Τα κράτη-μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να διαφωνούν έντονα σχετικά με κρίσιμες δεσμεύσεις για την κλιματική κρίση, χωρίς να φαίνεται κάποιο σημάδι συμφωνίας, σύμφωνα με ένα διαρρευσμένο σχέδιο κειμένου που περιήλθε στην κατοχή του Guardian.
Με μόλις λίγες εβδομάδες να απομένουν πριν από την προθεσμία που έχει θέσει ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βασικά κράτη-μέλη παραμένουν σε αδιέξοδο όσον αφορά τους στόχους για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, με την προοπτική ενός ισχυρού αποτελέσματος να μοιάζει ολοένα και πιο αβέβαιη.
Το διαπραγματευτικό έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του Guardian περιέχει κενά που σημειώνονται με αγκύλες, και κείμενο-υπόδειγμα όπου θα έπρεπε να αναγράφονται τα βασικά νούμερα που καθορίζουν τους νέους στόχους. Οι ειδικοί ανέφεραν ότι η απουσία οποιουδήποτε αριθμού, έστω και προσωρινού ή ως εύρους, είναι κακό σημάδι σε τόσο προχωρημένο στάδιο της διαδικασίας, αναφέρει ο Guardian.
Η Ευρώπη πρέπει να δράσει άμεσα
Ο Νίκλας Χόνε, συνιδρυτής του ερευνητικού οργανισμού New Climate Institute, δήλωσε: «Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι οι εσωτερικές συζητήσεις για τον νέο κλιματικό στόχο της ΕΕ δεν περιλαμβάνουν ακόμα τιμές στόχων. Ο χρόνος τελειώνει. Είναι πλέον εξαιρετικά επείγον η ΕΕ να παρουσιάσει έναν νέο κλιματικό στόχο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις. Μέχρι στιγμής, μόνο 28 από τις 196 χώρες έχουν υποβάλει νέο στόχο. Μόνο η υποβολή της ΕΕ μπορεί να δώσει ορμή και να ωθήσει άλλες χώρες να ακολουθήσουν.»
Τα κράτη-μέλη και η Επιτροπή εργάζονται για μήνες σε μια συμφωνία για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις της ΕΕ βάσει της συμφωνίας του Παρισιού του 2015, προτείνοντας δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα για την επόμενη δεκαετία.
Όλες οι χώρες πρέπει να παράγουν εθνικά σχέδια για τις εκπομπές, τα λεγόμενα «εθνικά καθορισμένα συμβόλαια» (NDCs), σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού, αλλά μέχρι στιγμής μόνο περίπου 30 το έχουν κάνει. Ο ΟΗΕ έχει καλέσει όλες τις χώρες να υποβάλουν τα NDC τους πριν από μια σημαντική συνάντηση στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του Ηνωμένων Εθνών στις 24 Σεπτεμβρίου, ώστε να υπάρχει χρόνος να αξιολογηθούν πριν από τη Σύνοδο Cop30 για το κλίμα που θα γίνει στο Βραζιλία τον Νοέμβριο.
Ο τρέχων στόχος της ΕΕ είναι η μείωση κατά 55% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, στόχος που το μπλοκ θα μπορέσει να πετύχει αν ενισχύσει τις πολιτικές του.
Το επόμενο NDC, για το 2035, θα πρέπει να θέσει την ΕΕ σε πορεία επίτευξης του στόχου για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050, κάτι που σημαίνει μείωση 90% έως 95% των εκπομπών μέχρι το 2040, και άρα μείωση περίπου 74% έως 78% έως το 2035, ανάλογα με τον τρόπο υπολογισμού.
Καθυστερήσεις με κόστος
Ο Μιχαήλ Πετρόνι, αναλυτής πολιτικής για το κλίμα στο Climate Analytics, ανέφερε ότι για να επιτευχθούν οι μηδενικές εκπομπές χρειάζεται περισσότερη δράση βραχυπρόθεσμα, αντί να αναβάλλεται η δράση προς τα μέσα του αιώνα. Είπε: «Το διαρρευσμένο έγγραφο δεν ορίζει στόχο για το 2035, αλλά ένα γράφημα υπονοεί μια απλή γραμμική πορεία από το 2030 έως το 2040. Η ανάλυσή μας δείχνει ξεκάθαρα ότι κανένα από τα επίπεδα του 2035 που προκύπτουν δεν ευθυγραμμίζεται με το όριο της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5°C. Μια γραμμική προσέγγιση καθυστερεί την κρίσιμη δράση στο κοντινό μέλλον, σε μια περίοδο που η παγκόσμια ηγεσία είναι πιο αναγκαία από ποτέ.»
