ετήσιο κόστος του ίδιου ασθενούς σε αιμοκάθαρση! Επιπλέον, μετά από επιτυχή μεταμόσχευση ο ασθενής θα κοστίζει € 10.000 το χρόνο, έναντι €60.000 της αιμοκάθαρσης.
Αν τα στοιχεία αυτά, εξεταστούν σε προοπτική πενταετίας ή δεκαετίας, με τα χρήματα που εξοικονομούνται από τις αιμοκαθάρσεις κάθε περιστατικό μεταμόσχευσης εξασφαλίζει το κόστος άλλων μεταμοσχεύσεων που θα ακολουθήσουν.
Για την τιμολόγηση των σχετικών Ιατρικών Πράξεων πρότεινε, να αυξηθεί η τιμή των υφιστάμενων κωδικών ΚΕΝ ή DRGs για τις μεταμοσχεύσεις νεφρού στο ποσό των € 40.000 και να δημιουργηθούν και νέοι κωδικοί που δεν υπάρχουν σήμερα και αφορούν τους δότες με ποσό τάξης μεγέθους €10.000.
Και για να ξεκινήσει το σύστημα που πρότεινε, είπε ότι χρειάζεται να διατεθούν χρήματα προκαταβολικά, εμπροσθοβαρείς δαπάνες όπως τις λένε οι οικονομολόγοι, και για τα πρώτα 2-3 χρόνια λειτουργίας, υπολογίζει ότι θα χρειαστούν περίπου € 20.000.000.
Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν όπως εξήγησε, για να γίνονται οι μεταμοσχεύσεις σε αυτό το χρονικό διάστημα, να διοριστεί και να εκπαιδευτεί το κατάλληλο προσωπικό, ιδιαίτερα οι συντονιστές, νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό όπως και το κοινό. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κονδύλι θα μπορούσε να ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης ή σε άλλο κατάλληλο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με τον κ. Τζάκης, όποιες λύσεις δοθούν στο θέμα των νεφρών μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρότυπα και στις μεταμοσχεύσεις των υπολοίπων συμπαγών οργάνων, ήπατος, καρδιάς και πνευμόνων τα οποία σύμφωνα με υπολογισμούς θα στοιχίζουν περίπου € 80.000-90.000.
Το σχέδιο νόμου όπως είπε, σωστά αποδέχεται ότι τα έξοδα της μεταμόσχευσης περιλαμβάνουν πάγια και τρέχοντα έξοδα του νοσοκομείου, των γιατρών και του προσωπικού που είναι υπεύθυνα για τη διεξαγωγή της μεταμόσχευσης και της απαιτούμενης νοσηλείας. Στη περίπτωση πτωματικού δότη, τα έξοδα του δότη πληρώνονται μέσω το ΕΟΜ. Περιλαμβάνουν τα έξοδα του νοσοκομείου και προσωπικού που ασχολείται με τη δωρεά του οργάνου, την ασφαλή διακομιδή του μοσχεύματος και τα έξοδα των Συντονιστών και σε περίπτωση ζώντος δότη, τα χρήματα διατίθενται στο ίδιο Νοσοκομείο που γίνεται η δωρεά και η μεταμόσχευση.
Συμπερασματικά λοιπόν, ανέφερε ο κ. Τζάκης, αν γίνουν αποδεκτές οι προτάσεις του τότε το σύστημα με την νέα του μορφή θα αυτοχρηματοδοτείται. Ειδικά για τον ΕΟΜ, η ασφαλής και συνεχής χρηματοδότηση μέσω παραπάνω μορφής αποζημίωσης των εξόδων θα εξασφαλίσει την εκπαίδευση και συντήρηση των συντονιστών που είναι απαραίτητοι για την συνεχή ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων.
