Ψάρι από τη Σκανδιναβία και τη Ρωσία, γαλοπούλα από τις ΗΠΑ, γεμιστή χήνα από τη Γερμανία, παντού όπου γιορτάζονται τα Χριστούγεννα τα εδέσματα είναι εκλεκτά. ‘Εχουν όμως θετικό αποτύπωμα σε σχέση με το περιβάλλον;
Κι αφού φάγαμε την παραδοσιακή γεμιστή γαλοπούλα με όλα τα συμπαρομαρτούντα, ας προκαλέσουμε την περιβαλλοντική μας συνείδηση. Τι κλιματικό αποτύπωμα είχαν όσα καταναλώσαμε; Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε χριστουγεννιάτικα παραδοσιακά πιάτα αν τα μετρούσαμε με βάση τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα; Σε μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας και Περιβαλλοντικών Ερευνών (ifeu) της Χαϊδελβέργης οι επιστήμονες υπολόγισαν ανά κιλό το ενεργειακό αποτύπωμα τροφών μέχρι να φτάσουν στον αγοραστή σε γερμανικά σούπερ- μάρκετ. Στις τιμές δεν έχουν υπολογιστεί τη μεταφορά των τροφίμων στο σπίτι και το μαγείρεμά τους.
Φρέσκα τρόφιμα και τηςεποχής
Ας πάρουμε ένα τυπικό γερμανικό χριστουγεννιάτικο φαγητό, όπως η χήνα με μπουλέττες από πατάτες και κόκκινο λάχανο. Όταν το κόκκινο λάχανο βρίσκεται σε βαζάκι, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αντιστοιχούν σε 700 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα. Όταν είναι φρέσκο, μειώνονται στα 200 γραμμάρια. Η σκόνη για τον πουρέ πατάτας αντιστοιχεί σε 900 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακος, στις φρέσκες πατάτες σαφώς λιγότερο με 200 γραμμάρια. Το συμπέρασμα; Ο Γκίντο Ράινχαρντ, επικεφαλής του Ινστιτούτου, επισημαίνει ότι «κυρίως στα φρούτα και στα λαχανικά η διαφορά ανάμεσα στα φρέσκα και στα επεξεργασμένα και πακεταρισμένα μπορεί να είναι πολύ μεγάλη. Γι αυτό καλύτερα να αγοράζετε τρόφιμα εκτός συσκευασίας, που να έρχονται από την περιοχή και να είναι της εποχής».
Και με την παραδοσιακή χριστουγεννιάτικη χήνα που τρώγεται στη Γερμανία αυτές τις ημέρες πολύ; Τα πουλερικά αντίθετα αφήνουν ενεργειακό αποτύπωμα ανάμεσα στα 5,5 μέχρι 6 κιλά CO2. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν συμπεριλαμβάνεται η ενεργειακή κατανάλωση από το ψήσιμο στο φούρνο. Εάν συμπεριληφθεί όμως το διοξείδιο του άνθρακα ανεβαίνει ακόμη περισσότερο. Και τι γίνεται εάν αντικαταστήσουμε τη χήνα με βοδινό κρέας; Το ενεργειακό αποτύπωμα εκτοξεύεται στα ύψη και αγγίζει το αντίστοιχο σε 13,6 κιλά διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή πάνω από το διπλάσιο από ότι στα πουλερικά.
«Αμαρτωλό» και το ρύζι
Και για να έχουμε μέτρο σύγκρισης με αυτήν την ενέργεια θα μπορούσαμε να καλύψουμε με ένα αυτοκίνητο, που καταναλώνει 7 λίτρα βενζίνης ανά 100 χιλιόμετρα, μια διαδρομή γύρω στα 80 χιλιόμετρα. Σε άλλες χώρες τι γίνεται με τα χριστουγεννιάτικα έθιμα του τραπεζιού; Είναι πιο φιλικά περιβαλλοντικά; Στην Ακτή Ελεφαντοστούν οι κάτοικοι τρώνε αυτές τις ημέρες κοτόπουλο με ρύζι και φασόλια. Το ενεργειακό αποτύπωμα του ρυζιού είναι γύρω στα 4 κιλά διοξειδίου του άνθρακα. Κυρίως όταν βρίσκεται κάτω από το νερό εκλύει πολύ μεθάνιο. Και το κοτόπουλο;
«Όταν η εκτροφή του γίνεται κοντά στον καταναλωτή με υπολείμματα φαγητού το αποτύπωμα σε διοξείδιο του άνθρακα είναι μικρότερο, από ότι αν τρέφονταν με τροφή που πρέπει να καλλιεργηθεί» λέει ο Γκίντο Ράιχαρντ. «Κι αυτό ανεξάρτητα από το αν βρίσκεται κανείς στην Ευρώπη ή την Αφρική. Γι αυτό θα πρέπει να πούμε ότι οι διαφορές σε ενεργειακό αποτύπωμα των πουλερικών είναι ανεπαίσθητες ανάμεσα σε ένα σούπερ-μάρκετ σε αφρικανική μεγαλούπολη και σε δυτικά σούπερ-μάρκετ, για παράδειγμα στη Γερμανία».