Οι συζητήσεις στην ΕΕ περιπλέκονται από τα χρονικά πλαίσια. Τα εσωτερικά σχέδια της ΕΕ προβλέπουν έναν στόχο για το 2040, που υποτίθεται ότι θα καθοριστεί πρώτα, ώστε από αυτόν να προκύψει ο στόχος για το 2035. Ωστόσο, κάποια κράτη-μέλη έχουν προτείνει να χωριστούν οι συζητήσεις, ώστε πρώτα να καθοριστεί το NDC για το 2035 και αργότερα ο στόχος του 2040, όπως πληροφορεί ο Guardian.
Οποιαδήποτε τέτοια διαχωριστική κίνηση θα σήμαινε σχεδόν σίγουρα έναν πιο αδύναμο στόχο για το NDC και για το 2040 από ό,τι ζητούν οι ειδικοί, και κάθε καθυστέρηση στην οριστικοποίηση του NDC θα αξιοποιηθεί από όσους επιθυμούν την αποτυχία της Cop30.
Ρήγμα στους στόχους της ΕΕ
Ο Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδρος της Γαλλίας, έχει θέσει το ενδεχόμενο καθυστέρησης ή αμβλύνεσης των δεσμεύσεων του μπλοκ. Οι ακτιβιστές φοβούνται ότι ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς μπορεί να υποχωρήσει, παρά την ανάγκη του για υποστήριξη από τους Πράσινους, ενώ η Τζόρτζια Μέλονι, πρωθυπουργός της Ιταλίας, έχει εκφράσει στο παρελθόν αντιρρήσεις για τις πράσινες πολιτικές της ΕΕ. Ο Βίκτορ Όρμπαν, ο δεξιός ηγέτης της Ουγγαρίας, επίσης αναμένεται να πιέσει για την αποδυνάμωση των στόχων.
Ο Αντρέας Ζίμπερ, αναπληρωτής διευθυντής παγκόσμιας πολιτικής και εκστρατειών στην οργάνωση 350.org, δήλωσε: «Ο Μακρόν και οι δεξιοί αντιευρωπαϊστές όπως ο Όρμπαν και η Μέλονι παίζουν ένα ανεύθυνο πολιτικό παιχνίδι με τον κλιματικό στόχο της ΕΕ. Οι καθυστερήσεις έρχονται σε αντίθεση με την επείγουσα ανάγκη για δράση και την επιδίωξη ασφάλειας και ευημερίας — η καθαρή ενέργεια παρείχε σχεδόν το ένα τρίτο της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης πέρυσι, και ένας φιλόδοξος στόχος υπόσχεται περισσότερες θέσεις εργασίας, ενεργειακή ασφάλεια, περισσότερες επενδύσεις και μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα στη παγκόσμια σκηνή.»
Αβεβαιότητα ενόψει Cop30
Οποιαδήποτε αίσθηση έλλειψης δέσμευσης από την ΕΕ θα δημιουργήσει προβλήματα στη Cop30, μια σύνοδο ήδη επιβαρυμένη από την εχθρότητα των ΗΠΑ και γεωπολιτικές δυσκολίες. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει, για δεύτερη φορά, ανακοινώσει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού, και αποδομεί τις πολιτικές για το κλίμα και τα περιβαλλοντικά ιδρύματα στις ΗΠΑ.
Αν και καμία άλλη χώρα δεν έχει ακολουθήσει τις ΗΠΑ στην αποχώρηση από τη συμφωνία, χώρες που επιθυμούν να επιβραδύνουν ή να μπλοκάρουν την πρόοδο στη Cop30 — συμπεριλαμβανομένων πετρελαιοπαραγωγών κρατών όπως η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία — ενθαρρύνονται από τη στάση του Τραμπ. Άλλες χώρες μπορεί να θεωρήσουν τη Cop30 και τους κλιματικούς στόχους λιγότερο διπλωματική προτεραιότητα μέσα στο γεωπολιτικό χάος — η Κίνα και η Ινδία, που δεν έχουν ακόμη υποβάλει τα NDC τους, έχουν αναπτύξει πιο θερμές σχέσεις με τη Ρωσία, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Guardian.
Ο Ζίμπερ προειδοποίησε ότι η ΕΕ πρέπει να παίξει πιο ενεργό ρόλο: «Σε μια στιγμή που θα έπρεπε συλλογικά να στηρίζουμε τη συμφωνία του Παρισιού, είναι πικρή και επικίνδυνη ειρωνεία ότι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν προσπαθεί να μειώσει τις φιλοδοξίες. Αυτά τα παιχνίδια υπονομεύουν την αξιοπιστία της Ευρώπης στη Cop30, λερώνουν την κληρονομιά της συμφωνίας του Παρισιού και προδίδουν με ντροπή τις δεσμεύσεις για το κλίμα που ο κόσμος βασίζεται.»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να σχολιάσει το διαρρευσμένο έγγραφο.
Με πληροφορίες από Guardian
